Papa Francisco iha Angelus 4 Outubru 2020
Maun no biin-alin sira, bondia!
Iha Evanjellu ohin nian (kf Mt 21,33-43) Jezús, haree ona ninia paixaun no mate, haktuir ai-knanoik serbisu-na’in iha to’os-uvas ohodór sira, atu alerta ulun sira saserdote nian no katuas sira povu niaan katak sira atu foti daudaun dalan ne’ebé sala. Ema sira ne’e, defaktu, iha intensaun aat kona-ba nia no muka modu atu halakon nian.
Relatu alegóriku deskreve na’i ida ne’ebé, depoizde kuidadu didi’ak ninia to’os-uvas (kfv. 33), tan nia tenke bá rai dook, nia konfia nia to’os ba traballadór sira to’os-uvas nian. Hafoin, iha tempu kolleita nian, nia haruka nia atan sira atu foti fuan sira; maibé traballadór to’os-uvas nian simu atan sira ho ai-dona no até oho atan balun. Na’i haruka atan sira seluk, barak liután, maibé sira simu tratamentu hanesan (kf vv. 34-36). Nia tutun mak bainhira na’i deside haruka nia oan-mane: traballadór sira ne’e la iha liu respeitu ida, maibé, sira hanoin katak hodi oho nia sira bele sai na’in ba to’os-uvas, nune’e sira oho mós nia (kf vv. 37-39).
Ilas to’os-uvas nian klaru: reprezenta povu ne’ebé Na’i hili no forma ho kuidadu hotu; atan sira ne’ebé na’i haruka mak profeta sira, Maromak haruka, enkuantu oan-mane mak figura Jezús nian. No hanesan ema rejeita profeta sira, nune’e mós sira hewai Kristu no oho nian.
Iha istória nia rohan, Jezús husu ba ulun sira povu nian: «Bainhira to’os-uvas nia na’in mai, nia sei halo saida ba traballadór sira to’os-uvas nian?» (v. 40). No sira, hodi tuir narrasaun nia lójika, pronunsia kondenasaun ba sira an rasik: na’in – sira hateten – sei kastigu todan ema aat sira-ne’e no entrega ninia to’os-uvas «ba traballadór seluk, ne’ebé sei entrega nia fuan iha ninia tempu» (v. 41).
Ho ai-knanoik maka’as ida-ne’e, Jezús tau ninia interlokutór sira iha sira-nia responsabilidade nia oin no halo ho klareza estrema. Maibé ita la hanoin katak avizu ida-ne’e vale de’it ba sira ne’ebé hakribi Jezús iha tempu ne’ebá. Vale ba tempu hotu, ita-nia mós. Ohin mós Maromak hein fuan sira husi ninia to’os-uvas husi ema sira ne’ebé nia haruka atu serbisu iha-ne’ebá. Ita hotu.
Iha époka hotu, sira ne’ebé iha autoridade ida, autoridade hotu, iha Kreda mós, iha Maromak nia povu, bele iha tentasaun atu halo sira-nia interese rasik, envezde Maromak nian. No Jezús dehan katak autoridade loloos mak bainhira halo servisu, iha serví, la’ós esplora ema seluk. To’os-uvas ne’e Na’i nian, la’ós ita-nian. Autoridade mak servisu ida, no nu’udar servisu mak ema ezerse, ba ema hotu nia di’ak no ba Evanjellu ninia difuzaun. Aat liu haree oinsá iha Kreda ema sira ne’ebé iha autoridade buka sira-nia interese.
S. Paolo, iha leitura daruak liturjia ohin nian, dehan mai ita oinsá sai traballadór di’ak iha Na’i nia to’os-uvas: buat ne’ebé loos, nobre, puru, domin nian, onra nian; buat ne’ebé virtude merese hahí, buat sira-ne’e hotu sai objetu ita-nia empeñu loroloron nian. Ne’e mak atitude autoridade nian no ita ida-idak nian mós, tanba ita ida-idak, maski iha buat ki’ik, iha autoridade ruma. Halo nune’e ita sia Kreda ne’ebé rika ba beibeik ho fuan santidade nian, ita sei fó glória ba Aman ne’ebé hadomi ita ho ternura rohan-laek. Ba Oan ne’ebé kontinua haraik salvasaun mai ita, ba Espíritu ne’ebé loke ita-nia fuan no dudu ita ba plenitude di’ak nian.
Oras-ne’e, mai ita dirije ba Maria Santíssima, hamutuk espiritualmente ho sarani sira halibur iha Santuáriu Pompei nian ba Súplika, no iha fulan Outubru nian ita hafoun empeñu atu harohan santu Rozáriu.
