Papa Francisco nia komentáriu ba Evanjellu DOmingu III Kuarezma – Tinan A.
Maun no biin-alin sira, ‘ buongiorno, buona domenica’!
Domingu ne’e Evanjellu aprezenta mai ita enkontru furak liu ida no faxinante Jezús nian. ho samaritana (kf Jo 4,5-42). Jezús no dixípulu sira deskans abesik bee-matan ida iha Samaria. Feto ida to’o mai no Jezús dehan ba nia: «Fó hemu ha’u» (v. 8). Ha’u hakarak knsentra iha espresaun ida-ne’e: Fó hemu ha’u.
Sena hatudu Jezús hamrook no kole, halo samaritana hetan nia iha oras manas liu, iha meiudia, no nu’udar mendigu ida ne’ebé husu kmaan. Ne’e ilas ida Maromak nia hatun an nian: Maromak hatun an iha Kristu ba redensaun, mai iha ita. Iha Jezús, Maromak halo an hanesan ita, hatun nia an; hamrook hanesan ita, terus ita-nia hamrook rasik. Hodi kontempla sena ne’e, ida-idak bele dehan: Na’i, Mestre «husu maatu hemu. Ne’e duni nia hamrook hanesan ha’u. Nia iha ha’u-nia hamrook. Ita besik duni ha’u, Nai! Ita kesi an ho ha’u-nia pobreza – ha’u labele fiar! – ita foti ha’u husi kraik, husi kraik liu ha’u an rasi nian. iha ne’ebé ema ida la to’o» (P. Mazzolari, La Samaritana, Bologna 2022, 55-56). No ita mai to’o ha’u, iha kraik, no ita foti ha’u iha-ne’ebá, basá ita iha hamrook hanesan ha’u. Jezús nia hamrook, defaktu, la’ós de’it fíziku, esprime ita-nia moris nia hamrook kle’an liu: liuliu hamrook ba ita-nia domin. Nia liufali mendigu ida, nia hamrook ba ita-nia domin. No sei hatudu sai iha momentu aas liu paixaun nian, iha krús; iha-ne’ebá, molok mate, Jezús dehan: «Ha’u hamrook» (Jo 19,28). Hamrook domin nian mak lori nia atu tun, atu hatun an, atu sai ida hanesan ita.
Maibé Na’i, ne’ebé husu atu hemu, mak Ida-ne’eb’e fó hemu mai ita! hodi hasoru samaritana Nia ko’alia kona-ba bee moris Espíritu Santu nian, no husi krús Nia hasuli husi nia sorin kanek raan no bee (kf Jo 19,34). Jezús, hamrook ba domin, halakon ita-nia hamrook ho domin. No Noa halo ho ita hanesan ho samaritana: Nia mai hasoru ita iha ita-nia moris loroloron nian, partilla ita-nia hamrook, promete bee moris mai ita ne’ebé suli iha ita ba moris rohan-laek (kf J 4,14).
Fó hemu ha’u. Iha ain-hakat daruak. Liafuan sira-ne’e la’ós de’it Jezús nia pedidu ba samaritana, maibé apelu ida – dalaruma iha nonok – ne’ebé loroloron hakilar mai ita no husu ita atu tau matan ba ema seluk nia hamrook. Fó hemu ha’u dehan mai ita kona-ba hotu-hotu – iha família, iha fatin serbisu, iha fatin seluk ne’ebé ita frekuenta – ne’ebé hamrook ba prosimidade, ba atensaun, ba raronak; dehan mai ita ema ne’ebé hamrook ba Maromak nia Liafuan no presiza hetan iha Kreda oáze ida atu hemu bá. Fó hemu mai ha’u mak apelu ida ba ita-nia sosiedade, iha-ne’ebé halai maka’as, halai ba konsumu no liuliu indiferensa, kultura indiferensa ida-ne’e hamosu rai-maran no mamuk iha laran. No – ita keta haluha – fó hemu mai ha’u mak maun no biin-alin barak nia hakilar iha-ne’ebé falta bee atu moris, enkuantu kontinua atu estraga ita-nia uma komún nia oin; no nia mós, kole no hamrook, “iha hamrook”.
Iha dezafiu sira-ne’e nia oin, Evanjello ohin nian oferese mai ita no ba ida-idak bee moris ne’ebé bele sai bee-matan ne’ebé fó kmaan ba ema seluk. Nune’e, hanesan samaritana, ne’ebé husik nia kusi iha bee-matan no bá bolu ema sira knua nian (kf v. 28), ita mós keta hanoin atu halakon de’it ita-nia hamrook, ita-nia hamrook materiál, intelektuál no kulturál sira, maibé ho ksolok tan hasoru Na’i ita bele halakon ema seluk nia hamrook: fó sentidu ba ema seluk nia moris, la sai patraun, maibé servidór Maromak nia Liafuan ne’e nian ne’ebé halakon ita-nia hamrook, ne’ebé kontinua halakon ita-nia hamrook; ita bele komprende sira-nia hamrook no partilla domin ne’ebé Nia fó mai ita. Iha pergunta ida atu halo mai ha’u no ba imi: ita hatene komprende ema seluk nia hamrook? Ema nia hamrook, ema barak husi ha’u-nia família nia hamrook, ha’u-nia bairru nian? Ohin ita bele husu ba an rasik: ha’u hamrook ba Maromak, ha’u konxiente katak ha’u presiza ninia domin hanesan bee atu moris? No hafoin, ha’u ne’ebé hamrook, ha’u preokupa ho ema seluk nia hamrook, harook espirituál, hamrook materiál?
Atu Na’i-Feto harohan daet mai ita no sustenta ita iha dalan.
