Dili – Iha loron 10 Maiu 2020, iha komunidade sira FMA nian iha Zona Dili no komunidade seluk ne’ebé do’ok via on line halo festa despedida ho Me. Maria Assunta Sumiko Inoue, FMA. Me. Assunta halo vizita kanonika mai Timor iha loron dahuluk fulan Marsu to’o horiseik ofisialmente taka Madre nia vizita. Maibé Madre seidauk fila fali ba Roma tanba agora sei iha hela Estadu Emerjénsia nia laran. Esperiénsia vizita ida ne’e mak úniku no nakonu ho divertimentu no obstaclo tanba durante iha vizita ne’e Madre hasoru difikuldadde balun hanesan tanba covid-19, hotu-hotu lockdown iha nia fatin, nune’e Madre labele vizita komunidade hotu tanba estadu emerjensia. Iha tempo hanesan ne’e ho kreatividade oi-oin no liu husi media social sira fasilita vizita ida ne’e ho nia istória rasik. Loron ida ne’e Irmán sira iha zona Dili dedika tomak ba agradesimentu ba Madre nia vizita. Hahú ho orasaun dader nian, Selebrasaun Eukaristia ho selebrante Pe. Agustinho Soares, SDB, iha loraik Madre hato’o konkluzaun ba vizita, kontinua ho Orasaun Tersu ne’ebé nakonu ho kriatividade no orasaun loraik. Hafoin iha han kalan hamutuk, kada Irmán sira hosi komunidade sira iha Dili espresa sira nia gratidaun. Uluk nanain husi Me. Alma hatudu power point kona ba Me. Assunta nia vizita no esperiénsia ksolok sira durante vizita nian hafoin Irmán sira kontinua ho sira nia drama badak, dansa, kanta no fó prezente.
Iha Boa noite Madre dehan: “Ha’u sei aprezenta ba imi kona ba Vizita Online ne’ebé Me. Alma hatudu ona iha power point tanba ami nain rua nafatin hamutuk. Tebes duni mak divertente liu loro-loron, ami uza meio hotu; selular, computer no rua nafatin hamutuk, tanba la hatene ida ne’ebé la’o, ida ne’ebé lae ka lakon liña ka liña monu. Atu halo kolókiu, iha Irmán ida ne’ebé dehan hare uma, nia la’o ho HP atu hatudu uma tomak ba ha’u, derepente liña monu/ lakon entaun nia dehan: “hein lai,hein lai….” Halai buka liña atu kontinua fali dadalia. Iha fali fatin seluk, wainhira iha konferénsia sira hotu tur hakmatek atu rona. Derepente liña monu/lakon sira dehan: “hein lai, hein lai….” Hafoin halai ba liur buka tuir fali liña hodi kontinnua. Depois iha diresaun, sira kaer HP fila tun sae, entaun hare ulun kleuk ba sorin loos ka karuk. Iha fali fatin seluk ha’u husu atu uza HP de’it no passa ba malu, nune’e sira uza mós ho ‘headset’, sira ne’ebé mai uluk hatene uza kaer parte microphone nian besik ba ibun no koalia ha’u rona, ida fali mai tuir la hatene, entaun wainhira nia koalia, ha’u la rona buat ida no rona de’it tarutu-tarutu bloooblooolbblooo. Nune’e ha’u dehan: ‘ha’u la rona o nia lian…ha’u la rona…!’ No mós se microphone ne’ebé kona iha 
Kruxifixu ne’ebé tara iha Irmán nia kakorok , rona de’it nia tarutu ‘tin, tin tin…’ Dala barak liña neneik loos tanba ne’e halo kole ho lia fuan: ‘o rona… haloooo… rona ha’u…. Haloooo…!’ Dala barak mós halo mós halo video call, maibé lahare sira nia oin hare de’it mak ibun. Iha fali fatin balu hakarak uza Skype, depois liña la di’ak, sira dehan ami buka fatin di’ak lai. Ikus mai Skype halo konfuzaun liu tan entaun uza fali Whatsapp, maibé HP kiik loos atu hare sira hotu iha komunidade nia oin. Tebes duni esperiénsia ne’e nakonu ho divertimentu ne’ebé halo ita hamnasa hamutuk no imi halo buat hotu ne’ebé bele atu fasilita vizita ida ne’e, maibé laiha ema ida lamenta. Ha’u admira tebes ba imi nia disponibilidade no kreatividade atu simu buat ne’e. Iha komunidade balu maski online hatudu sira nia knananuk dansa, hanesan Laga ne’ebé iha labarik balun, wainhira hahú vizita sira dansa atu simu ha’u, maski iha HP nia oinde’it. Loos duni halo kontente tebes. Dala barak hotu tiha vizita ha’u hamnasa mesak. Agora ha’u agradese barak tanba wainhira ita halibur hamutuk iha klima festa nian, ida ne’e mak espíritu ksolok nian, ne’ebé nu’udar ita nia karateristika Saleziana. Ita sei prepara dadaun Festa bo’ot Madre Mazzarello nian. Madre Mazzarello mós fó aten brani bebeik, imi haksolok ba! Nia repete bebeik imi hadomi malu atu bele haksolok. Imi labele haluha katak Me. Mazzarello mós iha devosaun bo’ot ba Paixaun, ba Krús Kristu nian. Iha sasin ida ne’ebé haktuir kona ba Me. Mazzarello wainhira koalia kona ba Krús, Kristu nia paixaun nia sai hanesan ahi iha nia oin. Imi sei hanoin hetan Me. Mazzarello nia lia fuan wainhira kaer ba Krús ne’ebé nia tara no dehan: ‘ Jezús iha ne’e no ha’u iha ne’e’. Tanba Me. Mazzarello dala barak iha ulun moras, nia tama hodi identifika-an ho Jezús nia terus. Maibé nia hateke ba Krús nia hanoin ba ksolok, ksolok kle’an atu bele oferese buat hotu ba komunidade nia Maksoin. Ita nia ksolok mai husi Krús. La’ós halo festa, haksolok maibé sira ne’e mai husi Jezús nia domin ne’ebé oferese buat hotu voluntariamente. Nune’e wainhira Me. Mazzarello hateke ba Krús nia la sente terus de’it maibé nia sente mós Jezús nia domin. Nune’e iha ita nia moris iha terus, iha ksolok no liu-liu ba Madre sira hanoin ba ita tara Krús iha kakorok ne’e mak hun ksolok nian. BUONA NOTTE.
Mensajen furak no kle’an tebes ba FMA hotu iha Timor-Indonesia, atu hanoin nafatin hodi sai aten brani liu tan hala’o misaun ne’ebé Maromak fó mai ita liu husi DON BOSCO no MADRE MAZZARELLO. Obrigada barak ba Me. Assunta, ba ita nia domin, ksolok, pasiensia, disponibilidade, simplisidade no di’ak hotu ne’ebé ita halo no fahe ho ami durante ita nia vizita iha okaziaun especial ida ne’e. Istória furak ne’ebé akontese iha 2020 ne’ebé halo ita ida-idak sei hanoin nafatin. Wainhira hanoin ba covid-19, hanoin ba Madre nia vizita ne’ebé nakonu ho divertimentu. Dala ida tan Obrigada barak no Boa viajen. Maria Auxiliadora akompaña nafatin.
(Noemia de Deus FMA)
