lunedì, Maggio 12, 2025
No Result
View All Result
FMA Timor Leste
Advertisement
  • HOME
  • Destake
    • FMA News
    • Husi Kreda
    • Família Saleziana
  • Sé mak ami
    • Institutu
      • Kona-ba ami
      • Fundadór sira
        • Don Bosco
        • Madre Mazzarello
      • Husi Madre Jerál
      • Obra sira
    • Provinsia
      • FMA TIN
      • Husi Provinsiál
      • Programa Provínsia TIN
    • Komunidade
      • Komunidade Sira
      • Timor-Leste
      • Indonesia
  • Ámbitu Sira
    • Pastorál Juveníl
    • Formasaun
    • Misaun Ad Gentes
    • Família Saleziana
    • Komunikasaun Sosiál
    • Adminstrasaun
  • Edukomunika
    • Karizma
    • Edukomunika ohin
    • Ekolojia
  • Liturjia
    • Tinan A
    • Tinan B
    • Tinan C
  • Vida Sarani
    • Ha’u fiar
    • Na’i-Feto
    • Santu/a no Beatu/a
  • Rekursu
    • Bíblia
      • Testamentu Foun
      • Lectio Divina
      • Aprofundamentu bíbliku
      • Formasaun bíblika
    • Vida Konsagrada
      • Dokumentu Vida Konsagrada
      • Formasaun Vida Konsagrada
    • Kreda
      • Dokumentu Amu-Papa
      • Dokumentu Kreda nian
      • Formasaun litúrjika
      • Katekeze Tinan Fiar nian
    • Dokumentu FMA
      • Dokumentu Propriu Institutu FMA nian
      • Fonte
      • Renovasaun Vitál
    • Formasaun FMA
      • Formasaun Inisiál
      • Formasaun Kontínua
    • Orasaun
      • Adorasaun
      • Don Bosco
      • Kuarezma
      • Madre Mazzarello
      • Maria
      • Pentekostes
      • Retiru
      • S. José
      • Sagrado Coração de Jesus
      • Salmu sira
    • Espiritualidade Saleziana
      • Dimensaun Mariana
      • Don Bosco
      • Maria Mazzarello
      • Reitór-Mor
      • Santidade iha Família Saleziana
      • Sistema Preventivu
    • Pastorál Juveníl
      • Animadór 2013
      • Animadór 2014
      • Animadór 2015
      • Enkontru vokasionál
      • Oratóriu
        • Tinan 2013
        • Tinan 2014
        • Tinan 2015
        • Tinan 2016
        • Tinan 2021
  • Tatoli
  • Galeria
    • Photo
    • Video
    • Audio
  • HOME
  • Destake
    • FMA News
    • Husi Kreda
    • Família Saleziana
  • Sé mak ami
    • Institutu
      • Kona-ba ami
      • Fundadór sira
        • Don Bosco
        • Madre Mazzarello
      • Husi Madre Jerál
      • Obra sira
    • Provinsia
      • FMA TIN
      • Husi Provinsiál
      • Programa Provínsia TIN
    • Komunidade
      • Komunidade Sira
      • Timor-Leste
      • Indonesia
  • Ámbitu Sira
    • Pastorál Juveníl
    • Formasaun
    • Misaun Ad Gentes
    • Família Saleziana
    • Komunikasaun Sosiál
    • Adminstrasaun
  • Edukomunika
    • Karizma
    • Edukomunika ohin
    • Ekolojia
  • Liturjia
    • Tinan A
    • Tinan B
    • Tinan C
  • Vida Sarani
    • Ha’u fiar
    • Na’i-Feto
    • Santu/a no Beatu/a
  • Rekursu
    • Bíblia
      • Testamentu Foun
      • Lectio Divina
      • Aprofundamentu bíbliku
      • Formasaun bíblika
    • Vida Konsagrada
      • Dokumentu Vida Konsagrada
      • Formasaun Vida Konsagrada
    • Kreda
      • Dokumentu Amu-Papa
      • Dokumentu Kreda nian
      • Formasaun litúrjika
      • Katekeze Tinan Fiar nian
    • Dokumentu FMA
      • Dokumentu Propriu Institutu FMA nian
      • Fonte
      • Renovasaun Vitál
    • Formasaun FMA
      • Formasaun Inisiál
      • Formasaun Kontínua
    • Orasaun
      • Adorasaun
      • Don Bosco
      • Kuarezma
      • Madre Mazzarello
      • Maria
      • Pentekostes
      • Retiru
      • S. José
      • Sagrado Coração de Jesus
      • Salmu sira
    • Espiritualidade Saleziana
      • Dimensaun Mariana
      • Don Bosco
      • Maria Mazzarello
      • Reitór-Mor
      • Santidade iha Família Saleziana
      • Sistema Preventivu
    • Pastorál Juveníl
      • Animadór 2013
      • Animadór 2014
      • Animadór 2015
      • Enkontru vokasionál
      • Oratóriu
        • Tinan 2013
        • Tinan 2014
        • Tinan 2015
        • Tinan 2016
        • Tinan 2021
  • Tatoli
  • Galeria
    • Photo
    • Video
    • Audio
No Result
View All Result
FMA Timor Leste
No Result
View All Result

