Papa Francisco nia komentáriu ba Evanjellu Domingu XXV Tinan A
Maun no biin-alin sira, ‘buongiorno’!
Evanjellu liturjia ohin nian aprezenta mai ita ai-knanoik surprendente ida: to’os-uvas nia na’in sai iha oras uluk dadeersaan nian to’o kalan atu bolu traballadór sira maibé, ikusmai, nia seluk sira hotu ho maodu hanesan, ba sira ne’ebé serbisu oras ida de’it mós (kf Mt 20,1-16). Parese injustisa ida, maibé labele lee ai-knanoik ne’e ho kritériu salariál; iha kontráriu, hakarak hatudu Maromak nia kritériu sira, ne’ebé lahalo kálkulu kona-ba ita-nia méritu sira, maibé hadomi ita nu’udar oan sira.
Ita konsentra iha hahalok divinu rua ne’ebé emerje husi narrasaun. Iha fatin dahuluk Maromak sai iha oras hotu atu bolu ita; daruak nia selu ema hotu ho ‘osan’ hanesan.
Uluknanai, Maromak mak Ida-Ne’ebé sai iha oras hotu atu bolu ita. Ai-knanoik dehan katak patraun «sai iha dadeersaan nakukun atu foti traballadór sira iha loron nian ba nia to’os-uvas» (v. 1), maibé kontinua sai iha oras oioin loron nian to’o loron monu, atu buka ema sira ne’ebé ema ida ladauk foti atu serbisu. Ita komprende nune’e katak iha ai-knanoik la iha de’it ema sira, maibé liuliu Maromak, ne’ebé sai nafatin, la kole, loron tomak. Maromak mak nune’e: la hein ita-nia esforsu sira atu mai hasoru ita, Nia la halo ezame atu avalia ita-nia méritu sira molok buka ita, nia la rende se ita tarde atu hatán ba Nia; iha kontráriu, Nia rasik foti insiativa no iha Jezús Nia “sai” mai hasoru ita, atu manifesta mi ita nia domin. No Nia buka ita iha oras hotu loron nian ne’ebé , nu’udar Saun Gregório Magno afirma, reprezenta faze no estasaun oioin ita-nia moris nian to’o ferik-katuas (kf Omelie sul Vangelo, 19). Ba nia fuan nunka tarde, Nia buka ita no hein nafatin ita. Ita keta haluha buat ne’e: Na’i buka ita no hein nafatin ita, nafatin!
Tanba nia fuan jenerozu, Maromak – hahalok daruak – selu ema hotu ho “osan” hanesan, katak nia domin. Ne’e mak sentidu ikus ai-knanoik nian: traballadór sira oras ikus nian simu pagamentu hanesan ho sira oras uluk nian tanba, iha realidade, Maromak nia justisa mak justisa aas liu. Nia hakat liu. Justisa umana dehan atu “fó ba ema ida-idak buat ne’ebé ninian, tuir buat ne’ebé nia merese”, enkuantu Maromak nia justisa la sukat iha dasin ita-nia rendimentu sira, ita-nia prestasaun sira ka ita-nia frakasu sira: Maromak hadomi ita no ne’e to’o ona, Nia hadomi ita tanba ita mak oan sira, no Nia halo ho domin inkondisionál, domin gratuitu.
Maun no biin-alin sira, dalaruma ita iha risku atu iha relasaun “merkantíl” ho Maromak, hodi foka iha ita-nia matenek liufali ninia jenerozidade no ninia grasa. Dalaruma nu’udar Igreja mós, envezde sai iha oras ida-idak loron nian no loke liman ba ema hotu, ita bele sente nu’udar ema primeiru sira iha klase, hodi julga ema seluk dook, hodi la hanoin katak Maromak hadomi mós sira ho domin hanesan ne’ebé Nia iha mai ita. No iha ita-nia relasaun sira, nu’udar sosiedade nia tesidu, justisa ne’ebé dalaruma ita pratika la konsege sai husi gaiola kálkulu nian no ita limita an atu fó tuir buat ne’ebé ita simu, hodi la haka’as an liután, hodi la empeña an iha buat di’ak nia efikásia halo ho gratuitu no kona-ba domin oferese ho jenerozidade fuan nian. Maun-alin sira, feton sira, ita husu ba an rasik: ha’u nu’udar kristaun, kristán, ha’u hatene sai bá hasoru ema seluk? Ha’u jenerozu, jeneroza ba ema hotu, ha’u hatene fó ‘liután” iha komprensaun, perdaun, hanesan Jezús halo ho ha’u no loroloron halo ho ha’u?
Atu Na’i-Feto tulun ita konverte an ba Maromak nia sasukat, ba domin ida lahó sasukat.
