Halo Memória atu la’o ba oin
Venilale – Loron 2 Outubru mak loron GRATIDAUN nian ba FMA sira iha Timór ba prezensa ne’ebé oras-ne’e halo ona tinan 25. Presizamente iha loron 2 Outubru 1988, FMA pioneira na’in tolu: Paola Batttagliola, Maria Fe Silva no Marlene Bautista to’o iha venilale no hetan sasimun husi Povu Venilale. Nune’e mak ohin, loron dahuluk festa sira “Bodas de Prata” prezensa nia halo ho POVU doben VENILALE, povu ospitaleiru ida. Irmán sira husi Dili, Maliana, Fuiloro, Baucau to’o iha Venilale hamutuk ho madre Piera Cavaglià, Sekretária Jerál ne’ebé mai Timór ba eventu ne’e nu’udar Madre Jerál nia reprezentante to’o iha Venilale tuku 9.00. Prezente mós iha eventu ne’e Ministra Solidariedade Sosiál Sra. Isabel Guterres no membru Governu seluk husi Dili no Baucau.
Hafoin akollimentu ofisiál husi Povu Venilale reprezenta husi aldeia, povoasaun no suku oioin ho sira-nia tebe no dadolin, irmán sira prosede ba uma dahuluk atu hamahan an uitoan molok EUKARISTIA SOLENE, prezide husi padre João Paulino, Provinsiál SDB. Prezente mós iha selebrasaun ne’e D. Rodrigo, sekretáriu no reprezentante Núnsiu Apostóliku nian no amlulik SDB no diosezanu sira.
Evanjellu Misa nian mak Evanjellu “Bodas de Vaná”, ne’ebé reprezenta Aliansa Domin nian no tuir padre João Paulino fó hanoin katak “selebra tinan 25 mak selebra aliansa domin ne’ebé Institutu FMA halo ho Maromak no foin-sa’e sira”. Iha omilia, padre João hateten katak “Bodas de Caná provoka milagre husi Maromak […] nune’e mós selebrasaun tinan 25 ida-ne’e tenke provoka milagre husi Maromak” .
Problema iha festa Caná mak tua hotu tiha ona, maibé Maria nia prezensa preveniente no atenta halo atu festa-na’in la moe no husu Jezús atu intervein. “Selebrasaun ‘bodas de prata’ FMA sira-nian iha Timór, ita la selebra de’it tanba susesu maibé tanba dezafiu sira no problema esensiál iha povu ni amoris no iha irmán ida-idak nia moris, hanesan Na’i-Feto Maria halo tiha ona no kontinua halo iha ita-nia Kongregasaun nia laran, Lahó Maria ita nia misaun la folin no la’a ba fatin ruma. Hanesan Don Bosco dehan Maria mak halo buat hotu.” La’ós Maria mak rezolve problema maibé, nia Oan rasik. Nune’e mós “la’ós FMA sira mak rezolve problema hirak povu enfrenta maibé Jezús rasik mak halo liuhusi intersesaun Na’i-Feto nian, liuhusi FMA sira nia moris. Nia mak halo milagre iha tinan 25 nia laran”. Maria dirije ita hotu ba nia Oan doben Jezús katak atu “Halo tuir buat hotu ne’ebé Nia dehan imi atu halo”.
Molok misa remata irmán Piera mós hato’o ninia lia-menon ruma ba Povu Venilale no ba asembleia hodi evoka pontu rua: memória-gratidaun no la’ó ba oin nafatin. “Ita iha-ne’e atu selebra no hasa’e hahi’in ba Aman ba rikusoin moris nian ne’ebé naksira husi komunidade ki’ik dahuluk uha Venilale no husi barak seluk iha tinan 25 nia laran. Maromak mak don hotu nia hun. Maria Ausiliadora mak inspiradora, matadalan ba ita-nia komunidade ida-idak. Ho nia no tanba nia fini ki’ik dezenvolve no sai ai-hun boot ida. Karizma salezianu mak don furak ida Espíritu Santu nian ne’ebé integra iha kultura oioin, sai riku husi sira-nia kontributu no habelar nafatin vitalidade foun”. Para ohin atu halo memória no agradese mak devér uluk liu ba ema ne’ebé selebra festa ida hanesan ne’e, ba Maromak nia liman-fatin iha ita-nia moris durante tinan 25 nia laran”.
Hanoin fali la’ós de’it hateke ba kotuk, ba pasadu, maibé hateke ba loron-ohin. Ita simu “murak-mean” folin boot husi sira ne’ebé mai uluk ita no simu bolun la’ós de’it atu rai di’ak nia, maibé atu dezenvolve ho kriatividade. Presiza atu loron ba loron iha atensaun ne’ebé neon-na’in ba Maromak nia bolun foun, ba sinál sira tempu nian no ba pobreza foun sira.
“Iha ita-nia tempu ohin mak karizma tenke inkultura no sai nabilan. Ita iha responsabilidade atu fó oin ida moris nian, furak no nabilan ba karizma. Ita simu liman-rohan no ita rasik prepara daudaun liman-rohan ida ba sira ne’ebé mai depoizde ita. Ida-ne’e la’ós pasajen ida ideia nian, maibé komunikasaun ida moris nian, sasin nian, fidelidade nian. Ita hatene katak moris mai husi moris no ho marka krús nian.
Konserteza ita la bele halo fali esperiénsia uluk nian, maibé ita bele hetan inspirasaun husi domin no aten-barani misionáriu ne’ebé sai kbiit ba ema no komunidade sira ne’ebé ohin ita halo memória”.
Misa remata, ema hotu prezente iha festa ne’e halo konvíviu no almosu hamutuk, husi ki’ik to’o boot, la iha ema ida ezkluzu husi Festa Jubileu tian 25 nian, Festa Maromak nia Povu nian iha Rai Doben Venilale.
Selebrasaun ho Povu Venilale kontinua ho omenajen ba benfeitor/a sira matebian padre Luiggi no sra. Maria Duarte iha loraik no taka ho han-kalan iha uma dahuluk be simu FMA sira bainhira sira nia uma rasik seidauk prontu: señor Aleixo Ximenes no sra. Maria nia uma iha Kota-ho’o.
