Carta Pastoral Tinan misericórdia

Carta Pastoral Tinan misericórdia

Reverendos Párocos, sacerdotes, religiosos/as

Sarani doben Diocese Baucau

 

TINAN MISERICÓRDIA

 

Amo Papa Francisco fo hatene ba Kreda tomak katak, hahú 8 de Dezembro 2015 to Festa Cristo Rei tinan 2016, sei celebra tinan Misericórdia. Hanesan nia dehan iha bula MISERICORDIAE VULTUS, “iha tempo balu ita tenki tau matan makaas liu tan iha Nai nia misericórdia (laran luak) atu ita bele sai sinal nebe hatudu claro liu, concreto liu Aman Maromak nia hahalok (MV, 3)

Misericórdia katak sa?” liafuan nebe hatudu mistério santíssima Trinade nian mai ita; hahalok ikus no aas liu nebe Nai Maromak lori mai hasoru malu ho ita; lei inan nebe horik iha ema ida-idak nia fuan, wainhira nia hateke ba nia maun-alin nebe nia hasoru; dalan nebe halo Maromak ho ema hasoru malu, tan loke ita nia fuan ba esperança, katak biar sala nain Maromak hadomi nafatin ema ida-idak”( MV, 2)

Precisa contempla Mistério Misericórdia

Liu husi contemplação ida nee sarani sira sei compreende saída maka misericórdia exige ba ida-idak nia fuan.Amo Papa considera katak Kreda nia hun lolos maka Cristo nia domin. Nee duni hein katak naran ema ida bele hetan sikun ida misericórdia nian (oásis de misericórdia) iha fatin hot-hotu, paróquias, comunidades, associações, movimentos. Igreja sei hetan inspiração iha Cristo nia domin atu hafoun nia pastoral.

Misericórdia, maka Evangelho nia fuan

Igreja tama iha ema ida-idak nia fuan liu husi dalan domin no misericórdia. Iha tempo ohin loron Igreja precisa haklaken no fo sain kona ba misericórdia. Iha tempo nebe ita ema moris liu ba individualismo, la iha tempo atu hasoru malu, rona malu, koalia ba malu, simu malu, mundo nebe moris liu ho egoísmo, Igreja tenki fo sasin kona ba domin nebe horik iha ema ida-idak nia fuan atu bele ba hasoru malu ho ema seluk. “ Igreja tenki haklaken Maromak nia laran luak, moris tuir Maromak nia oan nia hahalok nebe ba hasoru malu ho ema hot-hotu no la hadook ema ida. Atu ema bele fiar nia liafuan, Igreja tenki sai atan no ida nebe halo ligação entre Maromak nia misericórdia no ema sira hotu no nia rasik sai sasin kona ba misericórdia (MV;12).

Igreja, missionária misericórdia nian. Amo Papa husu atu tinan Jubileu ida nee, sarani hot-hotu sai missionário misericórdia nian. Sai missionário liu husi hahalok concreto balu:

  1. Testemunho, sasin

Ita sarani labele contente deit tan koko Maromak nia misericórdia ho ita rasik; maibé tan ita koko experiência ida ne’e iha ita nia moris rasik, ita sei loke ita nia fuan ba maun-alin sira seluk hotu “imi sei hatudu imi nia laran luak hanesan imi aman lalehan nia laran luak” Lc. &, 36). Ita bele sukat Maromak nia laran luak ho ita wainhira ita hatudu mos ita nia laran luak ho ita nia maun-alin sira. Amo Papa dehan katak “liu husi misericórdia ita koko oin sa Maromak hadomi ita. Nia fo buat hotu, grátis, no la husu atu ita selu fila (MV, 14)

  1. Liu husi atenção ba Kiak sira

Amo Papa usa liafuan “Kiak” laos deit ba sira nebe la iha buat ida maibe nia usa liafuan atu hanaran hirak nebe moris iha “periferias existenciais”: hirak nebe fuan mamuk, biar iha buat hot-hotu, fuan kanek, ema despreza, refugiados sira, hirak nebe halai sai husi sira nia rai no uma, hirak nebe dadur, sira nebe lakon domin ou la simu domin, hirak nebe hein hela perdão tan sira nia hahalok maibe la hetan perdão ida, etc…Amo Papa husu atu Igreja no comunidade sarani sira hotu tenki cuidado no hakmaan kanek sira nee ho mina misericórdia nian (MV15). Sarani sira labele taka matan ba miséria mundo nian, liliu ba sira nebe ho sira nia hahalok halakon sira nia dignidade. Sarani sira tenki loke sira nia fuan ba sira hotu nebe moris iha “periferia existenciais” atu fanu povo sarani nia consciência atu haré no hanoin kona ba hahalok misericórdia nian iha isin no klamar

