Omilia Amu-Bispu Vírgilio nian iha Prosisaun no Adorasaun ba “Santíssimo Corpo de Deus”
«Liutiha festa Santíssima Trindade Domingu liubá ohin Sant Kreda hanoin fali festa “Corpo de Deus”, konvida ita atu haboot no hakle’an liután ita-nia domin ba Santa Eukaristia. Maski domingu-domingu ita partisipa iha Eukaristia, ohin Santa Kreda bolu ita mai hamutuk atu adora ita Na’i Jezús Kristu ne’ebé prezente iha Óstia Santa ne’e.
Jezús la husik hela nia estátua, nia foto eh nia relíkua ruma. Nia hakarak tebes atu prezente nafatin iha nia eskolante sira nia leet ‘iha ai-han’.
Ai-han la tau iha meza atu ema haree de’it maibé atu konsome. Tan ne’e, sarani ida ne’ebé mak ba Missa hafoin la simu komuñaun oresiza hola konxiénsia katak nia la hola parte didi’ak iha Eukaristia. Hodi hola Kristu nia futar Isin no Kristu nia futar Raan, ita simu Jezús Kristu nia konvite atu identifika ita-nia an ho Nia (sai ida de’it ho Nia). No hatudu ba Maromak nune’e mós ba ema hotu katak ita hakarak sai isin ida de’it ho Kristu. Ita mós hakarak koko jestu nia domin nian no hakarak atu saran ita-nia an mós ba ita nia maluk sira hanesan Na’i Jezús Kristu halo mai ita. Eukaristia la’ós ai-han ida ba ita mesak: Eukaristia mak Paun ne’ebé silu no fahe ba maun-alin sira.
Iha Eukaristia mak bele hamoris no hakiak iha ita ida-idak atitude hatene fó atensaun ba hamlaha oioin iha maun-alin sira: hamlaha ba ai-han, hamlaha ba domin, hamlahan ba komprensaun, hamlaha ba perdaun no liuliu hamlaha ba Maromak. Hanoin fali reflesaun hua Bento XVI iha selebarasaun hanesan ida-ne’e, nia dehan: “Tanba sá ema barak hamlaha iha mundu? Tanba sá labarik inosente barak tenke mate ba hamlahan bainhira iha ema barak ne’ebé goza no ai-han estraga de’it? Tanba sá mak Lázaro kiak-oan ne’e tenke kontinua hakdasak iha riku nia meza ain hodi hein atu hili etu musan monu iha meza okos? Ne’e la’ós tanba rai ne’e la bokur ona nune’e labele fó tan ona ai-han ne’ebé sufisiente ba ema. Iha fatin balun mundu nian ema inventa meiu sira atu estraga ai-han, nune’e bele mantein nafatin presu iha merkadu maibé iha fatin seluk ema mate ba ai-han. Ema uza nia matenek atu inventa meiu sira atu estraga duké buka dalan atu defende moris; nune’e mós iha fatin balun fasil liu atu fahe kilat hodi funu duké preokupa ho ai-han ba sira ne’ebé hamlaha… Tanba sá buat sira ne’e hotu mosu? Tanba ita la fó ai-han ne’ebé loos ba ita-nia espíritu, tan ne’e, ita-nia fuan maran no toos… mundu nune’e mós sosiedade dezorden tanba iha dezorden iha ita-nia fuan, tanba kuran domin, labele hatudu dalan ne’ebé loos, dalan justisa nian”.
Ida-ne’e lori ita atu komprende uitoan Jezús nia liafuan ba Satanás, ne’ebé konvida Nia atu nakfilak fatuk ba paun: “Ema la moris de’it ho ai-han maibé ho Liafuan ne’ebé sai husi Maromak nia ibun” (Mt 4,4). Basá sei iha ai-han ba ema hotu, bainhira fuan hetan ai-han ne’ebé loos.
Nune’e mós, sei iha justisa ba ema hotu bainhira justisa ida suli duni husi fuan, maibé ida-ne’e sei la akontese se la iha fatin ba Maromak iha ita-nia moris, nune’e mós, bainhira ita la fó netik espasu uitoan atu rona hodi habosu an ho Maromak nia futar Liafuan. “Liafuan ne’ebé halo an ba ema atu nia bele sai ita-nia ai-han. Ne’e hotu tanba ita ema ki’ik tebes, labele to’o ba Maromak; Maromak mak halo an ki’ik tanba ita, atu nune’e ita bele simu domin husi Ninia domin no mundu be’e bele sai Ninian”.
Ida-ne’e mak sentidu festa ne’ebé ohin ita selebra, festa “Corpo de Deus”.
