Maria tulun ita haree saida mak falta, tua ida-ne’ebé mak falta

Maria tulun ita haree saida mak falta, tua ida-ne’ebé mak falta

«…Ne’e mak enkontru tradisionál ida, maibé “nafatin foun”. Ha’u la hatene kona-ba imi, maibé, ha’u, iha-ne’e (Torino), halo nafatin esperiénsia foun ne’ebé la repete. Ha’u hanoin katak ita bele moris iha-ne’e, mai dalabarak, no nafatin deskobre buat ruma, halo esperiénsia foun Maria, Don Bosco, Madre Mazzarello nian: “Hafoun ahi karzmátiku ne’ebé ita soi iha laran”.

Iha vijília ida-ne’e, hodu fó augúriu ba “festa kmanek” ida Maria Auxiliadora nian, ne’e mak festa ida ita hotu hadomi liu ho modu partikulár, ba Institutu tomak, ba Família Saleziana tomak! Irmán barak, leigu/a, joven, mundu tomak iha hakaran atu horik iha-ne’e, sura ho ita, sura ho ita-nia orasaun, ko’alia kona-ba sira no hakarak mós mai to’o diretamente. Ida-ne’e halo ita sente importante oinsá loos haksolok no valoriza grasa ida-ne’e. Komunidade hotu, komunidade edukativa sira mundu tomak Família Saleziana nian akompaña ita.

Ha’u la hatene sá loos mak prezente foun Maria Auxiliadora nian mai ita ida-idak iha festa ida-ne’e. Maibé ha’u hanoin ita lori ba nia prezente ida. Ita ida-idak hanoin ba prezente ida ba Maria ba ninia festa. No nia mós konserteza prepara prezente ida mai ita, prezente ida ne’ebé ita presiza iha momentu ida-ne’e, iha tinan ida-ne’e, iha momentu istóriku ita-nia moris nian. Mai ita importante mak sai atenta, fuan nakloke, husu mós ba Nia atu halo ita hatene, atu revela mai ita ninia prezente. No karik mós, entre ita, bele mós kompartilla buat ruma… maibé ita rona Nia!

Ita hotu moris momentu peregrinasaun ne’e ho nia no ita hatene katak nia atende ita hotu. Nia mak Mediadora boot liu kona-ba buat ne’ebé Jezús hakarak husi ita. Nia Jezús nia Inan no ita-nia Inan, Mediadora di’ak liu no hanorin mós ita atu sia mediadora sira, sinál ida ninia prezensa nian.

Tinan ida-ne’e ita ho modu partikulár sensivel atu selebra Maria Auxiliadora prezente iha Caná. Maria iha Caná mak Auxiliadora. Aban, Maromak nia Liafuan iha Evanjellu mak Kazamentu iha Caná. No ita hotu sensivel ona ba preparasaun Kapítulu Jerál ne’ebé atu mai. Tanba ne’e ami hili Maromak nia Liafuan ida-ne’e, Maria prezente iha kazamentu Caná nian ne’ebé tenik nafatin mai ita: “Halo buat hotu ne’ebé Nia dehan ba imi”…

Ita prepara daudaun kapítulu inspetoriál, ita fahe iha komunidade. Ha’u hein katak Liafuan ne’e bele kona ita, no kona ita-nia ida-idak nia fuan, kona ita-nia komunidade ida-idak nia moris, kona ita-nia komunidade edukativa ida-idak nia moris. Atu rona Maria, raronak ida ne’ebé obediente, raronak ida ne’ebé iha fiar lori ita atu sai atenta ba buat ne’ebé Jezús dehan mai ita kontinuamente, dehan mai ita iha ninia Liafuan, foun loroloron, ba buat ne’ebé Nia dehan mai ita iha eventu istória nian, iha istória mundu nian, iha istória Kreda nian, iha istória Institutu nian, iha ita-nia istória, iha ita-nia moris loroloron nian. Atenta ba buat Nia dehan mai ita iha ita-nia relasaun, hanoin hirak, mensajen hirak, liafuan hirak Jezús nian iha ita-nia loron ida-idak, iha ita-nia moris ema nian. Maria tulun ita atu deskobre sé mak Jezús ne’ebé ko’alia mai ita. Maria haraik mai ita ninia fiar, atu iha konfiansa iha buat ne’ebé Jezús husu no dehan mai ita, maski parese estrañu. Se ita hanoin ba kazamentu Caná estrañu ba atan sira atu Jezús husu sira atu hakonu kusin ho bee, no kusin barak, bee litru barak. Ita la hatene saida mak akontese iha sira-nia laran tanba Evanjellu la dehan… maibé karik sira hanoin buat ruma. Maibé, sira tuir Maria  nia orden, tanba ne’e orden ida, ho ninia autoridade materna, no sira lori ba Jezús kusin neen hotu nakonu ho bee. Mai ita mós dalaruma parese estrañu kona-ba buat ne’ebé Jezús husu mai ita ka dehan mai ita. Presza fiar maka’as, konfiansa barak domin nian ne’ebé hatene maski la komprende katak Jezús bele husu de’it buat ne’ebé di’ak no la para iha superfísie. Primeiru rona tout court, rona iha fiar-konfiansa.

Ne’e mak bolun ida mai ita ida-idak! Maibé mós ba Inspetoria ida-idak, nu’udar komunidade inspetoriál, ba komunidade ida-idak no komunidade edukativa, tau ita nia an atu rona, hamutuk! No ita bele halo tanba ita sente akompañamentu husi Inan ida, husi Maria.

