Papa Francisco nia lia-menon molok harohan Angelus, 26 Setembru 2021
Maun no biin-alin sira, bondia!
Evanjellu Liturjia ohin nian haktuir mai ita diálogu badak ida entre Jezús no Apóstolu João, ne’ebé ko’alia hodi grupu dixípulu hotu nia naran. Sira haree mane ida ne’ebé duni sai demóniu iha Na’i nia naran, maibé sira impede nia tanba nia la halo parte sira-nia grupu. Jezús, iha pontu ne’e, konvida sira atu keta hanetik ema ne’ebé serbisu ba di’ak, basá nia realiza Maromak nia projetu (kf Mc 9,38-41). Hafoin nia bolu sira-nia atensaun: envezde fahe ema iha di’ak no aat, hotu-hotu simu bolun atu sai vijilante ho ita-nia fuan, atu ita la husik aat manán no fó eskándalu ba ema seluk (kf vv. 42-45.47-48).
Jezús nia liafuan sira haktuir kona-ba tentasaun ida no oferese hanorin ida. Tentasaun taka-an nian. Dixípulu sira hakarak impede obra di’ak ida tanba de’it ema ne’ebé realiza la hola parte ba sira-nia grupu. Sira hanoin sira mak iha direitu “eskluzivu ba Jezús” no sira mesak hetan autorizasaun atu serbisu ba Maromak nia Reinu. Maibé ho ida-ne’e sira hanoin sira mak prediletu no konsidera ema seluk estrañu, to’o sai inimigu hasoru sira. Maun no biin-alin sira, taka-an, defaktu, halo distánsia ba ema ne’ebé la hanoin hanesan ita no ida-ne’e – ita hatene – mak abut ba buat aat barak istória nian: absolutizmu ne’ebé dalabarak hamosu ditadura sira no violénsia uain hasoru ema ne’ebé oinseluk.
Maibé presiza mós sai vijilante kona-ba taka-an iha Kreda. Basá diabu, ne’ebé divizór – liafuan “diabu” signifka ida-ne’e, ida-ne’ebé halo divizaun – hamosu nafatin suspeitu atu hafahe no esklui ema. Nia babeur ho matenek, no bele akontese hanesan ho dixípulu sira-ne’e, ne’ebé to’o iha hahalok esklui fali ida-ne’e duni diabu! Dalaruma ita mós, envezde sai komunidade haraik-an no nakloke, ita bele fó impresaun atu sai “primeiru iha klase” no tau ema seluk iha distánsia; envezde buka atu la’o ho ema hotu, ita bele hatudu ita-nia “lisensa fiar-na’in nian”: “ha’u fiar-na’in”, “ha’u katóliku”, “ha’u katólika”, “ha’u hola parte ba asosiasaun ida-ne’e, no ba ida seluk…”’; no ema seluk kuitadu, lae. Hatudu “lisensa fiar-na’in nian” atu julga no esklui. Ita husu grasa atu supera tentasaun atu julga no kataloga, no atu Maromak proteje ita husi mentalidade “knuuk” nian, katak atu rai an didi’ak iha grupu ki’ik-oan ema sira ne’ebé hanoin sira di’ak: padre ho nia emar sira ne’ebé fiél liu, ajente pastorál sira taka an iha sira leet atu ema ida la tama, movimentu no asosiasaun sira iha sira-nia karizma partikulár, no seluk tan. Taka an. Buat sira ne’e hotu iha risku atu halo komunidade sarani sira sai fatin sira separasaun nian no la’ós komuñaun nian. Espíritu Santu lakohi taka-an; Nia hakarak abertura, komunidade maksimun iha-ne’ebé iha fatin ba hotu.
No hafoin iha Evanjellu iha Jezús nia ezortasaun: envezde julga buat hotu no ema hotu, ita matan moris ho an rasik! Defaktu, iha risku atu sai infleksivel ho ema seluk no induljente ho ita rasik. No Jezús husu ita atu keta halo aliansa ho buat aat, ho imajen ne’ebé kona ita: “Se buat ruma iha ó sai motivu eskándalu nian, tesi kotu tiha! (kf vv. 43-48). Se buat ruma halo aat ó, tesi kotu tiha! La dehan: “Se buat ruma sai motivu eskándalu nian, ó para, hanoin kona-ba ne’e, hadi’ak uitoan….”. Lae: “tesi kotu tiha! Kedas!”. Jezús radikál iha buat ne’e, ezijente, maibé ba ita-nia di’ak, hanesan médiku di’ak ida. Hahalok tesi ida-idak, tesi sanak ida-idak, atu bele buras liután no fó fuan iha domin. Ne’e duni, ita husu ba an rasik: saida mak iha ha’u kontráriu ho Evanjellu? Saida, mak konkretamente, Jezús hakarak atu ha’u tesi iha ha’u-nia moris?
Mai ita harohan ba Virjen Imakulada, atu tulun ita sai ema maksimun ba ema seluk no vijilante ho an rasik.
