Igreja rona foin-sa’e sira

Igreja rona foin-sa’e sira

Iliomar – Loron datoluk jornada Nasional juventude (JNJ), 22 Agostu, hamutuk ho bispu nain 3: Amu-Bispu de Baucau Mgr. Basilio do Nascimento, Amu-Bispu  Dili D. Virgilio do Carmo, SDB no Amu-Bispu Maliana D. Norberto Amaral, no Major jeneral F- FDTL Sr. Lere Anan Timor.
Iha sesaun dahuluk hamutuk dader Amu Norberto ko’alia ba joven sira ho tema “Fiar foin-sa’e katolika Timor nian iha tempu moderno” ho subtema “HAU FIAR IHA SE NO IHA SAIDA”? Uluk nanain Amu esplika konaba fiar mak sa lo’os? Fiar Katolika mak rai laran metin ho LIBERDADE iha buat ne’ebe loos no loos liu. fiar iha ema ida “JESUS KRISTU” ho finalidade: atu sai Maromak nia emar, atu moris tuir Maromak nia hanorin iha moris loron-loron, no atu husi Maromak orienta ema nia moris. Amu-Bispu kontinua esplika konaba sinais fiar tempu ohin loron nian mak hanesan: influensia estrangeria, teknolojia, ideologia foun sira, independensia interpreta tuir ida-idak nia hanoin, komprende fiar sala no moris komoda (vida fasil). Resultadu husi buat sira ne’e mak, iha poritivu iha mos negativu signifika ema bele fiar iha Maromak maibé tempo hanesan sira tuir ema seluk, oho malu, soe bebe, sobu familia, la besik ona ba Kreda no ikus nian, Amu hateten tan katak hahalok hirak ne’e ne’e mak sai pergosu liu tan mak iha ema FIAR NAIN MAIBÉ LA HO MAROMAK. Estrategia atu bele desenvolve fiar mak: komprende didiak saida mak hau fiar, lee Bíblia, husi parte Kreda nian konaba pastorál renovada no aguada ba joven sira nia realidade.
Ba sesaun daruak ho Sr. Lene Anan Timor (Major jeneral F-FDTL) ho tema :”Juventude Pioneiru ba justisa no estabilidade Nazaun nian”. Imi juventude mak futuro Nasaun nian. Futuro mak hahu ohin kedas, ohin iha rai Timor ami ulun bot sira kondena imi joven sira, maibé sira nia komportamento mak halo joven sira sai vitima. Tan ne’e husu ba imi Joven sira katak imi nia futuro sei naruk, imi ida idak fila husi Krus joven ba fatin ne’ebé imi hela ba ho kompromisu ida hodi trasforma imi nia- an no maluk joven sira ne’ebé la’o sala dalan, hodi tulun sira fila ba dalan diak. Ita hotu hamutuk iha fatin ida ne’e atu tulun malu, rona malu, respeita malu no obedese ba malu. Sala bot liu mak traisaun ba nai ulun sira. Traisaun katak ita la fiar no la halo tuir sira nia orden ne’e mak hamosu violénsia. Judas rasik halo traisaun ba nia mestre. Ba ita timor oan bele riku ho mina rai barak maibé se ita la hetan edukasaun, ita la sai ema edukado, ita la bele tane ita nia rain no la bele ukun ita nia an. Tanba ne’e mak iha Kruz joven, ita halibur hamutuk tinan tinan hodi tulun malu ho objetivu atu hametin fiar no halibur joven husi timor laran tomak atu hametin unidade, amizade no fó sasin ba idak idak nia fiar.
Pontu ida tan mak sr. Lere hato’o ninia preukupasaun kona ba tempu moderno iha buat diak no iha buat aat barak, liu liu kona ba abortus ne’ebé sai preukupasaun bo’ot tebes ba familia, Kreda no Nasaun. Nia apello ba familia sira se kondisaun la permete atu oan ba Dili diak liu iskola iha foho, Universidade mak ba Dili. Duke ba hela iha kos atu hamosu problema oin oin. Problema abortus ida ne’e inan aman no nasaun la bele fó sala de’it ba sira maibé sira mos halo sala ida ne’e, tanba la preukupa no la tuir oan sira, la krea facilidade diak. Atu evita problema ida ne’e, joven ida husu ba kreda atu ajuda sira hodi fó hanoin mos ba inan aman sira se quando oan feto ruma hetan problema isin rua, inan aman mak ida ne’ebé la fó trauma, despresa maibé tulun atu sai husi nakukun hodi nune’e sira bele hadomi sira nia bebe no simu sira nia realidade, se lae sira hetan nakukun lakon hanoin no halo estraga bebe la ho responsabilidade.
Sesaun datoluk iha loraik mak oportunidade osan mean ne’ebé marka istória foun iha Kreda. Bispu nain tolu hamutuk ho grupus Superiores Maiores, padres no madre sira ba oras rua resin Kreda tur ho hakmatek no pasiénsia atu RONA JOVEN sira. Husik Joven sira hato’o sira nia kritikas, observasaun, sujestaun, no hirus hotu ba Nai lulik, madre no serbisu pastorál iha Parókia sira. Joven sira nia kritika atu harii Kreda la’ós atu sobu, ida ne’e mak objetivu ida nebe hakarak kolabora hamutuk hodi hala’o plano pastorál ida ne’ebé hatan ba realidade.
Amu-Bispu don Virgilio fó korajen ba joven sira atu ko’alia ho hakmatek hodi aproveita momentu ida ne’e bele ko’alia ho sinseridade ba malu tuir Amu-Papa Francisco nia hakarak ne’ebé realiza iha Sinodo Joven sira nian. Nune’e Amu-Bispu hateten katak Kreda la’ós joven sira nian de’it maibé ita hotu nian. Hodi husu ba Joven katak sira Maromak nian agora, sira tenki sai joven ne’ebé ativa. Ho motivu ida ne’e mak iha Krus joven tinan ida ne’e ita barak atu bele hetan oportunidade atu ko’alia no Igreja rona joven sira. Amu-Bispu hateten katak Rona joven sira iha tinan ida ne’e mak primeira vez bele realiza. Joven sira ho sinseridade hato’o sira kritika kona ba administrasaun iha Parókia sira, misaun Pastorál iha Parókia sira no preukupasaun sira seluk kona ba kategoria nivel Parókia, Vigararia no observasaun sira seluk ne’ebé ba Amu-Bispu sira atu bele fó hanoin no kontinua halo orientasaun ba Parókia no Dioseze sira.
Depois de Rona joven sira, Bispu nain tolu ho superiora sira tur hamutuk kedas hodi bele hatan ba kritika balun no kritika sira seluk bispu nain tolu sei buka tempu seluk atu bele hare no bele deside ba Diocese tolu hotu. Ikus Bispu sira agradese tebes ba joven sira nia korajen no sira nia osservasaun ne’ebé pozitivu tebes.

(Júlia Marçal-Apolonia Golda)

Tags: joven, Kreda, rona