Papa Francisco nia lia-menon molok harohan Angelus iha Domingu IV Adventu nian.
Maun no biin-alin doben sira, buongiorno!
Ohin, domingu dahaat no ikus Adventu ian, liturjia aprezenta mai ita figura S. José nian (kf. Mt 1, 18-24). Nia mak mane justu ida, atu kaben. Ita bele imajina saida mak nia mehi ba futuru: família furak ida, ho espoza domin-na’in no oan di’ak barak, no empregu dignu ida: mehi simples no di’ak, mehi ema simples no di’ak sira-nian. Maibé derepente mehi sira-ne’e sai deziluzaun ho deskoberta ne’ebé halo bilán: Maria, ninia noiva, hein bebé ida, no oan ne’e la’ós niian! Saida mak José sente? Dezánimu, terus, hakfodak, karik irritasaun no deziluzaun… Nia esperimenta katak mundu atu monu iha nia leten! No saida mak nia bele halo?
Lei fó ba nia posibilidade rua. Dahuluk mak denunsia Maria no halo nia selu alegasaun infidelidade nian. Daruak mak anula ninia noivadu iha segredu, hodi la espoin Maria ba eskándalu no konsekuénsia todan sira, maibé asume naha moe nian ba nia an. José hili dalan daruak, dalan mizerikórdia nian. No iha ne’e, iha krize nia klaran, iha momentu ne’ebé nia hanoin no haninu buat sira-ne’e hotu, Maromak halakan roman foun ida iha nia fuan: iha mehi ida, Maromak anunsia ba nia katak Maria nia maternidade la mai husi traisaun, maibé obra Espíritu Santu nian, no kosok-oan ne’ebé atu moris mak Makso’in (kf. vv. 20-21); Maria sei sai Mesia nia inan no nia sei sai ninia mahein. Hadeer mai, José komprende katak mehi boot liu israelita piedozu ida – sai Mesias nia aman – atu sai daudaun realidade ba nia ho modu ne’ebé la hein liu.
Defaktu, atu realiza mehi ne’e la to’o pertense ba dexendénsia David nian no sai observante fiél lei nian, maibé tenke konfia Maromak liu huat hotu, atu simu Maria no nia oan ho modu kompletamente diferente husi buat ne’ebé nia hein, diferente husi buat ne’ebé baibain halo. HO liafuan seluk, José tenke renunsia ninia serteza sira ne’ebé halo nia kamatek, ba ninia planu perfeitu sira, ba ninia espetativa lejítima sira, no loke an ba futuru ida ne’ebé tenke deskobre. No iha Maromak nia oin, ne’ebé muda planu sira no husu konfiansa, José hatán “sim”. José nia korajen eróika tebes no realiza iha silénsiu: ninia korajen mak konfia, simu, disponivel, la husu garantia seluk tan.
Maun-alin, biin-alin sira, saida mak José dehan mai ita ohin? Ita mós iha ita-nia mehi siram no karik iha Natál ita hanoin liután kona-ba sira, ita ko’ali kona-ba sira. Karik ita lamenta mehi ruma ne’ebé rahun, no ita haree katak espetativa di’ak liu sira dalabarak hasoru ho situasaun sira ne’ebé la hein no halo bilán. No bainhira buat ne’e akontese, José hatudu dalan mai ita: labele monu ba sentimentu negativu sira, hanesan laran-nakali no taka-an, ne’e dalan laloos nian! Iha kontráriu, tenek simu surpreza sira, surpreza moris nian, inkluzive krize sira, ho atensaun ida: katak bainhira ita iha krize laran, ita labele hili lalais tuir instintu, maibé husik atu peneira, hanesna José halo, “konsidera buat hotu” (kf. v. 20) no bazeia iha kritériu fundamentál: Maromak nia mizerikórdia. Bainhira simu krize hodi la rende ba taka-an, ba laran-nakali no ba ta’uk, maibé hodi mantein odamatan nakloke ba Maromak, Nia bele intervein. Nia mak espesialista atu nakfilak krize sira iha mehi sira: loos, Maromak loke perspetiva foun ne’ebé ita molok la imajina, karik la’ós hanesan ita hein, maibé nu’udar Nia hatene. No ida-ne’e, maun no biin-alin sira, mak orizonte sira Maromak nian: surprendente, maibé luan liu no furak liu duké ita-nian! Atu Virjen Maria tulun ita atu moris nakloke ba Maromak nia surpreza sira.