Santíssima Trindade, mistériu sentrál fiar sarani nian

by admin
04/06/2023
in Ha'u fiar, Husi Kreda
Share on FacebookShare on TwitterEmail

Konseitu Trindade nian halo rezumu doutrina fundamentál Kreda Katólika nian: Maromak Ida no Mesak de’it, no maski nune’e konvive Pesoa na’in tolu hanesan maibé lahanesan.

Santíssima Trindade iha “Credo” (Ha’u fiar)

Mistériu sentrál fiar no moris sarani nian hetan afirmasaun husi kedas Konsíliu dahuluk Niceia nian, iha 325 dK, no hatama iha “Credo” niceno-costantinopolitano ne’ebé elabora iha konsíliu. Iha dokumentu-orasaun ida-ne’e ne’ebé nia finalidade mak hakotu disputa lubuk ida ne’ebé hafahe  kreda tempu ne’ebá nian, afirma Maromak nia unisidade [ida de’it) nu’udar artigu dahuluk profisaun fiar nian:

Ha’u fiar Maromak mesak ida de’it,
Aman Kbiit-tomak Na’in,
Mahalo lalehan no rai,
buat hotu be bele haré no labele haré
. 

No, iha, artigu daruak, rekoñese deklara Jezús Kristu, Maromak Oan nia divindade:

Ha’u fiar Na’i ida de’it, Jesus Cristo,
Maromak Oan-mane Mesak,
moris nanis hosi Aman molok tempo hahú.

No tuirmai:

Maromak hosi Maromak,
Naroman hosi Naroman. Maromak loos,
hosi Maromak loloos;
Aman hako’us, la halo Nia,
nia-An ida de’it ho Aman.
Buat hotu halo ona hodi Nia.

Orasaun ida-ne’e duni mak ita aprende husi ki’ik-oan kedas ne’ebé sai rezumu mistériu Santíssima Trindade nian. Maromak ida mesak de’it ninia An ka substánsia mak divina no ida de’it, maski nune’e ”pesoa” na’in tolu eziste hamutuk iha substánsia ne’e, atu define katak iha Trindade laran konvive ka moris hamutuk “pesoa” na’in tolu ne’ebé lahanesan. Atu define pesoa na’in tolu ne’e, konsíliu uza liafuan gregu “ipòstasi”, ho signifikadu teolójiku ‘pesoa’ nian, hodi akompaña ho konseitu “ousia”, ‘substánsia’, atu deifne katak iha Trindade konvive ‘ousia’ ida de’it  no ‘hipostasis’ tolu, substánsia ida no pesoa na’in tolu.

 

Sé de’it mak ‘Pesoa” na’in tolu Santíssima Trindade nian?

Ita temi tiha ona na’in rua hodi sita “Credo”: Ama Maromak, mahalo lalehan no rai, no Jezús Kristu Maromak Oan-Mane, Makso’ik mundu nian.

Pesoa datoluk Santíssima Tindade nian mak Espíritu Santu, ne’ebé Aman Maromak haruka hodi Kristu ia naran. Hodi sita filfali “Credo”:

Ha’u fiar Espíritu Santu,
Na’i be haraik moris,
mai hosi Aman no Oan;
ema haNa’i, haliban hamutuk ho Aman no Oan:
Nia ha’e lia tun liu hosi Profeta sira.

Ne’e duni, Espíritu Santu mai husi Aman no Oan, halo husi substánsia hanesan. Definisaun ikus “no Oan”, iha espresaun lia-latin “filioque”, aumenta iha okaziaun redasaun ‘Credo Niceno-Costantinopolitano’,no nia mak kauza prinsipál ida “Sizma Boot Oriente nian iha 1054, basá patriarka Constantinopola époka ne’ebá nian konsidera nu’udar erejia ida.

