Devosaun mariana Kofundadora S. Maria Domenica Mazzarello nian, no komunidade dahuluk FMA nian (Mornese 1872)

Devosaun mariana Kofundadora S. Maria Domenica Mazzarello nian, no komunidade dahuluk FMA nian (Mornese 1872)

Intuisaun mariana karizmátika Don Bosco nian, hetan konverjénsia ho S. Maria Domenica Mazzarello: feto-raan Mornese nian ne’e nu’udar membru grupu “Filhas de Imaculada” hatasak tiha ona espiritualidade mariana ne’ebé forte, tanba formasaun familiár no orientasaun husi padre Domenico Pestarinon, amululik ne’ebé gia nia no husi teólogu Giuseppe Frassinetti, husi ninia liafuan no hakerek sira ne’ebé grupu uza ba ninia formasaun.

Maria Mazzarello nia devosaun mariana, tama ho modu graduál no kle’an iha ninia moris no liafuan, konkretiza liuhusi haka’as an atu hamoris iha an rasik Maria nia mistériu, atu forma iha ninia fizionomia espirituál, atu reprodús iha ninia an rasik. Nia iha konvinksaun konab-a Maria nia fatin úniku nu’udar Maromak nia Inan, nu’udar ida-ne’ebé kesi an ba Kristu nia misaun salvasaun nian. Nia kontempla Maria iha ninia mistériu “ Doloroso” eh Terus-Nain no  Imakulada: ba nia Maria mak, hanesan ba Don Bosco, ema ida ne’ebé marka nia prezensa moris nian iha ninia vida; nune’e nia hateke ba Maria la’ós de’it iha ninia mistériu grasa nian maibé mós terus nian, iha partisipasaun ba paixaun salvífika Kristu nian.

Movimentu progresivu konfigurasaun nian ba Maria realiza liuliu liuhusi koñesimentu no kompromisu moris nian iha Pia Uniaun “Filhas de Imaculada”, ho sira nia regulamentu inspira husi figura Imakulada nian nu’udar ideál ba vida konsagrada no apostólika. Iha Imakulada mak nia hetan kbiit atu funu hasoru salan, atrasaun ba pureza, zelu atu tau-matan no forma feto-raan sira ne’ebé nia simu iha eskola suku nian no iha oratóriu. Refere an ba Maria mak buat ida espontáneu liu ba nia no haktuir ho devosaun moris nian no riku iha ninia espresaun sira la’ós  ho modu estraordináriu eh okazionál, maibé kontínuu, simples, esensiál: iha Maria mak nia hetan forma ba ninia ezisténsia no lala’ok.

Enkontru ho Don Bosco (1864) loke ba Maria Mazzarello ain-hakat foun boot ida iha ninia itineráriu marianu. Apóstolu Auxiliadora nian aprezenta Maria ba nia ho aspetu ida-ne’e, ne’ebé nia koñese ona, maibé karik ladauk hakle’an. Aspetu ne’e konserteza hakohak aspetu rua molok nian, Terus-Na’in no Imakulada no haluan ninia dimensaun ba diemnsaun Kreda nian, hodi fó forsa dinámika atu nia halo mudansa husi interioridade loos de’it ba prezensa konkreta no sasin iha Kreda. Defaktu, Regra dahuluk tinan 1871 ninia esbosu afirma katak: «Finalidade Institutu Filhas de Imaculada no Maria Auxiliadora nian mak tau-matan ba maluk sira nia saúde, hodi fó ba menina sira povu nian edukasaun morál no relijioza» (CRONISTORIA I, 336).

Nu’udar “Figlia di Maria Ausiliatrice” (FMA) S.M.D. Mazzarello fó sasin ba dimensaun mariana foun ida-ne’e ho asaun apostólika ne’ebé luan ba beibeik, ho dimensaun ekleziál boot liután. Defaktu devosaun ba Auxiliadora la para de’it iha rekoñesimentu kona-ba Nai-Feto nia papél iha istória salvasaun nian no iha Kreda nia moris. Devosaun ne’e implika tradús Institutu nia misaun, katak lori foin-sa’e feto sira ba vida sarani auténtika iha asaun ne’ebé kondís ho lialoos kona-ba nia, ho atitude operasionál. Misaun ne’e hetan ninia liña sira iha devosaun ba Auxiliadora.