Iha festa Maria Auxiliadora nian ida-ne’e, ita husu ba Maria…maibé uluknanai ita bá buka nia, ita to’o ba nia iha esperiénsia ninia prezensa iha Caná, prezensa Auxiliadora nian. No ita husu nia tulun ita atu tama iha laran ho fuan, ho domin, ho fiar iha ninia konvite ida-ne’e. Tema Loron Mundiál Juventude iha Panamá mak “Ha’u mak ne’e, Na’i nia atan”. No ami sira ne’ebé prezente iha ne’ebá, kontinuamente sente nalian liafuan ida-ne’e: “Ha’u mak ne’e, Na’i nia atan”. Joven  rihun-rihun hotu rona Maria, hodi hakarak husik Nia akompaña sira atu dehan “sim” ba bolun ne’ebé Jezús bele halo ba sira. Atu dehan “sim” ida la’ós de’it iha futuru, hanesan Papa Francisco insiste ho sira. Tanba Papa Francisco dehan, “joven sira la’ós de’it joven futuru nian. Sira mak Maromak nia joven ohin nian. Resposta ohin nian! Mai ha’u signifikativu liu moris esperiénsia ida-ne’e no haree, rona husi joven sira nia ibun orasaun ida-ne’e ba Maria fahe iha komunidade mundiál ida boot nune’e.

Hanesan Maria ita simu mós bolun, ita dehan dalabarak iha Konstituisaun, iha konsagrasaun ba Maria “atu sai hanesan Nia, Tulun-Na’in iha foin-sa’e feto no mane sira nia leet”. Ne’e signifika, iha atitude hanesan ho ninian: “atitude fuan ida ne’ebé prezente, ne’ebé la distraida, ne’ebé HATENE HAREE agora, ohin, iha momentu ida-ne’e, SAIDA MAK FALTA, tua ida-ne’ebé mak falta, falta mai ita” nu’udar komunidade, ne’eb’e falta mai ita nu’udar komunidade edukativa, ne’ebé falta ba joven sira. Haree buat ne’e! Ida-ne’e husu atitude abertura interiór no disponibilidade nian. Maibé fuan ne’ebé palpita, ne’ebé hatene liuhusi domin katak nia simu bolun atu sai atenta. Tanba se inan, nia la atenta, sé mak sei sai atenta? Presiza ema ruma ne’ebé iha fuan atentu. Ema ida-ne’e mak ita ida-idak. No ita simu bolun atu tulun foin-sa’e sira rasik atu sai fuan atentu ne’e ba ema seluk, atu sira mós hatene haree saida mak falta iha foin-sa’e seluk nia moris, no husu ba Jezús! Konkretamente, ohin, iha momentu ida-idak!

Nune’e, atitude Maria nian ida-ne’e se sai mós ita-nian, ne’ebé multiplika iha mundu tomak, no multiplika husi foin-sa’e tokon ba tokon no sira mós sai tulun-na’in hodi rona ema seluk, buat ruma muda. Husik ema seluk nia nesesidade ohin loron kona fuan. Nune’e: ho kapasidade atu kapta buat ne’ebé falta. Ita iha risku atu iha matan nakloke sorin ka taka sorin. Katarata bele halakon ita-nia matan iha idade naran de’it, basá rekoñese foin-sa’e no ema sira, família sira nia nesesidade, husu DIXERNIMENTU, husu kapasidade ATU REKOÑESE nesesidade sira, husu FORMASAUN, husu ORASAUN, husu PARTILLA, tau hamutuk buat ne’ebé ita haree, atu lori iha orasaun, atu halo hanesan Maria MEDIADORA ba nesesidade sira-ne’e hotu, nesesidade loloos sira mundu ohin nian. No loos duni, mai ita, nesesidade loloos mak nesesidade loloos edukasaun kualidade nian, edukasaun sarani nian, edukasaun ne’ebé forma foin-sa’e no adultu sira ho formasaun integrál, ho kbiit atu sai protagonista atu muda mundu, sosiedade.

Sempre kona liu atu haree Maria iha Caná, Nia la halo buat ida mesak, nia la halo buat ida mesak. Nia haree… Nia dehan de’it liafuan ida, rua. Ida ba Jezús ne’ebé aparentemente la rona, maibé halo atan sira servisu. No husi sinerjia ne’e mai milagre no mai efeitu ida, depoizde milagre ne’e, dixípulu sira haree sinál no fiar iha Nia.

Ita husu Maria prezente atu tulun ita moris hanesan nia no husi ita-nia kualidade prezensa nian… la’ós ita mak fó fiar. Na’i mak fó fiar. Maibé fiar ne’ebé Na’i tau iha fuan hetan apoiu ba nia kreximentu husi dixípulu sira nia sasin, husi ita-nia sasin. Ita sei barak iha Bazílika, ohin kalan, aban… ita barak iha mundu tomak. Maria halo ita sente ninia prezensa materna, proteje sarani hotu husi mundu tomak, nia Virjen beran boot.

Ita hatene katak momentu ida-ne’e sarani barak hetan persegisaun. Tempu ida martír nian. Ita akompaña ita-nia maun-alin salezianu sira ho salezianu na’in rua ne’ebé ema oho iha fulan tolu diferensa nian. Irmán Española ida ema oho horisehik iha Áfrika Sentrál, tinan 77, ne’ebé serbisu simplesmente ba formasaun profisionál feto-raan, feto sira-nian… simplesmente hodi nia fiar nia naran, no ida-ne’e disturba… Ita lori ne’e hotu hamutuk ba orasaun…»