Papa Francisco nia lia-meno molok harohan Regina Coeli, 1 Maiu 2022.
Maun no biin-alin doben sira, bom domingu!
Evanjellu Liturjia ohin nian (Jo 21,1-19) haktuir aparisaun datoluk Jezús moris-hi’as nian ba apóstolu sira. Enkontru ida akontese iha tasi Galielia nian no envolve liulu Simaun Pedro. Buat hotu hahú ho nia ne’ebé dehan ba dixípulu sira seluk: «Ha’u bá tiha ikan» (v. 3). La’ós buat foun, nia mak peskadór ida, maibé nia husik tiha ona profisaun ne’e bainhira, iha tasi ne’e nia ninin, nia husik dai sira atu tuir Jezús. No oras ne’e, enkuantu Na’i Moris-Hi’as halo sira hein, Pedro, karik tan lakon uitoan esperansa, propoin ba sira seluk atu filafali ba moris uluk nian. No sira seluk aseita: «Ami bá ho ó». Maibé «kalan ne’e sira la kaer buat ida» (v. 3).
Hafoin akontese mós ho ita, tanba kolen, deziluzaun, karik baruk, haluha tiha Na’i no husik hilin boot sira ne’ebé ita halo ona, atu kontente ho buat seluk. Porezemplu, la dedika ona tempu atu ko’alia iha família, hodi prefere pasa tempu pesoál; haluha orasaun, hodi husik nesesidade sira okupa ita; husik karidade, ho motivu urjénsia moris loroloron nian. Maibé, hodi halo nune’e, ita moris iha deziluzaun: ne’e mak deziluzaun ne’ebé Pedro iha, ho dai mamuk, hanesan nia. Lurón ida ne’ebé lori ba kotuk no la fó ksolok. No Jezús, saida mak Nia halo ho Pedro? Nia filafali ba tasi ninin iha-ne’ebé Nia hili sira. Nia la haksiak sira – Jezús la haksiak, Nia kona fuan, nafatin – Nia bolu dixípulu sira ho ternura: «Labarik sira» (v. 5). Hafoin konvida sira, hanesan uluk, atu soe hikasfali dai, ho korajen. No dala ida tan dai sira nakonu didi’ak. Maun no biin-alin sira, bainhira iha moris ita iha dai mamuk, la’ós tempu atu tanis ba ne’e, atu buka divertimentu, atu filafali ba pasatempu antigu sira. Ne’e mak tempu atu la’o filafali ho Jezús, tempu atu hetan aten-barani atu hahú filafali, tempu atu tama kle’an filafali ho Jezús. Verbu tolu: la’o filafali, hahú filafali, tama kle’an filafali. Sempre, iha deziluzaun ida ne’ebé halakon uitoan ona sentidu – “ohin ha’u sente katak ha’u la’o ba kotuk…” – la’o filafali ho Jezús, hahú filafali, tama kle’an filafali! Nia hein hela ó. No Nia hanoin de’it ba ó, hanoin ha’u, hanoin ita ida-idak.
Pedro presiza “xoke” ne’e. Bainhira nia rona João hakilar: «Nia mak Na’i!» (v. 7), nia tuda an kedas ba tasi laran no nani bá hasoru Jezús. Ne’e mak jestu ida domin nian, basá domin hakat liu utili, konveniente no ‘tenke’; domin hamosu hakfodak, inspira entuziazmu kriativu sira, gratuidade. Nune’e, enkuantu João, ida joven liu, rekoñese Na’i, Pedro, katuas liu, mak tuda an atu bá hasoru Nia. Iha tuda an ne’e iha entuziazmu hotu ne’ebé Simaun Pedro hetan hikasfali.
Maun no biin-alin doben sira, ohin Kristu moris-hi’as konvida ita ba entuziazmu foun, ita hotu, ita ida-idak. Nia konvida ita atu tuda an iha buat di’ak hodi la ta’uk atu lakon buat ida, hodi la halo kálkulu demais, hodi la hein atu ema seluk mak hahú. Tanba sá? La hein ema seluk, tanba atu bá hasoru Jezús presiza dezikilibra an. Presiza dezikilibra an ho aten-barani, hahú fali, no hahú fali atu iha dezikilíbriu, foti risku. Ita husu ba an rasik: ha’u iha kapasidade ba esplozaun jenerozidade nian, ka ha’u trava fuan nia entuziazmu no taka an iha toman sira, ka iha ta’uk? Tuda an, haksoit. Ne’e mak Jezús nia liafuan ba ohin.
Hafoin, iha epizódiu ne’e nia rohan, Jezús dirije ba Pedro. Ba dala tolu, pergunta ne’e: «Ó hadomi ha’u?» (vv. 15.16). Na’i Moris-Hi’as husu mós mai ita ohin: Ó hadomi ha’u? Tanba iha Páskua Jezús hakarak atu ita-nia fuan mós moris hi’as; basá fiar la’ós kestaun hatene nian, maibé domin nian. Ó hadomi ha’u? Jezús husu ba ó, mai ha’u, mai ita, ne’ebé iha dai mamuk no dalabarak iha ta’uk atu hahú filafali; ba ó, mai ha’u, mai ita hotu, ne’ebé la iha aten-barani atu haksoit no karik lakon entuziazmu. Ó hadomi ha’u?, Jezús husu. Hori ohin bá oin, Pedro, husik ba nafatin peska ikan no dedika an ba Maromak no maun-alin sira nia servisu. To’o fó moris iha-ne’e, iha-ne’ebé oras ne’e ita horik bá. No ita, ita hakarak hadomi Jezús?
Na’i-Feto, ne’ebé dehan ho prontidaun “sim” ba Na’i, tulun ita atu hetan hikasfali entuziazmu ba buat di’ak.
