Amu-Papa: Laiha hakilar ida ne’ebé Maromak la rona, mai ita lori ba Nia todan husi sira ne’ebé sente lakon.
Katekeze audiénsia jerál nian, dahaat dezde inísiu pontifikadu nian, kona ba figura Bartimeu matan-delek . Liu husi Evanjellu Marcos nian, Papa Leão XIV fo hanoin hikas katak «ita nunka bele abandona esperansa maski ita sente lakon» no katak hakilar ne’ebé diriji ba Jezús sei nunka lakon. Nia para uitoan hodi reflete kona-ba kura sira ne’ebé Jezús halo no husu ita atu repete Bartimeu nia hakilar bainhira naha moris nian todan.
Nunka lakon esperansa
Amu-Papa esplika iha katekeze, katak Bartimeu, mak matan-delek no mendigu ida no Jezús hasoru nia iha Jerikó bainhira nia la’o dadaun ba Jeruzalén. Ida-ne’e maka tapa ida iha “tormenta/infernu”, iha “sidade ida ne’ebé iha tasi okos”. “Defaktu, Jezús”, nia subliña, “ho ninia mate, bá foti fali Adão ne’ebé monu no reprezenta ita ida-idak”. Naran Bartimeu, katak “Timeo nia oan-mane” maibé maski iha relasaun familiár nia ema mesak ida no moris iha kondisaun ida ne’ebé nia lakohi atu rende.
Maibe naran ida-ne’e, bele mós signifika “oan-mane onra nian” ka “admirasaun nian”, kontráriu loos hosi situasaun ne’ebé nia hasoru. No tanba naran ne’e importante tebes iha kultura Judeu sira nian, ida-ne’e signifika katak Bartimeu la konsege moris tuir saida maka nia bolun rasik atu to’o.
Esmola-na’in, kompara ho ema lubun ne’ebé tuir Jezús, “mak ida paradu nafatin”, tuur iha dalan ninin hodi buka ema atu halo nia hamriik. “Saida mak ita bele halo? bainhira ita hetan ita-nia an iha situasaun ne’ebé parese laiha dalan atu sai?”. Bartimeu iha de’it nia lian no nune’e nia hakilar; hakilar ida ne’ebé sai ona orasaun ida iha tradisaun orientál nian: “Na’i Jezús Kristu, Maromak nia Oan, perdua hau ema sala-na’in ida”.
Se o hakarak duni buat ruma, halo buat hotu nune’e bele atinji, maski bainhira ema seluk ko’alia aat o, hamoe o no dehan ba o atu rende deit. Se o hakarak tebes duni, kontinua hakilar ba!
Kura hodi abandona ninia serteza rasik.
Bartimeu nia delek la impede nia atu rekoñese Jezús ne’ebé para no bolu nia “tanba la iha hakilar ida ne’ebé Maromak la rona, maski dalaruma ita la konsiente atu hato’o ba Nia”. Maibé, iha hilin ida ne’ebé Bartimeu tenke halo mak atu hamriik fali: soe tiha buat ne’ebé folin liu ba nia, nia manta ne’ebé ba mendigu ida loloos buat importante ida, “ne’e mak seguransa, ne’e mak uma, ne’e mak defeza ne’ebé proteje nia”.
Maibé, dala barak, saida maka bloka ita maka ita-nia seguransa aparente sira, buat ne’ebe ita tau iha ita-nia an rasik hodi defende ita-nia an no ida-ne’e maka impede ita atu la’o. Atu bá hasoru Jezús no husik nia an hetan kura, Bartimeu tenke espoin an ba Nia iha ninia vulnerabilidade tomak. Ida-ne’e maka pasu fundamentál ba viajen hotu kura nian.
Hetan fila fali dignidade
Amu-Papa Leão evidente katak – “La’ós buat simples ida katak ita hakarak hetan kura husi ita-nia moras sira, dalaruma ita prefere atu hela hakmatek nafatin atu lakoi asume responsabilidade sira”. Maibé, Bartimeu hakarak haree fali, nia hatán uza verbu anablepein ne’ebé signifika hateke ba leten.
Defaktu, Bartimeu la’ós de’it hakarak haree filafali, maibe nia mós hakarak hetan fila fali ninia dignidade! Atu hateke ba leten, presiza foti sae ulun. Dalaruma ema blokeadu tanba moris hatun sira no sira hakarak de’it atu hetan fali sira nia valór rasik.
Bartimeu hetan salvasaun liuhusi fiar, “Jezús fo isin diak ba ita atu ita bele sai livre” no Nia husik livre mendigu atu la’o tuir nia dalan rasik, Saun Marcos esplika katak nia hili atu tuir Mestre, “Nia ne’ebé mak Dalan!”.Mai ita ho laran-metin lori ita-nia moras sira ba Jezús nia oin, no mós sira ne’ebé ita hadomi, lori sira ne’ebé sente lakon no la hetan dalan. Mai ita mós hakilar ba sira, no iha serteza katak Na’i sei rona ita no sei hapara nia.
Fonte: Vatican news
