Aprezenta ensíklika no plataforma Laudato si’

Aprezenta ensíklika no plataforma Laudato si’

Dili – Profesór/a sira husi “Ensino Básico Maria Auxiliadora” ohin, 6 Dezembru 2021, hetan input kona-ba Papa Francisco nia ensíklika Laudato si’, nu’udar preparasaun atu hatán ba Papa Francisco nia konvite atu halo dalan hamutuk ba konversaun ekolójika, nune’e mós ba Kapítulu Jerál XXIV nia deliberasaun. Dalan hahú hodi rejistra an nu’udar pesoál, família, komunidade, instituisaun, eskola iha plataforma Laudato si’ nian.

Ir Jacinta Gusmão hateten katak Ensíklika Laudato si, kona-ba kuidadu ba ita hotu nia uman, hakerek tuir metodolojia “haree, julga, halo”.

Haree (Kapítulu 1,2):

I. Rai, ita-nia uma komun iha perigu laran. Presiza tau matan ba nia. Maromak hadomi ninia kriasaun no ita mós, no “hadomi” mak  verbu ativu ida.

II. Rona ema kiak nia hakilar ne’ebé sai vítima maka’as ba krize uma komún nian, Krize ekolójika la’ós problema ida fíziku de’it, maibé problema morál ne’ebé kle’an.

Julga (Kapítulu 3, 4, 5):

III. Deskobre hikas vizaun teolójika natureza nian nu’udar liafoun-di’ak ka evanjellu. Mundu ne’e mak “liafoun di’ak” ne’ebé revela Kriadór nia domin, fafurak no glória.

IV. Rekoñese katak abuzu sira hasoru kriasaun mak salan ekolójiku. Estraga ita-nia uma komún husu arrependimentu.

V. Rekoñese abut kle’an krize sira uma komún nian. Arrependimentu hahú hodi rekoñese responsabilidade umana destruisaun nian.

Halo (Kapítulu 6-10):

VI. Dezenvolve ekolojia integrál, basá ita hotu liga ba malu no depende malu. Relasaun interdependente tolu ne’e mak relasaun ho Maromak, ho ema no ho rai.

VII. Aprende modu foun atu trata ita-nia uma komún no administra ho modu responsavel liuhusi ekonomia foun no kultura polítika ne’ebé tau iha sentru kriasaun tomak nia di’ak.

VIII. Eduka ba sidadania ekolójika liuhusi mudansa estilu moris nian. Atu iha aliansa foun entre ema no natureza.

IX. Hakohak espiritualidade ekolójika ne’ebé lori ba komuñaun entre kriatura sira hotu. Natureza tomak nakonu ho prezensa divina.

X. Presiza kuda virtude ekolójika sira hanesan louvór, gratidaun, kuidadu, justisa, serbisu, sobriedade no haraik-an.

Plataforma Laudato si

Plataforma Laudato si mak resposta urjente ba ema kiak no rai nia hakilar. Iha objetivu hitu atu atinje: resposta ba rai nia hakilar, resposta ba ema kiak nia hakilar, ekonomia ekolójika, adosaun estilu moris sustentavel, edukasaun ekolójika, espiritualidade ekolójika, resiliénsia no empowerment komunidade nian.

Nu’udar komunidade edukativa, ita foti medida hotu atu bele to’o ba objetivu sira-ne’e, no ida-ne’e obrigasaun ida ne’ebé mai husi deliberasaun Kapítulu Jerál nian.

(JG)