Katekeze 26 – Orasaun no Trindade 2
PAPA FRANCISCO NIA KATEKEZE – 17 Marsu 2021
Maun no biin-alin sira, bondia!
Ohi
n ita kontempla katekeze kona-ba orasaun nu’udar relasaun ho Santíssima Trindade, ho modu partikulár ho Espíritu Santu.
Don dahuluk ba ezisténsia sarani hotu mak Espíritu Santu. La’ós don ida hanesan don hotu, maibé Don fundamentál. Espíritu mak don ne’ebé Jezús promete atu haruka mai ita. Lahó Espíritu Santu la iha relasaun ho Kristu no ho Aman. Tanba Espíritu loke ita fuan ba Maromak nia prezensa no atrai nia ba domin “nakdulas” katak Maromak rasik nia fuan. Ita la’ós de’it bainaka no peregrinu iha rain ne’e, maibé ita mós bainaka no peregrinu iha Trindade. Ita hanesan Abraun, ne’ebé, loron ida, hodi simu iha nia taka-baluk rasik la’o-rai na’in tolu, nia hasoru Maromak. Se iha lia-loos ita bele invoka Maromak hodi bolu “Abbà – Papá”, ne’e tanba Espíritu Santu horik iha ita; Nia mak nakfilak ita iha nia profundu no halo ita esperimenta ksolok komovente Maromak nia domin mai ita nu’udar oan loloos sira. Serbisu espirituál hotu iha ita an ba Maromak Espíritu santu mak halo, don ne’e. Nia serbisu iha ita atu lori bá oin ita-nia moris sarani bá hasoru Aman, hamutuk ho Jezús.
Katesizmu, relasiona ho ne’e, dehan: «Bainhira ita hahú harohan Jezús, Espíritu Santu mak, ho nia grasa previdente, dada ita iha dalan orasaun nian. Tanba Nia hanorin ita atu harohan hodi fó hanoin Kristu, oinsá mak Nia rasik la harohan? Tanba ne’e mak Kreda konvida ita atu loroloron implora Espíritu Santu, liuliu iha inísiu no iha finál asaun importante hotu» (n. 2670). Ne’e mak obra Espíritu nian iha ita. Nia “fó hanoin” mai ita Jezús no halo nia prezente mai ita – ita bele dehan katak ita-nia memória trinitária, mak memória Maromak nian iha ita – no nia halo prezente Jezús, atu la redús ba personajen pasadu ida: katak Espíritu lori ba prezente Jezús iha ita-nia konxiénsia. Se Kristu hela de’it iha tempu, ita sai mesak no lakon iha mundu. Loos, ita hanoin filaflai Jezús, iha-ne’ebá, dook maibé Espíritu lori Nia ohin, agora, iha momentu ne’e iha ita-nia fuan. Maibé iha Espíritu buat hotu hetan moris: ba sarani sira tempu no fatin hotu nian loke posibilidade atu hasoru Kristu. Nakloke posibilidade atu hasoru Kristu la’ós de’i t nu’udar personajen istóriku. Lae: Nia atrai Kristu iha ita-nia fuan sira, Espíritu mak halo ita hasoru malu ho Kristu. Nia la dook, Espíritu ho ita: Jezús eduka nia dixípulu sira hodi nakfilak sira fuan, hanesan Nia halo ho Pedro, ho Paulo, ho Maria husi Magdala, ho apóstolu sira hotu. Maibé tanba sá Jezús prezente? Tanba Espíritu mak lori nia iha ita.
