Martir Koreia nian, André Kim no maluk sira: sasin fiar no identidade povu ida nian

Martir Koreia nian, André Kim no maluk sira: sasin fiar no identidade povu ida nian

Igreja koreana iha karakterístika únika iha mundu katóliku: leigu sira mak funda. Igreja mosu iha hahú husi inísiu 1600, liuhusi kontaktu tinan-tinan delegasaun koreana sira ne’ebé vizita Beijing, iha Xina, nasaun ne’ebé sempre sai referénsia ida ba Estremu Oriente iha troka kultura nian.
Iha-ne’ebá koreanu sira koñese kristianizmu. Espesialmente liuhusi livru padre Mateus Ricci nian, “Maromak nia doutrina loloos”. Leigu naran Lee Byeok mak hetan inspirasaun husi livru ne’e, atu funda komunidade katólika dahuluk iha Koreia.
Vizita ba Xina kontinua no bainhira bispu Beijing nian hetan informasaun, nia husu atu sarani koreanu sira ninia atividade sira tenke tuir ierarkia no organizasaun husi Vaticano, Santa Sé iha Roma. Amululik konsagradu ida mak tenke jere, nune’e, iha 1785 haruka ida bá Koreia.

Iha tempu badak, komunidade sai boot, hodi iha sarani rihun ba rihun. Maibé sira hahú sofre persegisaun sira husi parte governante no ukun-na’in sira, inimigu liberdade nian, justisa no fraternidade nian ne’ebé misionáriu sira haklaken. Inimigu sira hakarak halakon kristianizmu hodi oho ssira. Sira la hatene katak martir sira nia raa mak fini ba sarani sira,  hanesan Tertuliano uluk dehan ona, iha inísiu tempu kristaun sira-nian. Nune’e, ho krueldade oioin sira oho sarani sira entre tinan 1785 to’o 1882, bainhira governu dekreta liberdade relijioza.

Iha martir rihun sanulu. Husi sira-ne’e, Igreja kanoniza sira lubuk ida iha festa ida de’it, lidera husi André Kim Taegon, padre martir koreanu dahuluk.

André Kim Taegon moris iha 1821, husi família nobreza koreana, profundamente sarani. Nia aman, tanba persegisaun sira, iha “kreda partikulár” ida iha nia uma, tuir modelu sarani tempu dahuluk nian, atu harohan, haklaken Evanjellu no simu sakramentu sira. Buat hotu funsiona to’o loron ida ema kesar nian no oho, ho tinan 44 de’it, tanba nia lakohi renega nia fiar iha Kristu.

André  sei tinan 15 no konsege salva ho ninia familiár sira, tanba tulun husi misionáriu sira husi Fransa, ne’ebé haruka sira ba Xina, iha-ne’ebé joven ne’e prepara an ba saserdósiu no sau diákonu iha 1844. Hafoin, iha viajen perigoza ida bá-mai nian, iha klima persegisaun nian, nia to’o iha Xangai, iha-ne’ebé bispu ordena nia saserdote.

Tanba nia kondisaun nobreza nian no  koñese lisan no hanoin nia rain nian, nia hetan rezultadu di’ak liu iha ninia apostoladu evanjelizasaun nian. Tan ne’e, bispu, misionáriu fransés, husu atu lori dokumentu koreanu sira ba Beijing, hodi bele haruka ba Vaticano. Iha ne’e mak inimigu deskobre no dadur sira, Ninia maluk no sarani sira seluk iha Koreia mós kaer no dadur hotu.

André datuk eh nobre ida, tanba ne’e liurai mak interroga nia, hodi buka atu nia renega nia fiar no kesar nia maluk sira. Tanba nia la halo, nia hetan tortura maka’as ma períodu naruk no hafoin oho nia hodi tesi kotu nia ulun, ho idade seidauk ruanulu-resin-lima, iha loron 16 Setembru 1846 iha Seul, Koreia. Nia mak patronu kleru Koreia nian.

Paulo Chong Hasan ne’ebé hetan martíriu iha 1801 iha persegisaun Shin-Yu nian mak oan husi Yak Jong Church no santa Yu Cecilia; nia maun mak santu Jung Hye. Paulo, maski leigu ida, nia halibur Sarani sira ne’ebé namkari no enkoraja sira atu  iha fiar metin no moris tuir. Paulo hakerek Sang-Je-Sang-Su iha-negovernu koreanu tanba sá Kreda la’ós ameasa ida ba sira.  Nia serbisu atu bispu Jeijing nian bele hruka tan padre sir aba Koreia. Nia husu tulun diretamente ba Roma no iha 9 Setembru 1831, Papa Gregório X proklama validés dioseza katólika Koreia nian, Bainhira kleru sira mai Koreia, Paulo tama semináriu. Maibe. Nia mate durante persegisaun Gi Hye nian iha 22 Setembru 1839 molok bele simu ordenasaun. Nia mós fundadór Kreda Katólika iha Koreia. Nia mak patronu ba Leigu Katóliku no movimentu apostoladu oioin Koreia nian.

Iha okaziaun hanesan, sarani na’in atus ida-resin-tolu mane, feto, katuas-ferik no labarik sira, na’i-lulik no leigu sira, riku no kiak sira. Maski nune’e, Igreja foin-sae koreana sai buras ho ninia martir sira.

Iha 1984, Papa S. João Paulo II, ho ema lubun boot Koreia nian ne’ebé halibur, kanoniza santu André Kim Taegon no nia maluk sira, hodi determina loron 20 Setembru ba selebrasaun litúrjika.