Papa Francisco nia komentáriu ba Evanjellu Domingu XIX – Tinan A, 20 Agostu 2023.
Maun no biin-alin sira, “buongiorno”!
Ohin Evanjellu haktuir Jezús nia enkontru ho feto kananeia ida, iha liur husi territóriu Israel nian (kf Mt 15,21-28). Nia husu atu liberta nia oan-feto, ne’ebé demóniu ida hasusar nia, maibé Na’i la see tilun. Nia insiste, no dixípulu sira fó konsellu ba Nia atu rona nune’e feto para, maibé Jezús esplika katak ninia misaun ba Israel nia oan sira, no uza imajen ida-ne’e: «La di’ak atu foti oan sira nia paun no soe ba asu-oan sira». No feto, ho aten-barani, hatán: «Loos duni Na’i, maibé asu-oan sira han husipaun rahun sira monu husi sira-nia na’in nia meza». Entaun Jezús dehan ba nia: «“Feto, ó-nia fiar boot tebes! Halo tuir nu’udar ó hakarak”. No husi oras ne’e nia oan-feto hetan isin-di’ak» (vv. 26-28). Furak istória ne’e! No ida-ne’e akontese ba Jezús.
Ita haree katak Jezús muda ninia atitude, no ida-ne’ebé halo nia muda mak feto ne’e nia fiar nia kbiit. Ita konsentra lalais iha aspetu rua ne’e: Jezús nia mudansa no feto nia fiar.
Jezús nia mudansa. Nia dirije hela ninia pregasaun ba povu eleitu; hafoin, Espíritu Santu dudu Kreda ba mundu nia rohan. Maibé iha-ne’e, ita bele dehan, antisipasaun ida, basá, iha epizódiu feto kananeia ne’e, manifesta oan Maromak nia obra nia universalidade. Interessante Jezús nia disponibilidade ida-ne’e: iha feto ne’e nia orasaun nia oin Nia “antisipa planu sira”, iha ninia kazu konkretu nia sai laran-mamar no kompaixaun liután. Maromak nune’e duni: nia mak domin, no ida-ne’ebé hadomi la sai ríjidu. Loos duni, nia firme, maibé la’ós ríjidu. La sai ríjidu iha pozisaun rasik, maibé husik atu sai fuan mamar no iha sentimentu; nia hatene muda ninia programa sira. Domin mak kriativu, no ita kristaun sira, se hakarak imita Kristu, ita simu konvite ba disponibilidade ba mudansa. Sei halo di’ak hira iha ita-nia relasaun sira, maibé mós iha vida fiar nian, sai dosil, see duni tilun atu rona, sai mamar hodi kompaixaun nia naran no ema seluk nia di’ak, hanesan Jezús halo ho feto kananeia. Dosilidade atu muda. Fuan dosil atu muda.
Oras ne’e mai ita hateke ba fiar ne’ebé feto ne’e iha, to’o halo Na’i hahí, hodi dehan katak «boot» (v. 28). Ba dixípulu sira parese katak nia insisténsia de’it mak boot, maibé Jezús haree fiar. Se ita hanoin didi’ak, feto estranjeira ne’e provavelmente hatene uitoan de’it ka lae liu kona-ba lei ni ukun-fuan relijiozu sira Israel nian. Nia fiar konsiste iha sá loos? Nia fiar la riku iha konseitu sira, maibé iha faktu sira: Kananeia hakbesik an, tuku tur, insiste, mantein diálogu metin ho Jezús, supera obstákulu hotu sarak bele ko’alia ho Nia. Ne’e mak fiar konkretu, ne’ebé la’ós etiketa relijioza ida, maibé relasaun pesoál ho Na’i. Dala hira mak ema monu ba tentasaun atu konfunfe fiar ho etiketa ida! Feto kananeia nia fiar la’ós etiketa teolójika, maibé insiténsia nian: nia dere odamatan, dere, dere; la halo ho liafuan sira, maibé ho orasaun.. No Maromak la reziste bainhira harohan ba nia. Tan ne’e mak Nia dehan: «Imi husu no imi sei simu, imi buka no sei hetan, imi dere no sei nakloke» (Mt 7,7).
Maun no biin-alin sira, iha buat sira-ne’e hotu nia roman ita bele halo pergunta ruma. Hahú husi Jezús nia mudansa, porezemplu: ha’u hatene muda opiniaun? Ha’u hatene sai komprensivu, no hatene sai kompasivu ka ha’u mantein ríjidu ho ha’u-nia pozisaun sira? Iha ha’u-nia fuan iha rijidés ruma? Ne’ebé la’ós firmeza: rijidés buat aat, firmeza buat di’ak. No husi feto nia fiar: oinsá ha’u-nia fiar? Nia para iha konseitu no liafuan sira, ka nia mak loos duni hala’o iha moris, ho orasaun no asaun? Ha’u hatene halo diálogu ho Na’i, ha’u hatene insiste ho Nia, ka ha’u kontente atu reista fórmula furak ruma? Na’i-Feto halo ita disponivel ba di’ak no sai konkretu iha fiar.
