Papa Francisco nia lia-meno molok harohan Angelus, 10 Jullu 2022
Maun no biin-alin sira, buongiorno!
Evanjellu Liturjia domingu ne’e nian aprezenta mai ita kuadru doméstiku moris nian ida ho Marta no Maria, biin-alin na’in rua ne’ebé oferese ospitalidade ba Jezús iha sira uman (kf Lc 10,38-42). Marta Marta hahú serbisu atu simu bainaka sira, enkuantu Maria tur iha Jezús nia ain atu rona Nia. Nune’e Marta dirije ba Mestre no husu ba Nia atu dehan ba Maria atu tulun nia. Marta ninia lia-keasr ne’e la’ós sala; ita hanoin nia iha razaun. Maski nune’e Jezús hatán ba nia: «Marta, Marta, ó la hakmatek no preokupa ho buat barak, maibé buat ida de’it mak presiza. Maria hili parte di’ak liu, ne’ebé sei la hasai husi nia» (Lc 10,41-42). Ne’e mak resposta ida ne’ebé halo ita hakfodak, Maibé Jezús dalabarak muda ita-nia modu hanoin nian. Mai ita husu tanba sá Na’i, maski apresia Marta ninia preokupasaun jeneroza, Nia afirma katak ita tenke prefere mak Maria nia atitude.
Marta nia “filozofia” parese ida-ne’e: uluknanai devér, hafoin prazér. Ospitalidade, defaktu la halo de’it ho liafuan furak sira, maibé ezije atu hatama liman iha fornu laran, atu halo buat hotu ne’ebé presiza atu bainaka sente simu di’ak nia. Jezús hatene didi’ak ida-ne’e, No defaktu Nia rekoñese Marta ninia dedikasaun. Maibé, Nia hakarak halo ita komprende katak iha orden ida prioridade nian ne’ebé foun, diferente husi ida-ne’ebé nia tuir to’o oras ne’e. Maria kapta katak iha “parte di’ak liu” ne’ebé tenke fó fatin dahuluk. Buat seluk mai tuir, hanesan bee suli husi bee-matan. Nune’e mai ita husu: sá loos mak ”parte di’ak liu” ne’e? Parte ne’e mak rona Jezús nia liafuan sira. Evanjellu dehan: «Maria, tur iha Na’i nia ain, hodi rona ninia liafuan» (v. 39). Ita nota: nia la rona ho hamriik, hodi halo buat seluk, maibé nia tur iha Jezús nia ain, Nia komprende katak Jezús la’ós bainaka hanesan sira seluk. Haree foufoun parese Nia mai atu simu,basá nia presiza hahán no abrigu, maibé loloos, Mestre mai atu fó nia An rasik liuhusi ninina liafuan.
Jezús nia liafuan la’ós abstrata, nia liafuan mak hanorin ida ne’ebé kona no molda moris, muda, hasai husinakukun aat nian, habosu no hakonu ho ksolok ne’ebé la liu: Jezús nia liafuan mak parte di’ak liu, ida-ne’ebé Maria hili. Tanba ne’e nia fó ba Jezús fatin dahuluk: nia para no rona. Buat seluk sei mai tuir, Ida-ne’e la hasai valór empeñu prátiku, maibé nia labele uluk, maibé mai husi raronak ba Jezús nia liafuan, tenke hetan kbiit husi ninia Espíritu. Se lae nia sai de’it fadigadu no ajitasaun ba buat barak, redús ba ativizmu estéril.
Maun no biin-alin sira, mai ita aproveita tempu féria sira-nia atu para no rona Jezús. Ohin loron susar ba beibeik atu hetan momentu livre atu medita. Ba ema barak, ritmu servisu nian lalais liu, hakolen. Períodu bailoron nian bele sai folin boot mós atu loke Evanjellu no lee neineik, lahó lais, pasajen ida loron ida, pasajen badak ida Evanjellu nian. No sei halo tama Jezús nia dinámika. Mai ita husi atu pájina sira-ne’e interroga ita, husu mai it aoinsá ita-nia moris nia lala’ok, ha’u-nia moris, se la’o tuir buat ne’ebé Jezús dehan ka ladún. Ho modu partikulár, ita husu: bainhira hahú loron, ha’u soe an tomak ba sasán sira ne’ebé tenke halo, ka ha’u buka uluk inspirasaun iha Maormak nia Liafuan? Dalaruma ita hahú ita-nia lorn sira automatikamente, atu halo sasán sira… hanesna manu-inan sira. Lae. Ita tenke hahú loron uluknanai hodi hateke ba Na’i, hodi foti husi ninia Liafuan, badak, maibé sai inspirasaun ba ita-nia loron tomak. Se iha dadeer ita sai husi uma hodi tau Jezús nia liafuan ida iha neon, konserteza ita nia loron sei manán ton ida marka ho liafuan ne’e, ne’e’e iha kbiit atu orienta ita-nia asaun sira tuir buat ne’ebé Na’i hakarak.
Atu Virjen Maria hanorin ita hili parte di’ak liu, ne’ebé sei la hasai husi ita.
