Papa Francisco nia lia-menon iha Domingu II Adventu nian, 4 Dezembru 2022.
Maun no biin-alin sira, buongiorno, buona domenica!
Ohin, domingu daruak Adventu nian, Evanjellu Liturjia nian aprezenta mai ita figura João Batista nian. Testu dehan katak «nia hatais kuda-kamelu nia fulun», no «niinia hahán mak lalaek no bani-been fuik» (Mt 3,4) no nia konvida ema hotu ba konversaun: «Imi hakribi salan basá reinu lalehan besik daudaun ona!» (v. 2). Nia haklaken prosimidade Reinu nian. Defaktu nia mane austeru no radikál, ne’ebé haree foufoun parese toos uitoan no hamosu uitoan ta’uk. Maibé ita husu: tanba sá Kreda tinan-tinan propoin nia nu’udar kompañeiru prinsipál viajen nian iha tempu Adventu nian? Saida mai haksumik iha ninia severidade, iha ninia dureza nia kotuk? Sá loos João nia segredu? Sá loos mensajen ne’ebé Kreda fó mai ita ohin ho João?
Iha realidade Batista, liufali ema toos ida, nia mak ema alérjiku ida ba oin rua-rua. Porezemplu, bainhira farizeu no saduseu koñesidu ho sira-nia ipokrizia, hakbesik nia, ninia “reasaun alérjika” forte liu! Defaktu, sira balun, provavelmente ba nia tanba kuriozidade eh tanba oportunizmu, basá João sai populár liu. Farizeu no saduseu sira ne’e satisfeitu ho sira-nia an no, hasoru Batista nia apelu kroat, sira justifika an hodi dehan: «Ami-nia aman mk Abraun» (v. 9). Nune’e, entre oin rua-rua no prezunsaun, sira la kapta okaziaun grasa nian, oportunidade atu hahú moris foun; sira taka an iha sira-nia hanoin katak sira ema justu. Tanba ne’e João dehan ba sira: «Imi halo hahalok ne’ebé hatudu imi hakribi salan!» (v. 8). Ne’e mak hakilar ida domin nian, hanesan aman ida ne’ebé haree oan ne’ebé halo aat ba nia an rasik no dehan ba oan ne’e: “Keta soe leet ó-nia moris!”. Defaktu, maub no biin-alin doben sira, ipokrizia mak perigu grave liu, basá bele estraga realidade sagrada liu mós. Ipokrizia ma perigu grave ida! Tanba ne’e Batista – nune’e depois Jezús mós – too ho ipókrita sira. Ita bele porezemplu kapítulu 23 Mateus nian, iha-ne’ebé Jezús ko’alia ba ipókrita sira tempu ne’ebá nian, forte liu! No tanba sa Batista no Jezús mós halo nune’e? Atu fanun sira. Sira seluk fali, ne’ebé sente sira-nia an maksalak, «bá hotu buka nia, hodi hakribi sira salan no simu batizmu husi nia» (v. 5). Nune’e duni: atu simu Maromak la importa abilidade, maibé haraik-an. Ida-ne’e mak dalan atu simu Maromak, la’ós abilidade: “ami forte, ami povu boot…”, lae, haraik-an: “ha’u ema maksalak ida”; la’ós abstratu, lae, “tanba buat ida-ne’e, ida-ne’e, ida-ne’e”, ita ida-idak tenke konfesa, uluknanai an rasik, salan rasik, defisiénisa rasik, ipokrisia rasik; presiza tun husi pedestál no mergulla iha bee sira arrependimentu nian.
Maun no bin-alin sira, João, ho ninia “reasaun alérjika sira”, halo ita reflete. La’ós katak ita mós dalaruma hanesan ho farizeu sira? Keta karik ita hateke ba ema husi leten ba kraik. Hodi hanoin katak ita ema di’ak liu fali sira, kaer metin ita-nia moris, la presiza Maromak, Kreda, maun-alin sira loroloron. Ita haluha tiha katak iha kazu ida de’it mak lejítimu atu hateke ema seluk husi leten ba kraik: bainhira presiza tulun nia atu hamriik; kazu ida mesak, seluk la lejítimu. Adventu mak tempu grasa nian atu hasai ita-nia máskara sira – ita ida-idak iha máskara – no halo fila ho ema haraik-an sira; atu liberta ita husi prezunsaun hodi fiar ita autosufisiente, atu bá konfesa ita-nia salan sira, sira ne’ebé ita subar, no simu Maromak nia perdaun, atu husu deskupa ba ema ne’ebé ita ofende. Nune’e mak hahú moris foun, No iha daln ida de’it, ida haraik-an nian: purifika ita-nia an husi superioridade, husi formalizmu no husi ipokrizia, atu haree iha ema seluk, maun no biin-alin sira, ema maksalak sira hanesan ita, no iha Jezús, Makso’ik ne’ebé to’o mai ita – la’ís ba ema seluk, mai ita – nu’udar ita-nia an rasik, ho ita-nia pobreza sira, mizéria sira no defeitu sira, liuliu ita-nia nesesidade atu nia foti sa’e ita, perdua no salva ita.
No it ahanoin buat ida tan: ho Jezús posibilidade atu hahú hikasfali sempre iha: nunka tarde demais, iha nafatin posibilidade atu hahú hikasfali. Aten-brani bá, Nia besik ita no ne’e mak tempu konversaun nian. Ida-idak bele hanoin: “Ha’u iha situasaun ne’e iha ha’u laran, problema ne’ebé halo ha’u moe…”. Maibé Jezús iha ó-nia sorin, hahú hikasfali, iha nafatin posibilidade atu halo ain-hakat ida tan. Nia hein ita no nia nunka kole ho ita. Nia nunka kole! No ita baruk, maibé nia la kole. Ita rona João Batista nia apelu atu filafali ba Maromak no keta husik Adventu ne’e liu hanesan loron sira kalendáriu nian, basá ne’e mak tempu grasa nian, grasa mai ita mós, ohin, iha-ne’e! Maria, Na’i nia atan haria-an, tulun ita hasoru Nia no maun no biin-alin sira iha dalan haraik-an nian, dalan ida mesak ne’ebé halo ita la’o ba oin.