  1. Atenção ba família sira

Família sira tenki sai sikun diak ida kona ba misericórdia (oásis de misericórdia). Ohin loron família barak moris hela iha situação trauma nebe halo instituição família no uma laran nakdoko, namlele, nakfera no naksobu. Nunee relação entre kaben nain sira no entre aman-inan no oan sira moris ho kanek mesak boot. Nee duni sarani sira sei buka atu oin sa lori família sira kura sira nia kanek liu husi experiência misericórdia nian

  1. Fo perdão no simu perdão

Iha ita nia mundo ohin loron, mesmo iha comunidade sarani sira nia leet, dala barak ema moris ho tensão tanba conflitos, fahe malu, ódio, vingança, lá simu malu, lulik malu.

Iha sarani sira nia leet mos dala barak susar teb-tebes atu fo perdão ba malu.

Tinan misericórdia nian ida nee bele sai mos biban ida ba comunidade sarani hotu atu hola consciência kona ba conversão, muda fuan no laran atu tuir dalan evangelho nian hodi bele fo perdua ba malu. Amo Papa husu atu wainhira sarani ida-idak liu husi odamatan misericórdia nian nebe uma kreda ida-idak sei hari iha fatin ida-idak, catedral no uma igreja paroquial ida-idak, sarani hot-hotu sei obriga an atu halo reconciliação ho Nai Maromak, ho maun-alin sira seluk no reconciliação ho nia an rasik.

  1. Peregrinação

Sinal particular ida nebe Amo Papa hatudu atu bele moris didiak Tinan Santo ida nee maka Peregrinação, hanesan imagem ka modelo nebe ema ida-idak halao iha nia moris. Ita nia vida iha mundo hanesan ema laorai nebe buka ba hasoru fatin ka objectivo nebe nia hakarak.Ema ida-idak sei halo peregrinação hodi fo hanoin katak ita ema nia vida ih arai nee laos atu hela ba beibeik, maibe fatin atu moris hodi liu ba fatin seluk.

  1. Indulgência

Ita hotu mesak sala nain no Maromak nia perdão ba ita nia sala sira nunca hotu. Liu husi Jesus nia mate no moris hias, Nai hatudu oin sa nia bele halakon criatura ema nia sala sira hotu. Nee duni ita bele dame fali ho Maromak liu husi mistério Páscoa nian no Kreda nia intercessão. Nai Maromak perdua ita nia sala , ita koko duni Maromak nia perdão maibe sala nia marca sira sei hela nafatin iha ita nia hahalok, hanoin no sentimento sira. Aman Maromak nia indulgência laos deit perdua sala sira maibe kasu ka hamos sala nia marca sira hotu iha ita nia moris, no fo biban ba ita atu haboot domin no caridade iha ita nia moris.

“ Nee duni moris indulgência iha tinan santo ida nee katak hakbesik an ba Aman Maromak nia misericórdia no hatene katak nia perdua ita nia moris tomak. Indulgência katak koko santidade Kreda nian, Kreda nebe koko buat diak hotu nebe Cristo nia mistério mate mo moris hias lori mai mundo” MV, 22)

Iha Diocese Baucau, atu manan indulgência, hau hili fatin lima nebe sarani sira bele halo peregrinação no manan indulgência: Catedral, Santuário Aitara, no Igreja paroquial Vemasse, Laleia no Manatuto.

Iha Igreja sira nee, durante tinan ida nia laran, sai fatin atu Nai lúlik bele atende confissão permanente. Hili Igreja tolu nee tan razão rua: Igreja antigo no hela iha dalan ibun atu ema hotu bele acesso fácil.

  1. “24 horas ba Maromak”

Amo Papa koalia mos kona ba iniciativa ida nee iha documento ano Santo nian, nº. 17. Iniciativa ida nee sei halao iha 4º domingo da Quaresma. Depois maka ita sei haré oin sa atu concretiza diak liu iniciativa ida nee, maibe hau convida ita hotu atu hanoin dadaun ona oin sa ita bele implementa ideia ida nee iha ita nia Diocese.

Continuação de boa preparação ba tempo Advento no Boas Festas Natal no tinan foun 2016 ba maun-alin sira hotu.

Baucau, 5 de Dezembro de 2015

+ Basílio do Nascimento

Bispo de Baucau