Katekeze 27 – Harohan iha komuñaun ho Maria

PAPA FRANCISCO NIA KATEKEZE – 24 Marsu 2021

 

Maun no biin-alin sira, bondia!

 

Ohin katekeze dedika ba orasaun iha komuñaun ho Maria, no realiza duni iha vijília solenidade Anunsisaun nian. Ita hatene katak dalan prinsipál orasaun sarani nian mak Jezús  nia umanidade. Defaktu, konfiansa típika orasaun kristán nian lakon signifikadu se Liafuan la enkarna, hodi haraik mai ita iha Espíritu ninia relasaun filiál ho Aman. Ita rona iha leitura, dixípulu sira nia halibur malu, feto di’ak sira no Maria, hodi harohan, depoizde Jezús nia Axensaun: ne’e mak komunidade kristán dahuluk ne’ebé hein Jezús nia don, Jezús nia promesa.

Kristu mak Mediadór, ponte ne’ebé ita liu atu dirije ba Aman (kf Catechismo della Chiesa Cattolica, 2674). Nia mak Redentór ida mesak: la iha ko-redentór ho Kristu. Nia mak Mediadór ‘porexelénsia’, nia mak Mediadór. Orasaun hotu ne’ebé ita hasae ba Maromak mak hodi Kristu, ho Kristu no iha Kristu no realiza tanba ninia intersesaun. Espíritu Santu habelar Kristu nia mediasaun iha tempu no fatin hotu: la iha naran seluk ita bele dirije atu bele hetan salvasaun (kf At 4,12). Jezús Kristu: Mediadór úniku entre Maromak no ema sira.

Husi Kristu nia mediasaun únika, mak mai sentidu no valór ba referénsia seluk ne’ebé ema kristaun hetan iha ninia orasaun no ninia devosaun, primeiru entre sira seluk mak ida ba Virjen Maria, Jezús nia Inan.

Nia okupa fatin privilejiadu ida iha Jezús nia vida no, nune’e, mós iha kristaun nia moris, tanba nia mak Jezús nia Inan. Kreda Oriente nian dalabarak tau nia retratu nu’udar Odigitria, nia ne’ebé “hatudu dalan”. Katak Oan Jezús Kristu. Ha’u hanoin hetan pintura antiga furak Odigitria nian iha katedrál Bari nian, simples: Na’i-Feto ne’ebé hatudu Jezús, isin tanan. Hafoin sira tau faru atu taka ninia isin-tanan, maibé lia-loos mak sira hatudu retratu Jezús isin-tanan, atu hatudu katak nia, ema moris husi Maria, mak Mediadór. No Maria hatudu Mediadór: Nia mak Odigitria. Iha ikonografia kristán ninia prezensa iha fatin hotu, dalaruma iha destake boot, maibé nafatin iha relasaun ho Oan no iha funsaun ba Nia. Ninia liman sira, nia matan sira, ninia atitude mak “katesizmu” vivente ida no nafatin hatudu ligasaun, sentru: Jezús. Maria dirije totalmente ba Nia (kf CCC, 2674). To’o pontu ita bele dehan katak nia dixípula liufali Inan. Indikasaun ne’e, iha Festa Kazamentu iha Kaná: Maria dehan “Imi halo tuir buat ne’ebé Nia dehan ba imi”. Nia nafatin hatudu Kristu; nia mak dixípula dahuluk.

Papél ne’ebé Maria okupa ba nia moris tomak iha rai no nia konserva ba nafatin: Na’i nia atan-feto haraik an, la liu tan. Iha pontu ida, iha Evanjellu sira, parese nia dezaparese; maibé filafali iha momentu importante sira, hanesan iha Kaná, bainhira Oan hodi ninia intervensaun lais, halo “sinál” dahuluk (kf Jo 2,1-12), no tuirmai iha Gólgota, iha krús hun.

Jezús habelar Maria nia maternidade ba Kreda tomak bainhira konfia nia ba dixípulu doben, molok mate iha krús. Husi momentu ne’ebá, Na’i tau ita hotu iha niniamantu okos, hanesan ita haree iha afresku ruma eh pintura medievál sira.Molok antífona latin amós – Sub tuum praesidium confugimus, sancta Dei Genitrix: Na’i-Feto ne’ebé, nu’udar Inan ne’ebé Jezús entrega mai ita, envolve ita hotu; nu’udar Inan, la’ós nu’udar maromak-feto, la’ós nu’udar korredentora: nu’udar Inan. Loos duni katak piedade kristán sempre fó títulu furak, hanesan oan ida ba inan: buat furak hira mak oan ida dehan ba inan ne’ebé nia hadomi! Maibé ita kuidadu: buat furak sira ne’ebé Kreda no Santu sira dehan kona-ba Maria la hasai Kristu nia unisidade redentora. Nia mak Redentór úniku. Buat sira ne’e mak espresaun domin nian hanesan oan ida ba mamá – dalaruma ezajera. Maibé domin, ita hatene, sempre halo sasán ezajerada, maibé ho domin.

No nune’e ita hahú atu harohan ba nia ho espresaun ruma dirije ba nia, prezente iha Evanjellu sira: “nakonu ho grasa”, “rahun di’ak liu feto hotu” (kf CCC, 2676s.). Iha orasaun Ave Maria nian lakleur mai mós títulu “Theotokos”, “Maromak Inan”, aprova husi Konsíliu Éfezu. No, analogamente hanesan akontese ho Ami Aman, depoizde hahí ita aumenta súplika: ita husu Inan atu harohan mai ita sala-na’in sira, atu intersede ho ninia ternura, “oras ne’e no oras ita-nia mate nian”. Oras ne’e, iha situasaun konkreta sira vida nian, no iha momentu finál, atu nia akompaña ita – nu’udar Inan, dixípula dahuluk – iha pasajen ba vida eterna.

Maria prezente nafatin iha kabeseira nia oan sira-nian, ne’ebé husik mundu ne’e. Se ema ruma mesak no abandonadu, nia mak Inan, besikba nia, hanesan nia iha nia Oan-Mane nia sorin  bainhira ema hotu abandona Nia.

Maria prezente uluk no ohin iha loron sira pandemia nian, besik ba ema sira ne’ebé vremata sira nia dalan iha rai ne’e iha kondisaun izolamentu nian, lahó konfortu prosimidade sira nia família nian. Maria nafatin iha ne’ebá, iiha ita-nia sorin, ho ninia ternura inan nian.

Orasaun sira ne’ebé dirije ba nia la leet ida. Feto “sín” nian, ne’ebé simu ho prontidaun Anju nia konvite, hatán mós ba ita-nia súplika sira, rona ita-nia lian sira, buat ne’ebé hela metin iha fuan mós, ne’ebé la iha forsa atu sai maibé Maromakhatene di’ak liu ita rasik. Nia rona nu’udar Inan. Hanesan no liu inan di’ak ida, Maria defende ita husi perigu sira, preokupa ho ita, bainhira ita okupada ho ita-nia sasán sira no lakon sentidu dalan nian, no tau iha perigu la’ós de’it ita-nia saude maibé mós ita-nia salvasaun. Maria iha-ne’ebá, harohan mai ita, harohan ba ema ne’ebé la harohan. Horahn ho ita. Tanba sá? Tanba nia mak ita-nia Inan.