Ne’e mak esperiénsia ne’ebé harohan-na’in barak esperimenta: mane no feto sira ne’ebé Espíritu Santu forma sira tuir Kristu nia “sasukat”, iha mizerikórdia, iha serbisu, iha orasaun, iha katekeze… Grasa ida bele hasoru ema sira hanesan ne’e: ita nota katak iha sira fekit moris ida oinseluk, sira-nia hateken haree “liu”. Ita la hanoin de’it ba monje sira, eremita sira; iha mós ema baibain nia leet, ema ne’ebé harii istória naruk ida iha diálogu ho Maromak, dalaruma ho luta interiór, ne’ebé purifika fiar. Sasin sira-ne’e buka Maromak iha Evanjellu, iha Eukaristia ne’ebé simu no adora, iha maluk iha difikuldade, no rai didi’ak ninia prezensa hanesan ahi segredu ida.
Knaar dahuluk sarani sira-nian mak loos duni halo ahi ne’e lakan nafatin, ahi ne’ebé Jezús lorin mai rai (kf Lc 12,49), no ahi ne’e mak sá loos? Ahi ne’e mak domin, Maromak nia Domin, Espíritu Santu. Lahó ahi Espíritu nian profesia sira mate, tristeza foti ksolok nia fatin, toman troka domin, serbisu nakfilak ba moris-atan. Ha’u hanoin ba lámpada ne’ebé lakan iha tabernákulu sirin, iha-ne’ebé rai Eukaristia. Bainhira Kreda mamuk mós no kalan to’o, bainhira kreda taka mós, lámpada ne’e mantein lakan, kontinua lakan: em aida la haree, maibé nia lakan iha Na’i nia oin. Nune’e mak Espíritu iha ita-nia fuan, nia prezente nafatin hanesan lámpasa ne’e.
Ita hetan tan hakerek iha Katesizmu: «Espíritu Santu, ne’ebé nia unsaun hakonu ita-nia an tomak, nia mak Mestre interiór orasaun sarani nian. Nia arkitetu tradisaun moris orasaun nian. Lahó dúvida, iha dalan barak orasaun nian nu’udar barak oinsá ema sira ne’ebé harohan, maibé Espíritu hanesan mak atua iha hotu no ho hotu. Iha komuñaun ho Espíritu Santu mak orasaun sarani sai orasaun iha Kreda» (n. 2672). Dalabarak akontese katak ita la harohan, ita la iha hakaran atu harohan eh dalabarak ita harohan hanesan papagaiu sira ho ibun maibé fuan dook. Ida-ne’e mak momentu atu dehan ba Espíritu: “Mai, mai Espíritu Santu, hamanas ha’u fuan. Mai no hanorin ha’u harohan, hanorin hau hateke ba Aman, hateke ba Oan. Hanorin ha’u oinsá dalan fiar nian. Hanorin ha’u oinsá hadomi no liuliu hanorin ha’u iha atitude esperansa nian”. Katka bolu kontinuamente Espíritu tu nia sai prezente iha ita-nia moris sira.
Ne’e duni, Espíritu mak hakerek Kreda no mundu nia istória. Ita mak pájina nakloke sira, disponivel atu simu ninia kaligrafia. No iha ita ida-idak, Espíritu kompin obra orijinál sira, basá la iha ema sarani ida ne’ebé idéntiku ho ida seluk. Iha kampu ilimitadu santidade nian, Maromak ida mesak, Trindade Domin nian, halo nafunan sasin oioin: hotu-hotu hanesan tuir dignidade, maibé úniku iha beleza ne’ebé Espíritu hakarak atu manifesta sai husi ema ida-idak ne’ebé Maromak nia mizerikórdia halo sira sai ninia oan sira. Ita keta haluha, Espíritu prezente, prezente iha ita. Ita rona Espíritu, ita bolu Esoíritu – nia mak don, prezente ne’ebé Maromak halo mai ita – no ita dehan ba nia: “Espíritu Santu, ha’u la hatene oinsá Ita futar oin – ami la hatene nia – maibé ha’u hatene katak Ita mak forsa, Ita mak roman, katak Ita iha kbiit atu halo la’o bá oin no hanorin ha’u oinsá harohan. Mai Espíritu Santu”. Orasaun furak ida-ne’e: “Mai, Espíritu Santu”.