Ohin jestu ida ne’ebé ita halo hodi adora “Santíssimo Corpo e Sangue do Senhor” nu’udar ema ida, povu ida, dioseze ida no sarani ida ne’ebé fiar iha “Santíssimo Corpo e Sangie do Senhor”, Haleu Kristu nia futar Isin santu, ita mesak ema ida de’it maski iha diferensa oioin. Sinál uniaun no komuñaun iha fiar ne’e mak tenke sai nafatin baze mai ita-nia moris,
Mai ita hotu, sarani sria hotu, presiza dezafia ita-nia an no buka halo buat ruma foun ba maluk sira, Se ita mak la foti desizaun hirak ne’e, sei hatudu duni ita-nia “falta de reverência” ba Eukaristia, bainhira ita la haka’as an atu moris orden ita Na’i Jezús Kristu nian ne’ebé dehan: “Halo ida-ne’e hodi hanoin Ha’u”!
Ida-ne’e orden ida mai ita hotu, labarik, foin-sa’e, ferik no katuas sira hotu. Orden saida nian?
Iha Padre Igreja nian ida ko’alia kona-ba “sai paun”. La’ós de’it atu fó han sira ne’ebé hamlaha ba ai-han isin nian, nune’e mós klamar nian, maibé, ita presiza sai “paun ba sira” ne’ebé hamlaha. Paun ne’ebé fahe, ko’a, tesi, harahun, nata no transforma. Oinsá paun ne’e bele transforma ha’u-nia neon, ha’u-nia valór moris nian, ha’u-nia prinsípiu moris nian no liuliu ha’u-nia konviksaun rasik. Hafoin mak ha’u bele iha korajen atu fó han ha’u-nia família no maluk sira. Buat hirak ne’e hotu hakanek no dala wain kanek ne’ebé kle’an… Nune’e de’it mak enerjia Maromak nian ne’ebé ita simu iha Eukaristia bele liberta no lori moris ba ema barak liután iha mundu.
Paun fuan lima no ikan rua ne’e la’ós hahán ida ne’eb’e abundante iha refeisaun ida. Ema hotu han to’o bosu! Sira sei halibur tan nia resin lohu 12; ema hotu han to’o bosu.
Buat hotu ne’e mosu tanba kiak sira nia prontidaun no disponibilidade atu partilla sira-nia pobreza ho sira-nia mizéria, ho meiu sira ne’ebé manifesta nafatin Maromak nia prezensa ativa iha mundu iha sira ne’ebé hamlaha.
Bainhira ita-nia pobreza bele sai ai-han ba hirak ne’ebé hamlaha mak ita mós bele sai dixípulu ne’ebé loos. Bainhira ita to’o iha pontu ida-ne’e mak ita bele sukart duni katak ita-nia partisipasaun iha Eukaristia sai fonte enerjia nian nune’e mós kreximentu nian mai ita.
Maluk doben sira, tinan-tinan ita selebra oron boot ne’e hodi adora Jezús nia futar Isin no Raan. Mai ita mós lori ba uma novidade husi tinan ida-ne’e nian. Ho fiar no orasaun ita bele halo asaun di’ak ruma. Jezús hanorin ita atu la dezanima maibé buka nafatin atu koko hodi fahe ita-nia moris ho ema seluk, “basá bainhira ó fó, ó mós sei simu wain liután”, Jezús la habosu de’it ema ho ai-han isin nian maibé mós Nia sai ai-han domin, paz, unidade, komuñaun, lia-loos no moris nian.
Ohin mós, Jezús sadik ita la’ós ho ita-nia exesu (kelebihan) maibé iha ita-nia kiak mak ita aprende atu partilla ba malu, signifika, “sai paun ba maluk sira” no sai duni “dixípulu” ida.
Ho haraik-an, ha’u hakarak mós konvida sarani hotu atu hafoun ita-nia domin ba Jezús, atu ita ho jestu ida-ne’e, ita bele koko loke ita-nia an, ita-nia família, ita-nia komunidade no ita-nia rain ba Santíssimo “Corpo e Sangue di Senhor” basá Nia mak ai-han unidade no komunaun nian.
Nia mak ida-ne’ebé buka no hakarak horik iha ita-nia fuan no laran, hanesan dehan iha livru Apokalipse nian: “Ha’u mak ne’e, iha hela odamatan oin no tuku hela odamatan… Se ema ruma rona karik Ha’u-nia lian no loke odamatan mai Ha’u, Ha’u sei tama no han hamutuk ho nia no nia ho Ha’u” (Ap 3,20).
“Corpo de Deus” hakarak ita atu komprende duni katak Na’i Maromak tuku nafatin ita-nia fuan maske dalabarak ita diuk no lakohi atu rona. Nia tuku ita-nai odamatan fuan nian lorolron no dehan: “Loke odamatan atu Ha’u bele tama! Hahú moris ho Ha’u!” Ida-ne’e la’ós atu fó de’it minute oan ruma hanesan bainhira ita bá Missa, lalais no fial on aba uma, hanesan buat ida la akontese, maibé, ida-ne’e esperiénsia ida hela no horik ho Jezús nafatin iha momentu hotu.
Loke ó-nia fuan mai Ha’u, hanesan Ha’u loke Ha’u-nia fuan ba ó! Nune’e Ha’u bele hamamar ó-nia fuan ne’ebé toos».
