Dili – Iha uma saleziana sira molok remata tinan pastorál, prevé nafatin festa Gratidaun nian. Don Bosco rasik mak inventa no ida-ne’e ideia ida jeniál tebes. Defaktu hatene dehan obrigada/u signifika hatene rekoñese don sira ne’ebé ita simu, signifika iha matan pozitivu ba moris no ema sira, no hateken pozitivu ne’e mak segredu sistema edukativu salezianu nian.
“Gratidaun: sai misionária ksolok no esperansa nian ho foin-sa’e sira” mak tema festa ne’e nian ba tinan ne’e. Ida-ne’e atu la’o hamutuk ho Kapítulu Jerál 23. Irmán sira, joven sira, leigu/a sira, komunidade edukativa sira, halibur hamutuk iha loron 4 Outubru atu dehan ba malu obrigadu/a ne’e. Ita bele hasoru malu, ita bele koñese malu, tanba Maromak mak lori ita hamutuk, no ita-nia hamutuk ne’e iha Irmán ida ne’ebé sai nu’udar tali komuñaun, katak Inspetora, Ir Alma Castagna.
Atividade ruma komunidade edukativa halo hamutuk mak deskobre dimensaun misionária Don Bosco nian, Família Saleziana nian. Ne’e mak atividade uluk liu. Partisipante sira fahe tiha ba grupu lima atu deskobre, koñese oinsá Don Bosco husi inísiu kedas kongregasaun SDB no FMA nia moris, fó tiha ona marka misionária ne’e ba sira. Grupu sira hakle’an 1) Don Bosco nia mehi misionáriu sira; 2) Espedisaun misionária SDB dahuluk iha 1875; 3) Espedisaun misionária FMA dahuluk iha 1877; 4) Misaun saleziana iha mundu; 5) Misaun saleziana iha Timor. Bele haree entuziazmu husi partisipante ida-idak nia adezaun no partisipasaun ba atividade hotu oferese iha pontu ida-idak jogu nian hanesan: quiz, kruza liafuan, puzzle, identifika foto, portrayal/reprezentasaun, deskobre mapa, nst.
Hotu tiha jogu sira, komunidade halibur hamutuk iha Na’i nia altár atu hasa’e gratiduan boot liu ho Eukaristia. Iha Eukaristia, FMA sira simu Konstituisaun renovada no hafoun sira-nia votus konsagrasaun nian. Misa remata, hotu-hotu, akompaña Ir Alma ba haree prezente sira mai husi komunidade sira ba Inspetora. Hafoin kontinua ho almosu konfraternizasaun nian, iha-ne’ebé Irmán, joven no leigu/a sira, hananu hamutuk hodi kumprimenta Ir Alma. Iha oportunidade ida-ne’e, Ir Alma, fó sai mós Irmán sira-nia obediénsia iha fulan sira mai ne’e.
Iha nia liafuan ba hotu-hotu halibur iha festa ne’e, Ir Alma liga ho jogu ne’ebé ohin halo dehan katak atividade ne’e “tulun ita atu tau abut: ita misionária tanba Institutu, tanba istória saleziana hatudu kedas ninia aspetu msionáriu”. Nune’e atividade ne’ebé halo kapás atu “hamoris sentidu misionáriu nian, katak la’ós sira-ne’ebé troka rain de’it mak misionáriu, maibé Maromak bolu ita hotu atu sai misionáriu”, nia salienta.
Haree ba tema festa Gratidaun nian, “misonária ksolok no esperansa nian”, Ir Alma husik hela ba partiispante sira ilas ida: “Ilas ne’e mak Moisés nian.. Imi hatene katak Moisés bainhira sae foho no ko’alia ho Maromak, livru Éxodo nian dehan katak tuun fali husi foho, nia oin nabilan… Se tebes katak, ita hadomi liu Jezús, ata hadomi Maromak, la presiza ko’alia! Ema haree ita-nia ksolok”.
Aleinde ne’e, bele mós sai misionária esperansa nian. Tanba sá? “Bainhira Moisés hatudu nia oin nabilan, ebreu sira komprende kedas katak nia ko’alia ho Maromak; sira komprende katak Maromak iha nafatin, akompaña sira nafatin”, Ir Alma hateten. Nune’e, konvite ba 
FMA hotu, komunidade edukativa tomak, atu ho ita-nia prezensa, ita-nia liafuan, leigu sira iha nia serbisu fatin, foin-sa’e sira iha eskola, halo ema kuestiona razaun ba ita-nia ksolok no ita-nia esperansa, ba ita-nia “la’o nafatin ba oin”, maski hasoru difikuldade sira.
Ir Alma remata hodi lee S. Paulo nia ezortasaun ida: “Imi bele sai Maromak nia oan loloos iha ema laran aat no maksalak sira leet. Imi mak naroman iha sira leet hanesan fitun sira iha rai klaran”. Lia-menon ikus mak “Sai fitun, sai naroman uitoan ba ema seluk ne’ebé hakbesik ita, mak pasu dahuluk sai misionária. No, depois se ema ruma, Irmán sira, foin-sa’e sira, família mós, hanoin katak karik bele mós bá rai seluk atu sai naroman, silakan. Maromak kontente liu. Maibé ita komesa iha ita-nia fatin ida-ne’e”.
