10 Setembru 2023
Papa Francisco nia komentáriu ba Evanjellu Domingu XXIII – Tinan A
«Maun no biin-alin sira, “buongiorno”!
Ohin Evanjellu ko’alia mai ita kona-ba korresaun fraterna (kf Mt 18,15-20), nu’udar espresaun aas liu domin nian, no mós dezafiadora liu, basá la’ós fasil korrije ema seluk. Bainhira maun-alin ida iha fiar halo salan hasoru ó, lahó rai-hirus, tulun nia, korrije nia: tulun hodi korrije.
Infelizmente, buat primeiru ne’ebé kria hale’u ema ne’ebé sala mak gossip, iha ne’ebé ema hotu hatene nia salan, ho ninia detalle sira, menus ida interesadu! Ida-ne’e la justu, maun no biin-alin sira, buat ne’e Maromak la gosta. Ha’u la kole atu repete katak gossip mak peste ida ba ema sira no ba komunidade, tanba lori divizaun, lori sofrimentu, lori eskándalu, no nunka tulun atu hadi’ak, nunka tulun atu sai boot. Mestre espirituál boot ida, Saun Bernardo, dehan katak kuriozidade estéril no liafuan superfisiál sira mak degrau dahuluk eskada foti-an nian, ne’ebé la lori ba leten, maibé ba kraik, hodi halo ema tama kuak no rahun (kf I gradi dell’umiltà e della superbia).
Jezús fali hanorin ita atu komporta oinseluk. Ida-ne’e mak ohin Nia dehan: «Ó-nia maun alin sala karik hasoru ó, bá ko’alia ho nia mesa-mesak» (v. 15). Ko’alia “ó ho ó”, ko’alia ho lealdade, atu tulun nia komprende iha-ne’ebé nia sala. No ida-ne’e halo ba nia di’ak, hodi manán moe no hetan korajen loos, ne’ebé la’ós ida ko’alia aat, maibé dehan sasán sira iha oin ho mamar no delikadeza.
Maibé, ita bele husu, ida-ne’e la to’o karik? Nia la komprende karik? Entaun presiza buka tulun. Maibé atensaun: la’ós grupu-oan ida ne’ebé halo gossip! Jezús dehan: «lori tan ema ida ka rua» (v. 16), hodi hanoin ba ema sira ne’ebé hakarak tebes duni tulun maun alin ka biin-alin ne’ebé sala.
No seidauk komprende karik? Entaun Jezús dehan, envolve komunidade. Maibé iha-ne’e mós ita presiza esklarese: la signifika tau ema iha fatin moe nian, hamoe publikamente, maibé tau hamutuk ema hotu nia esforsu atu tulun nia muda. La di’ak hatudu liman-fuan hasoru ema, maibé hetok halo ema ne’ebé sala difisil liután atu rekoñese ninia salan. Iha kontráriu, komunidade tenke halo nia sente katak, maski kondena salan, besik ba nia iha orasaun no afetu, sempre pronta atu oferese perdaun, komprensaun, no atu hahú filafali.
Nune’e ita husu: oinsá ha’u komporta an ho ema ne’ebé sala hasoru ha’u? Ha’u rai iha laran no akumula laran-hirus? “Ó sei selu ha’u”: liafuan ne’e, ne’ebé dalabarak mai, “ó sei selu ha’u…”Ha’u halo ida-ne’e sia motivu atu ko’alia iha kotuk? “Ó hatene katak nia halo buat ne’e?” no seluk tan… Eh ha’u iha aten-barani, no buka atu ko’alia ho nia? Ha’u harohan ba nia, husu tulun atu halo di’ak? No ita-nia komunidade sira tau matan ba ema ne’ebé monu, atu nia bele hamriik fali no hahú hikasfali moris foun? Hatudu liman-fuan ka loke liman? Saida mak ó halo: hatudu liman-fuan ka loke liman?
Atu Maria, ne’ebé kontinua hadomi maski rona ema sira kondena nia Oan, tulun ita atu buka nafatin dalan ba di’ak».