 

Santíssima Trindade iha Sagrada Eskritura sira

Iha ‘Antigo Testamento’ (Testamentu Tuan} la ko’alia kona-ba Trindade. Maromak mak úniku, ida mesak de’it, no husi Ninia Espíritu nia vitalidade no plenitude maiema sira nia espiritualidade. Naturalmente iha pista ruma ne’ebé prepara Mesias nia adventu (hiit an mai), eh kona-ba Espíritu Santu, eh pasajen sira ne’ebé halo diferensa kona-ba Maromak nia manifestasaun sira, hodi ko’alia porezemplu kona-ba “roman rohan-laek nia lalatak, lalenok ida lahó foer kona-ba Maromak nia hahalok no ilas ninia laran-di’ak nian” (Sab 7,26). Maibé, enjerál, livru sira Testamentu Tuan nian konserva Pesoa nia unisidade no Maromak nia Substánsia, atu evita mós monu iha risku politeízmu nian (fiar iha maromak barak).

Iha ‘Novo Testamento’ (Testamentu Foun) mak Trindade hetan ninia revelasaun, bainhira “Verbu” ka “Liafuan” halo an ba “isin” iha Jezús Kristu (Jo 1,14) no, no  depoizde Jezús Kristu nia mate no moris-hi’as, ho Espíritu Santu nia hiit an tun mai mundu.

Iha Evanjellu sira hatudu Trindade nu’udar ida de’it:

«Ha’u no Aman buat ida de’it» (Jo 10,30)

«Jezús hatán ba nia: «Kleur ona mak ha’u hela ho imi no ó la hatene ha’u, Filipe” Ema ne’ebé haree ha’u haree Aman. Oinsá ó bele dehan: Hatudu Aman mai ami?» (Jo 14,9)

no maski nune’e sira lahanesan:

«Buat hotu ha’u Aman hariak ona mai ha’u; ema ida la hatene Oan maibé Aman de’it mak hatene, no ma ida la hatene Aman maibé Oan de’it no ida-ne’ebé Oan hakarak hatudu ba nia» (Mt 11,27).

Jezús dirije ba Maromak Aman nu’udar  diferente husi nia an rasik, iha pasajen barak, maibé, tempu hanesan, ninia esperénsia tomak, ninia substánsia rasik, refere ba Maromak.

Jezús nia Batizmu hatudu pasajen importante ida, basá Maromak nia lian tun husi Lalehan atu rekoñese iha nia Oan ne’ebé Nia hadomi:

«Wainhira Nia sai husi bee, ema haree  kedas lalehan nakloke; no Espiritu, hanesan manu-falur ida, tun ba Nia leten. Husi lalehan rona lia ida: “Ó Ha’u nia Oan doben tebes. Ha’u domin tomak  tau iha Ó” » (Mc 1,10-11).

Iha mós indikasaun kona-ba Espíritu Santu nia vinda, nu’udar Maromak nia don, naksira husi ninia Domin ne’ebé manifesta liuhusi Nia Oan, iha momentu ninia glorifikasaun nian:

«Iha loron ikus, loron boot festa nian, Jezús hamriik hodi hateten ho lia maka’as: “Ema ne’ebé hamrook, mai hakbesik Ha’u hodi hemu! Ema ne’ebé fiar Ha’u, nu’udar eskritura hateten tiha: ‘husi nia fuan sei suli mota bee moris nian.” Nia dehan ne’e kona-ba Espíritu ne’ebé sei haraik ba sira ne’ebé fiar Nia. Espiritu seidauk fó ba ema, tanba Jezús ladauk simu glória» (Jo 7,37-39)

Pasajen ruma Testamentu Foun nian mensiona ho maneira esplísita pesoa na’in tolu Santíssima Trindade nian:

  • bainhira Jezús fó orden atu batiza nasaun hotu “hodi Aman no hodi Oan no hodi Espíritu Santu nia naran” (Mt 28,19);
  • iha Saun Paulo nia referénsia kona-ba pesoa na’in tolu nu’udar fundamentu ba diversidade ministériu sira-nian iha Kreda, maski iha unidade Maromak nian: «Iha karizma oioin, maibé iha Espíritu ida mesak de’it; iha minstériu oioin, maibé iha Na’i ida mesak de’it; iha hahalok oioin, maibé Maromak ida mesak de’it, ne’ebé halo buat hotu iha hotu-hotu» (1Cor 12,4-6);
  • iha fórmula saudasaun nian bainhira remata surat ba Korintu sira: «Na’i Jezús Kristu nia grasa, Maromak nia domin iha komuñaun ho Espírit Santu hela ho imi hotu» (2Cor 13,13)

