«Exelénsia, ita tenke hatene katak Don Bosco mak amlulik iha altár, amlulik iha konfesionáriu no amlulik iha ki’ik sira nia leet: amlulik iha Torino no amlulik iha Firenze; amlulik iha ema kiak nia uma no amlulik iha liurai nia kadunan, ho ninia ministru sira». MB VIII, 455
Amlulik ho foin-sa’e sira no ba foin-sa’e sira
Liafuan sita iha leten mak liafuan sira Don Bosco ko’alia iha Firenze, iha minsitru Ricasoli nia oin, bainhira prezidente Konsellu Ministru sira-nian husu nia atu sai intermediáriu ofisiozu iha Santa Sé atu buka solusaun ba problema kro’at ruma. Liafuan sira-ne’e iha Don Bosco nia ibun la’ós saudasaun ida ne’ebé nia prepara molok. Ho liafuan sira-ne’e nia esprime ninia konviksaun kle’an kona-ba ninia esperiénsia saserdotál loloos. Don Bosco haree ninia saserdósiu nu’udar entrega totál ba Maromak no ba misaun ne’ebé nia simu.
Iha loron 5 Juñu 1841, iha kapela arsebispu Torino nian, klérigu João Bosco simu ordenasaun saserdotál husi monseñór Luigi Fransoni. Maibé hanoin no hakaran atu sai amlulik akompaña nia moris tomak. Ho ordenasaun, ideál amluluk nian hakonu nia an tomak. Hotu tiha ordenasaun nia simu kedas posibilidade tolu serbisu nian: mestre iha uma riku ida, kapelaun Morialdo nian no vise-pároku iha nia rain. Don Bosco konsulta padre Cafasso, ne’ebé fó konsellu ba nia: “Ita presiza estuda morál no pregasaun. Ba oras ne’e ita husik de’it proposta naran ida no mai iha Koléjiu Ekleziástiku”. Padre João Bosco halo tuir konsellu ida-ne’e no hahú ninia esperiénsia ministeriál. Nia la aprende de’it atu sai amlulik, maibé deskobre mós misaun ne’ebé Na’i haruka nia bá: labarik mane kiak no abandonadu sira sidade boot Torino nian.
Don Bosco mak amlulik, liuliu iha foin-sa’e sira nia leet, ho foin-sa’e sira no ba foin-sa’e sira. Nia sente maka’as konviksaun ida-ne’e: «Na’i haruka ha’u ba foin-sa’e sira; tanba ne’e ha’u tenke modera ministériu sira seluk no konserva ha’u-nia saude ba sira». Nune’e ita la hakfodak ho ninia konfisaun simples ida-ne’e: «Iha-ne’e ho imi ha’u sente di’ak, ha’u-nia moris mak loos duni horik ho imi». Ita bele afirma katak joven sira mak amlulik João Bosco nia programa moris nian. Ita presiza komprende iha liña ida-ne’e liafuan sira-ne’e: «Ha’u deside atu uza tempu hotu ne’ebé Maromak hakarak haraik mai ha’u iha mundu ne’e» ba juventude nia di’ak.
S. João Paulo II deklara katak nota dominante iha Don Bosco nia vida no misaun mak sentidu maka’as kona-ba ninia identidade nu’udar amlulik katóliku, tuir Kristu nia fuan. Ne’e mak segredu ba ninia santidade.
Amlulik edukadór
Don Bosco nia vokasaun saserdotál nia dezenvolvimentu la’o hamutuk ho manifestasaun no dezenvolvimentu kona-ba ninia vokasaun edukadór nian. Vokasaun rua ne’e influensia no kualifika malu. Don Bosco nia vokasaun amlulik nian konfere ba ninia vokasaun edukadór nia sentidu kle’an liu no ninia forma oinsá atu sai edukadór; aupásuke ninia vokasaun edukadór nian konfere ba ninia vokasaun saserdotál espesifisidade no dimensaun konkreta. Ho liafuan seluk, Don Bosco mós amlulik iha ninia misaun edukativa no iha ninia atividade pedagójika sira; nia mós edukadór iha ninia misaun saserdotál no iha ninia atividade ministeriál sira. Ita bele afirma karak Don Bosco nia pedagojia sai saserdotál no ninia saserdósiu sai edukativu no pedagójiku. Bainhira adultu ona, nia rekoñese ho simplisidade katak “hakaran atu halibur labarik mane sira atu hanorin katesizmu mosu iha ha’u bainhira ha’u sei tinan lima hela; ida-ne’e mak ha’u nia hakaran boot liu, buat ida mesak ne’ebé ha’u tenke halo iha rai”. Tanba ne’e, nia konsagra an no saran nia moris tomak ba labarik sira kiak liu nia edukasaun no halo sira sai “sidadaun onradu no sarani di’ak”. Hodi reflete nia obra nia orijen, Don Bosco konfesa ho haraik-an: “Bainhira ha’u entrega an ba sagradu minsitériu ida-ne’e, ha’u hili atu konsagra ha’u-nia esforsu tomak ba Maromak nia glória boot no ba klamar sira-nia di’ak, no ha’u deside atu dedika an hodi forma sidadaun di’ak iha rai ne’e, atu nune’e bele soi atu sai sidadaun lalehan nian. Ha’u hein Maromak kontinua tulun ha’u iha propózitu ida-ne’e to’o ha’u nia dada-iis ikus nian”.
[tabs][tab title =”Amlulik nafatin”]«Amlulik ida nafatin amlulik, no nune’e mak nia tenke hatudu nia an iha ninia liafuan hotu. Nune’e, sai amlulik katak iha obrigasaun atu nafatin iha atensaun ba Maromak nia interese sira, katak klamar sira nia salvasaun. Amlulik ida keta husik atu ema ida ne’ebé hakbesik nia la bá de’it hodi la rona liafuan ida ne’ebé manifesta hakaran salvasaun rohan-laek ninia klamar nian». S. JOÃO BOSCO
«Ita labele dehan katak Don Bosco hahú atu hanoin uluk kona-ba santidade ka saserdósiu. Maibé loloos husi ki’ik kedas Don Bosco sai ona buat rua ne’e, tuir nia maneira. Nune’e, ninia itineráriu formativu hotu marka ho pobreza; maibé pobreza nu’udar Evanjellu hanorin. Nia tenke koko pobreza no ita labele haktuir oinsá pobreza nia signifikadu ba nia. Maski nune’e nia konxiente katak, maski ho limitasaun sira-ne’e, Maromak hakarak nia sai amlulik, embora nia seidauk komprende katak sá sai amlulik». KARDEÁL ANASTASIO BALLESTRERO [/tab][tab title =””][/tab][/tabs]
