Papa Francisco nia lia-menon iha Loron Axensaun, 21 Maiu 2023
Maun no biin-alin sira, ‘buongiorno’!
Ohin iha Itália no iha País barak seluk selebra Axensaun Na’i nian. Ne’e mak festa ida ne’ebé ita koñese di’ak, maibé bele hamosu pergunta ruma, pelumenus rua. Dahuluk: tanba sá halo festa ba Jezús ninia viajen husi rai” Parese katak ninia despedida mak momentu triste ida, la’ós buat ruma atu haksolok! Tanba sá halo festa ba viajen ida? Pergunta dahuluk. Pergunta daruak: saida mak Jezús halo iha Lalehan?
Tanba sá ita halo festa. Tanba ho Axensaun akontese buat foun no furak liu: Jezús lori ho nia ita-nia umanidade, ita-nia isin iha lalehan – ba dala uluk! –, katak Nia lori ba Maromak. Umnaidade ne’e, ne’ebé Nia foti iha rai, la hela iha ne’e. Jezús moris hi’as la’ós espíritu ida, lae, Nia iha nia isin umanu, isin, ruin, hotu, no iha-ne’ebá, iha Maormak, sei hela ba nafatin. Ita bele dehan katak husi loron Axensaun nian Maromak rasik mak “muda”: hori ohin ba oin Nia la’ós de’it ona espíritu, maibé ho domin boot ne’e nia lori ho Nia ita-nia isin rasik, ita-nia umanidade! Ne’e duni, hatuud ona mai ita, ita-nia fatin, ita-nia destinu iha-ne’ebá. Nune’e mak Padre antigu ida hakerek iha fiar: «Notísia furak! Nia ne’ebé mai ita sai ema […], atu halo ita sai nia maun-alin sira, aprezenta nu’udar ema iha Aman nia oin, atu lori ho Nia sira hotu ne’ebé sai ninian» (S. Gregorio di Nissa, Discorso sulla risurrezione di Cristo, 1). Ohin ita halo festa “manán lalehan nian”: Jezús ne’ebé filafali ba Aman, maibé ho ita-nia umanidade. No nune’e, lalehan mak uitoan, ita-nian ona.Jezús loke odamatan no ni aisin iha-ne’ebá.
Pergunta daruak: saida mak Jezús halo iha lalehan? Nia iha Aman nia oin iha ita-nia fatin, hatunu nafatin ba Nia ita-nia umanidade, hatudu kanek sira. “Ida-ne’e mak buat ne’ebé ha’u terus ba ema sira: halo buat ruma bá!. Nia hatudu presu redensaun nian, no Aman hanoin. Ida-ne’e mak buat ruma ne’ebé ha’u gosta hanoin. Nune’e Jezús harohan. Nia la husik it amesak. Defaktu, molok sa’e ba lalehan Nia dehan mai ita, hanesan Evanjellu ohin nian haktuir: «Ha’u hela hamutuk ho imi loroloron, to’o mundu nia rohan» (Mt 28,20). Nia nafatin ho ita, haree ita, Nia «moris nafatin atu intersede» (Eb 7,25) ba ita-nia di’ak. Atu hatudu ba Aman kanek sira, mai ita. Iha liafuan ida, Jezús intersed; Nia iha “fatin” di’ak liu, iha Aman nia oin no ita-nia oin, atu intersede ba ita-nia vantajen.
Intersesaun mak fundamentál. Mai ita mós fiar ne’e tulun: tulun ita atu la lakon esperansa, atu keta dezanimai. Iha Aman nia oin iha ida ne’ebé hatudu ba Nia kanek sira no intersede.
Liurai-Feto Lalehan nian tulun ita atu intersede ho kbiit orasaun nian.