 

No iha ne’e, ita para, basá ita labele tama kle’an iha argumentu ida luan no klean hanesan ne’e, no mistériu ida fiar nian. Ita fó hanin de’it katak Kreda Katólika festeja Santíssima Trindade iha domingu tuir kedas Pentekostes, iha selebrasaun hanaran “Solenidade Santíssima Trindade” nian.

(JG)

Tags: "Ha'u Fiar"fiarKredaSantíssima Trindade
Previous Post

Prezente sá de’it ba jeneratividade?

Next Post

Saun Bonifácio, apóstolu Alemaña nian

Related Posts

AMO PAPA LEÃO XIV REZA REGINA COELI BA DAHULUK IHA PIAZZA SÃO PEDRO

AMO PAPA LEÃO XIV REZA REGINA COELI BA DAHULUK IHA PIAZZA SÃO PEDRO

by Redasaun

Sarani rihun atus ida ba partisipa   Amu-Papa nia Regina Coeli dahuluk nu’udar bispu Roma nian. Koinside ho Domingu Bibi-Atan Di’ak...

PAPA FOUN MAK PAPA LEÃO XIV

PAPA FOUN MAK PAPA LEÃO XIV

by Redasaun

Iha loron 8 fulan-Maiu tinan 2025, iha oras 7:23 kalan, notísia ne'ebé mundu tomak hotu hein : Bispu Roma nian ba...

Notisia kona ba Papa nia Funeral

Notisia kona ba Papa nia Funeral

by Redasaun

Papa nia testamentu Hodi Santíssima Trindade nia Naran. Amen. Sente katak ha'u nia moris iha rai nia rohan besik ona...

Copyright FMATIN© 2025 All rights reserved

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
No Result
View All Result
  • HOME
  • Destake
    • FMA News
    • Husi Kreda
    • Família Saleziana
  • Sé mak ami
    • Institutu
      • Kona-ba ami
      • Fundadór sira
      • Husi Madre Jerál
      • Obra sira
    • Provinsia
      • FMA TIN
      • Husi Provinsiál
      • Programa Provínsia TIN
    • Komunidade
      • Komunidade Sira
      • Timor-Leste
      • Indonesia
  • Ámbitu Sira
    • Pastorál Juveníl
    • Formasaun
    • Misaun Ad Gentes
    • Família Saleziana
    • Komunikasaun Sosiál
    • Adminstrasaun
  • Edukomunika
    • Karizma
    • Edukomunika ohin
    • Ekolojia
  • Liturjia
    • Tinan A
    • Tinan B
    • Tinan C
  • Vida Sarani
    • Ha’u fiar
    • Na’i-Feto
    • Santu/a no Beatu/a
  • Rekursu
    • Bíblia
      • Testamentu Foun
      • Lectio Divina
      • Aprofundamentu bíbliku
      • Formasaun bíblika
    • Vida Konsagrada
      • Dokumentu Vida Konsagrada
      • Formasaun Vida Konsagrada
    • Kreda
      • Dokumentu Amu-Papa
      • Dokumentu Kreda nian
      • Formasaun litúrjika
      • Katekeze Tinan Fiar nian
    • Dokumentu FMA
      • Dokumentu Propriu Institutu FMA nian
      • Fonte
      • Renovasaun Vitál
    • Formasaun FMA
      • Formasaun Inisiál
      • Formasaun Kontínua
    • Orasaun
      • Adorasaun
      • Don Bosco
      • Kuarezma
      • Madre Mazzarello
      • Maria
      • Pentekostes
      • Retiru
      • S. José
      • Sagrado Coração de Jesus
      • Salmu sira
    • Espiritualidade Saleziana
      • Dimensaun Mariana
      • Don Bosco
      • Maria Mazzarello
      • Reitór-Mor
      • Santidade iha Família Saleziana
      • Sistema Preventivu
    • Pastorál Juveníl
      • Animadór 2013
      • Animadór 2014
      • Animadór 2015
      • Enkontru vokasionál
      • Oratóriu
  • Tatoli
  • Galeria
    • Photo
    • Video
    • Audio


Copyright FMATIN © 2025. All Rights Reserved.