Irmán, foin-sa’e no leigu doben sira,
Loron hirak ne’e, sarani sira hafoun no haboot sira-nia domin ba Maria, inan, protetora no defensora, belun ba ema hotu. No mós, tinan ida ne’e riku liu ho oportunidade atu reflete, hakle’an ida-idak nia vokasaun no oferese ba sarani hotu posibilidade atu hakbesik bee-matan salvasaun nian: Dom Bosco nia bisentenariu, Tinan ba Moris Konsagrada no moris tuir Kapítulu nia proposta, Tinan 500 evanjelizasaun Timor nian, no Jubileu estraordinariu ba Misericordia, ne’ebé Amo Papa foin temi no sei hahú loron 8 dezembru. Eventu sira ne’e hotu bele dehan buat ruma no simu inspirasaun husi Na’in Feto nia prezensa.
Ita hotu hatene domin boot ne’ebé Dom Bosco iha ba Na’in Feto. Ninia, la’ós devosaun ida, maibé konfiansa tomak iha Maria nia prezensa ne’ebé halo nia dehan “Maria mak halo buat hotu”. Maibé fiar no domin ida ne’e influénsia mós Dom Bosco nia espiritualidade: susar atu komprende Sistema Preventivo se ita la hanoin ba relasaun espesiál ne’ebé Dom Bosco iha ho Maria. Bele hanoin katak Dom Bosco hateke ba Maria ne’ebé akompaña Jezús adolexente iha ninia moris no simu inspirasaun atu propoin atitude ruma, hanesan “amorevolezza”, pasiénsia, laran midar… Iha livru ida, ne’ebé Dom Bosco hakerek kona-ba Na’in Feto, hodi reflete kona-ba akontesimentu Kana nian, nia dehan: “Maria fó mai ita ezemplu klaru fiar nian… Nia hanorin mai ita atu iha konfiansa, tanba maski nia rona Jezús nia liafuan sira ne’ebé parese la simu nia, nia kontinua kontra esperansa hotu, hodi konfia iha ninia oan nia laran luak… nia mós hanorin mai ita atu obedese, bainhira nia konvinse atan sira atu halo tuir iha buat hotu, hodi la halo diferénsia”.
Liuliu ba relijiozu/relijioza sira, maibé mós ba sarani ida-idak, Maria mak modelu resposta fiel nian ba Maromak. Iha surat “Haksolok ba” ne’ebé “Kongregasaun ba Institutu moris konsagrada nian no sosiedade sira vida apostolika nian” hakerek, bele lee: “Kreda tomak bele la’o hamutuk iha Maria: iha karidade, nu‘udar ema ne’ebé bo’ok an hodi ba hasoru sira ne’ebé fraku liu; iha esperansa, nu’udar ema ne’ebé hatene katak sei simu akompañamentu iha ninia dalan no iha fiar, nu’udar ema ne’ebé iha prezente espesiál atu fahe. Iha Maria, ita ida-idak, ne’ebé Espíritu dudu ba oin, hala’o ninia vokasaun rasik atu ba!” Ba FMA sira, nu’udar Maria nia oan sira, bolun atu la’o hamutuk ho Nia, sai bolun ba radikalidade, hodi saran iha Maromak nia liman, ita-nia kapasidade, limitasaun tomak, nune’e, hanesan Maria, bele sai instrumentu salvasaun nian. Kapítulu Jerál ne’ebé foin hotu fó hanoin katak Maria entrega mai ita ninia estilu haraik an no ternura nian, servisu no aten barani iha misaun evanjelizadora.
Tan ne’e, selebra tinan 500 evanjelizasaun Timor nian interpela ita atu tuir Maria nia ain fatin: foin simu lia-menon husi anju Gabriel, Nia halai kedas ba Ain Karim atu haklaken liafoun di’ak ba Isabel. Liu tiha tinan 500, ita-nia estilu evanjelizasaun iha ona estrutura karik, maibé Maria hatudu katak atu haklaken, presiza la’o kmaan, lahó kondisaun barak. Iha Maria, ksolok Evanjellu nian, dezeju atu ema seluk bele hakbesik ba Na’i, halo nia laran manas hodi la sura kolen, todan, ka impedimentu seluk tan: Nia “halai” tanba buat ne’ebé nia lori iha ninia isin (Maromak nia Liafuan) importante liufali buat hotu no nia la bele hanoin ba ninia moris se la iha relasaun ho Jezús. Hodi hateke ba nia, ita komprende katak iha ita-nia estilu evanjelizasaun nian iha buat barak atu purifika no liuliu, ita presiza aumenta ita-nia ksolok ba Evanjellu.
Loron 11 abril, Amo Papa Francisco fó sae ona ninia surat atu loke Jubileu estraordinariu Misericordia nian. Iha parte ikus nian, nia ko’alia kona-ba Maria, Inan Misericordia nian no, hodi haktuir akontesimentu sira iha ne’ebé Maria mak protagonista, Amo Papa fó hanoin katak “Maria fó sasin katak Maromak nia Oan mane nia Misericordia la iha baliza no bele to’o ema hotu hodi la hakribiit ema ida”. Ba ita-nia rai ne’ebé, dala barak, halo esperiénsia kona-ba vingansa, susar atu perdua, violénsia, Maria hatudu dalan loos atu moris nu’udar Maromak nia oan sira: dalan komprensaun, laran luak no perdaun. Amo Papa konvida ita hotu atu harohan ba Na’in Feto ho orasaun Salve Liurai Feto hodi husu ba nia atu halo ita soi atu kontempla Jezús nia Futar Oin misericordia nian.
Ita akompaña malu atu bele rekoñese Na’in Feto nia prezensa iha ita-nia moris loron-loron nian: Nia kontinua la’o iha ita-nia uma sira no tau matan ba ninia oan sira ida-idak. Bainhira hahú Prosesu ba Madre Mazzarello, ema fó sasin katak nia moris “iha hamatan no gia Maria nia okos” (sotto lo sguardo e la guida di Maria): hamutuk ho nia ita hotu haka’as an atu moris hodi hadomi Na’in Feto nu’udar inan.
Ho ha’u nia domin
Ir. Alma Castagna