Membru sira komunidade dahuluk Institutu nian iha Mornese (Irmán profesa 11 no novísia 3) hotu-hotu mai husi grupu “Filhas de Imaculada” (CRONISTORIA, III, 216). Don Bosco nia proposta hetan rai ne’ebé prepara tiha ona maski pasajen ba kongregasaun relijioza envolve sofrimentu no adaptasaun ne’ebé dala ruma fó terus boot. Maibé karakterístika mariana ne’ebé Fundadór hakarak, no Kofundadora moris tuir, hetan simun husi komunidade tomak, hodi asimila no halo sai sira-nian rasik. Komunidade haka’as an atu moris tuir hodi observa Regra ne’ebé Don Bosco fó: Regra fó hanoin kona-ba devosaun sira, lahó elementu doutrina nian, hotu konsentra atu fó onra ba Nai-Feto liuhusi prátika Rozáriu ninan, Angelus, komemorasaun terus no ksolok Nai-Feto nian, reza ofísiu Nai-Feto nian, nst.

Tuir espíritu Fundadór nian, la husu buat seluk selae halo tuir espresaun tradisionál no populár orasaun ba Nai-Feto, hodi selebra nia ho solenidade no festa sira, hodi fó karakterístika ba eventu sira, habelar ninia imajen, nst. Maibé, testemuñu sira lian ida de’it atu afirma katak hasa’e kultu loos ba Maria maka regra nia espíritu tomak moris iha ninia totalidade.

Devosaun loos ba Maria labele konsiste de’it iha prátika devosaun nian, iha ezersísiu devotu – Don Bosco  no M. Mazzarello hanorin – maibé iha perseveransa atu modela tuir Nia hodi moris virtude evanjélika sira ne’ebé nabilan iha Nia. Devosaun vitál M. Mazzarello nian mak hateke metin ba Maria atu bele kopia ninia imajen iha nia moris: «Ita mak ilas loos Nai-Feto nian» (CRONISTORIA, III, 216) nia tenik beibeik ba Irmán sira. Komunidade dahuluk Institutu nian, «monumentu moris», hatán ba projetu moris nian atu sai hahín (louvor) glória nian ba Maria iha haka’as an atu enkarna iha moris loroloron nian Virjen Maria nia virtude sira, nune’e bele to’o ba konfigurasaun ba Kristu ne’ebé Regra husu. Kofundadora afirma: «Se ita uza karidade entre ita, ita sei hakribi an no husik espíritu sakrifísiu nian anima ita, se ita mantein fiél ba ita-nia Regra, entaun ita bele dehan katak ita loos duni Nai-Feto nia oan sira» (CRONISTORIA, III, 271). Liuliu iha surat sira Madre Mazzarello hatudu sai preokupasaun atu halo unidade entre teoria no prátika, entre ideia no vida: «Ne’e duni ita hotu sei haka’as an atu pratika haraik-an no karidade, suporta malu itania defeitu sira, hala’o di’ak liután ita-nia prátika piedade sira, halo ita-nia Komuñaun no orasaun ho entuziazmu no fervór no hodi pratika ita-nia votu santu pobreza, kastidade no obediénsia nian. Se ita halo hanesan ne’e, fiar ha’u bá, ha’u-nia oan doben sira, Nai Feto sei kontente ho ita» (Surat 52,3a).

Liuhusi leitura fonte dokumentasaun sira-nian de’it, ita bele afirma loloos katak konfigurasaun ba Maria, iha ninia sai ilas moris nian no iha ninia hahalok hodi partisipa iha Kristu nia misaun salvífika, hodi dedika an ba edukasaun sarani foin-sa’e feto sira nian karakteriza S.M.D. Mazzarello nia moris no komunidade dahuluk Figlie di Maria Ausiliatrice nian, iha korrespondénsia tomak ho projetu orijináriu fundadór nian.

(Anita Deleide FMA)