Formasaun MJS iha Zona Dili

Formasaun MJS iha Zona Dili

Dili – Loron 12 Juñu 2022, mak loron furak tebes ba membro animadores sira hotu husi Zona Dili nian inclui Frater CMM sira ne’ebé hakarak mós atu loke oratorio iha sira nia fatin mai partesipa iha enkontru ida ne’e. Ami hamutuk besik Atus ida Tolu nulu (130) ne’ebé partesipa iha eventu ida ne’e. Ami halao atividade lubuk ida iha areia Parokia Maubara nian ne’ebé Padre Pároko Pe. Agusto Ermelindo ho disponibilidade husik fatin Salaun Parokial nian ba ami atu uza loron tomak. Atividade sira mak hanesan hahu ho Misa ne’ebé Preside husi Padre Delegado Pastoral Juvenil, Pe. Cesar, SDB no Corro husi Animadores Sentru Oratorio Kristal. Hafoin kontinua ho animasaun jogos animados ne’ebé anima husi animadores Oratorio FMA Noviciado, tuir mai apresentasaun kona ba Ensiklika Laudato Sí husi Ir. Noémia, FMA no kontinua ho apresentasaun Objetivu 7 asaun Plattaforma Laudato Sí nian husi Ir. Julia, FMA ne’ebé mós nu’udar koordenadora Pastoral Juvenil FMA nian. hotu tiha formasaun hirak ne’e fahe partesipante sira ba grupo no halo servisu grupo ne’ebé hetan resultadu sira nakonu ho kratividade.

Formasaun ida ne’e nia objetivu mak: atu animador sira koñese no komprende kona Ensiklika Laudato Sí no objetivu 7 asaun Plataforma Laudato Sí; atu animador sira hakarak forma-an no halo sensibilidade kona ba Laudato Sí iha sira nia ambiente hodi proteje uma komun hamutuk nu’udar fiar nain; atu animador ho hakarak boot atu hatan ho responsabilidade ba Amo Papa nia apelo atu hametin relasaun ho Maromak, ema seluk no kreasaun; atu animador sira pratika hahalok konversaun ekolojia ho asaun konkretu loron loron nian no brani sai misionaria Laudato si nian iha Familia, Eskola, Parokia no iha Sociedade.

Iha homilia Pe. Cesar mós dehan: “Iha Santissima Trindade ita fiar iha Aman, Oan no Espírito Santo ne’ebé prezente iha ita nia moris. Sira mós prezente iha kriasaun oi-oin nune’e iha Laudato Sí “Igreja ba ema fiar nain sira” atu hasae agaradese ba Maromak”. Iha formasaun kona ba Ensiklika Laudato Sí nian ne’ebé hahu ho jogos autoavaliasaun nian ho pergunta sira hanesan; Hau kuda ai hun hira iha tinan ida ne’e; Hau kuda aifunan iha uma oin; Hau soe foer arbiru; Hau uza plastika nafatin ka lae?; Hau uza AC demais iha kuarto no kareta laran; Hau sosa sasan plastika no kalen nafatin ka lae?; Hau uza be litro hira kada loron; Hau usa electricidade ho kuidado ka lae?; Hau soe hahan iha fatin ne’ebé la los?; Hau hariis husik be suli estraga deit ka hau hanoin ema kiak sira; Hau tuir orasaun iha fatin verde ruma hodi kontempla foho, tasi, ailaran no jardin nia furak?; Hau hatene fo tulun ba ema ne’ebé presisa hau nia tulun?; Hau kuda modo ruma iha hau nia to’os ka lae?; Hau hatene loron loron hau nia familia gasta osan hira atu ami bele han ka moris?; Hau halo diskusaun ruma ho kolega husi fiar la hanesan kona ba kreasaun?; Hau nia vizinus ho saida mak sostenta sira nia moris; Hau hatene labarik hira mak la hetan oportunidade atu ba eskola hanesan hau; Hau tesi ai hodi provoka rai halai ?; Hau trata ema ne’ebé serbisu iha uma ho respetu ka lae?; Hau respeta no koalia diak kona ba ema seluk nia moris ka lae?; Hau le’e ona Biblia parte ne’ebé Maromak koalia kona ba kreasaun?; Hau gosta sa’e kareta ka motor wainhira ba fatin maske la’a ba fatin ne’ebé besik deit?; Hau admira ho kalohan nia kor ne’ebé furak; Hau admira ho aifunan iha hau nia jardin; Hau taka be dalan, ka soe foer ba be’e dalan nune’e halo mota sa’e; Hau hatene tau matan ba rai atu bokur ka halo kompos; Hau ho hau nia grupu halo aktividade ruma Laudato si nian dala hira?; Hau koalia kona ba Laudato si iha tinan ida ne’e ba ema ruma ka nunka?; Hau tuir formasaun ruma kona ba Laudato si dala hira ona?; Hau brani koalia ba kolega atu la uza plastika wainhira ba merkadu; Hau halo asaun solidariedade ruma iha tinan ida ne’e?; Hau halo limpeza iha fatin publika ruma ka halo kampaña Laudato si nian; Hau hatene hamenos energia listrik no uza solar panel (energia natural). (fo korajen ba sira atu hahu impeña an hodi hadomi inan rai ne’ebé kous no fo han ba ita.

