Papa Francisco nia lia-menon molok harohan Angelus, 18 Jullu 2021.
Maun no biin-alin sira, bondia!
Jezús nia atitude, ne’ebé ita observa iha Evanjellu Liturjia ohin nian (Mc 6,30-34), tulun ita atu kapta aspetu importante rua moris nian. Primeiru mak deskansu. Ba Apóstolu sira ne’ebé fila husi kolen misaun nian no ho entuziazmu haktuir buat hotu ne’ebé sira halo, Jezús dirije ba sira konvite ida ho ternura: «Imi mai ita la’o ketak, imi mesak, iha fatin fuik ida, no deskansa uitoan» (v. 31). Nia konvida ba deskansu.
Halo nune’e, Jezús fó mai ita hanorin folin boot ida. Maski Nia haksolok haree ninia dixípulu sira haksolok ba kmanek sira pregasaun nian, nia la hanaruk atu fó parabéns no halo pergunta, maibé preokupa ba sira-nia kolen fíziku no interiór. No tanba sá Nia halo ida-ne’e? Tanba nia hakarak halo sira konxiente kona-ba perigu ida, ne’ebé hafuhu hela de’it mai ita mós: perigu atu husik fadigadu halo nian domina ita, monu iha hani ativizmu nian, iha-ne’ebé buat ne’ebé importante liu mak rezultadu sira ne’ebé ita hetan no sente an nu’udar protagonista absolutu sira. Dala hira mak akontese mós iha Kreda: ita okupadu, halai, hanoin katak buat hotu depende mai ita no, ikusmai, ita iha risku atu neglijensia Jezús no ita mak iha nafatin sentru. Tanba ne’e Nia konvida ita atu deskansa uitoan mesamesak, ho Nia. La’ós de’it deskansu fíziku, ne’e mak deskansu fuan nian mós. Basá la to’o atu “desliga fiu”, presiza deskansa tebes. No oinsá halo ida-ne’e? Atu halo, presiza fila hikas ba sasán sira nia sentru: para, hela iha silénsiu, harohan, atu la hakat husi halai serbisu nian ba halai feriadu nian. Jezús la eskapa husi ema lubun-boot nia nesesidade sira, maibé loroloron, molok buat sira seluk, nia retira an iha orasaun, iha silénsiu, iha intimidade ho Aman. Ninia konvite mamar ne’e – imi deskansa uitoan – tenke akompaña ita: ita kuidadu, maun no biin-alin sira, ho efisientizmu, ita hapara halai frenezia nian ne’ebé ukun ita-nia ajenda sira. Ita aprende atu para, atu taka telemovel, atu kontempla natureza, atu habiit an iha diálogu ho Maromak.
Maski nune’e, Evanjellu haktuir katak Jezús no dixípulu sira labele deskansa hanesan sira hakarak. Ema hetan sira no hobur sira husi fatin hotu, Iha pontu ne’e Na’i sente kompaixaun. Ne’e mak aspetu daruak: kompaixaun, nu’udar Maromak nia estilu. Maromak nia estilu mak prosimidade, kompaixaun no ternura. Dala hira mak iha Evanjellu, iha Bíblia, ita hetan fraze ida-ne’e: “Nia iha kompaixaun”. Ho fuan taridu, Jezús dedika an ba ema sira no hahú hanorin (kf vv. 33-34). Parese kontradisaun ida, maibé iha realidade, lae. Defaktu, fuan ne’ebé la husik lalais-lalais kontrola nia mak bele sente fuan taridu, katak la husik an rasik no sasán sira atu halo kontrola nia no atu konxiente kona-ba ema seluk, sira nia kanek sira, sira-nia nesesidade sira. Kompaixaun moris husi kontemplasaun. Se ita aprende atu deskansa tebes duni, ita iha kapasidade ba kompaixaun loos nian; se ita kultiva hateken kontemplativu, ita lori bá oin ita-nia atividade sira lahó atitude kaan-teen nian ne’ebé hakarak posui no konsume hotu; se ita horik iha kontaktu ho Na’i no la anastezia ita-nia parte kle’an liu, sasán sira ne’ebé ita tenke halo la iha kbiit atu hasai ita-nia iis no la tolan ita. Ita presiza – imi rona ida-ne’e –, ita presiza “ekolojia fuan nian”, ne’ebé konsiste iha deskansu, kontemplasaun no kompaixaun. Mai ita aproveita tempu bailoron ba ida-ne’e!
No oras-ne’e, ita harohan Na’i-Feto, ne’ebé kultiva silénsiu, orasaun no kontemplasaun, no book an nafatin iha kompaixaun mamar mai ita nia oan sira.