Tuir mai haklean Ensiklika Laudato Sí no objetivu hitu plataforma Laudato Sí liu husi servisu grupo ho kreatividade oi-oin. Laudato sí mak Ensiklika ida ne’ebé Amo Papa Fransisco publika iha 24 maio 2015, nu’udar fatuk murak ida ne’ebé bolu hikas ita nia atensaun atu tau matan ba uma komun/planeta. Laudato si mak dokumentu ida ne’ebé nia tema subliñado mak pesoa umana houri nanis kedas atu moris iha armonia ho natureza, ho nia an no ho ema seluk, ho unidade buat hirak ne’ebé haleu nia (feto/mane), fisikamente ka pesoal, no hodi nunee nia sei hala’o nafatin nia moris ho perspetiva ba oin hodi promove bem comum, “nesesidade atu muda” iha dalan ida ne’ebé halo ema sai konsciente liu tan kona ba “ita nia orijen comum, ita nia pertense mútua no ita nia futuru ne’ebé bele fahe ba ema hotu” (LS n.202). Lia fuan Laudato si katak: «LAUDATO SI’, mi Signore – Ema sei hahi’i Ita, ha’u-nia Na’i», mak knananuk St. Francisco nia reasaun bainhira hateke ba loron, fulan ka balada ki’ik-oan sira, nia hananu, hodi hako’ak kriatura sira tomak ho knananuk hahí nian ba Na’i, fiél ba Sagrada Eskritura ne’ebe hameno ita atu rekonese natureza nu’udar livru furak tebes ne’ebé Maromak koalia no hateten mai ita buat ruma hosi NINIA furak [beleza] no laran-di’ak Mai, ita ema nia hahalok halo rai ka Biin ida-ne’e halerik hasoru buat aat ne’ebé ita halo ba nia. Ita buras hodi hanoin katak ita mak raina’in nune’e ita ukun arbiru & iha autorizasaun atu hadau & na’ok buat hotu ne’ebé rai iha. Tuir espresaun Amu Papa São João Paulo II nian ita nia kna’ar ida atu halo diak ba natureza no Ida ne’ebé krea natureza, ida ne’e husu atu ita halo dalan ba “konversaun ekolójika”. Tamba attitude ita ema nian ne’ebé  estraga ona natureza mak fo impaktu ba mudansa klimatika katak kontamina bee, rai, anin no mós moris ne’e rasik, nune’e ita presiza halo konversaun ida -troka mentalidade sira ne’ebé gosta estraga natureza ho hadomi no tau matan ba natureza.

Ikus liu mai ita id-idak halo asaun kiik sira iha ita moris ho hahalok konkretu Laudato Sí nian iha dalan konversaun ekolojia. Ami espera animadores sira iha Zona seluk bele mós realiza atividade hanesan atu ita lao iha unidade. Obrigada barak!

(Noemia de Deus, FMA)