VIDEO-MENSAJEN PAPA FRANCISCO NIAN
BA PARTISIPANTE INSIATIVA
“PRASA SANULU BA UKUN-FUAN SANULU”
Sábadu , 8 Juñu 2013
Bonoite ba hotu!
Ha’u haksolok atu sai ida ho imi ne’ebé partisipa, iha Prasa prinsipál Itália nian, ba leitura foun Ukun-Fuan Sanulu nian ida-ne’e. Projetu ida hanaran “Bainhira Domin fó sentidu ba Ó-nia moris…”, kona-ba arte moris nian liuhusi Ukun-Fuan Sanulu Maromak fó la’ós de’it ba Moisés, maibé mós ba ita, ba mane no feto sira tempu hotu nian.
Obrigada ba responsavell sira “Rinnovamento nello Spirito Santo” (Renovasaun iha Espíritu Santu) – sira maka’as duni ema sira husi “Rinnovamento nello Spirito Santo”, parabéns! – ne’ebé organiza insiativa furak ida-ne’e hodi kolabora ho Pontificio Consiglio per la Promozione della Nuova Evangelizzazione no ho Konferénsia Episkopál Italiana. Obrigada ba imi hotu ne’ebé ho laran-luak kontribui ba projetu espesiál ne’e nia realizasaun iha Tinan Fiar nian. Nune’e ita husu: Sá loos Liafuan Sanulu ne’e sentidu mai ita? Sá loos mak sira dehan mai ita iha ita-nia tempu nakdoko no konfuzu ne’ebé parese hakarak moris lahó Maromak?
1. Ukun-Fuan Sanulu mak don ida Maromak nian. Liafuan “ukun-fuan” la’ós liafuan tuir moda; ba em aohin nian liafuan ne’e fó hanoin buat negativu, ema seluk nia vontade ne’ebé impoin limite, ne’ebé tau obstákulu ba moris. No infelizmente, istória, no mós tempu resente ne’e, marka ho tirania, ideolojia, lójika sira ne’ebé impoin no hanehan, ne’ebé la buka ema nia di’ak, maibé podér, susesu, lukru. Maibé Ukun-Fuan Sanulu mai husi Maromak ida ne’ebé hakiak ita tan domin, husi Maromak ida ne’ebé halo moruk ida ho umanidade, Maromak ida ne’ebé hakarak de’it ema nia di’ak. Mai ita fó konfiansa ba Maromak! Ita konfia iha Nia! Ukun-Fuan Sanulu hatudu mai ita dalan ida atu tuir, no konstitui mós espésie ida “kódigu étiku” nian ba sosiedade justa nia konstrusaun, tuir ema nia sasukat. Dezigualdade hira mak iha mundu! Hamlaha ba ai-han no lialoos hira! Pobreza morál no materiál hira ne’ebé mai husi rejeisaun Maromak nian no husi tau iha nia fatin lulik barbarak! Mai ita husik Ukun-Fuan Sanulu gia ita, leno no orienta sira ne’ebé buka dame, justisa no dignidade.
2. Ukun-Fuan Sanulu hatudu lurón ida liberdade nian, ne’ebé sai kompletu iha lei Espíritu nian ne’ebé hakerek la’ós iha fatuk belar, maibé iha fuan laran (kf 2Cor 3,3): Hakerek iha-ne’e Ukun-Fuan Sanulun ne’e! Fundamentál liu hanoin katak bainhira Maormak fó ba povu Israel, liuhusi Moisés, Ukun-Fuan Sanulu sira. Iha Tasi Mean povu esperimenta libertasaun boot; sira kona ho liman Maromak nia kbiit no ninia fidelidade, husi Maromak ne’ebé halo sai livre. Oras-ne’e Maromak rasik, iha Foho Sinai, hatudu ba nia povu no ba ita hotu dalan atu kontinua livre, dalan ida marka iha ema nia fuan, hanesan Lei morál universál (kf Es 20,1-17; Dt 5,1-22). Ita la bele haree Ukun-fuan Sanulu nu’udar limitasaun ba liberdade,lae, la’ós ida-ne’e, maibé haree sira nu’udar indikasaun ba liberdade. La’ós limitasaun, maibé indikasaun ba liberdade! Sira hanorin ita atu evita moris-atan ne’ebé mai husi lulik sira ita rasik halo – ita esperimenta dala barak ona iha istória no ohin mós ita esperimenta –; sira hanorin ita atu loke an ba dimensaun ida boot liután ida materiál, atu moris iha respeitu ba ema sira, hodi manán kaan ba podér, posesu, osan, atu sai onestu no sinseru iha ita-nia relasaun sira, atu konserva kriasaun no habosu ita-nia planeta ho ideál aas, datuk, espirituál. Halo tuir Ukun-Fuan Sanulu sira signifika sai fiél ba an rasik, ba ita-nia natureza auténtika liu no la’o báliberdade auténtika ne’ebé kristu hanorin iha Rahun-Di’ak (kf Mt 5,3-12.17; Lc 6,20-23).
3. Ukun-Fuan Sanulu mak lei ida domin nian. Moisés sa’e ba foho atu simu fatuk-belar sira Lei nian. Jezús halo dalan kontráriu: Maromak nia Oan-Mane halo nia an sai ki’ik, tun mai iha ita-nia umanidade atu hatudu mai ita sentidu kle’an Liafuan Sanulu ne’e nian: Hadomi Na’i ho ó-nia fuan tomak, ó-nia neon tomak, ó-nia kbiit tomak no ó-nia maluk hanesan ó an rasik (kf Lc 10,27). Ida-ne’e mak sentidu kle’an liu Ukun-fuan Sanulu nian: Jezús nia ukun-fuan mak lori iha nia Ukun-Fuan hotu, Ukun-Fuan Domin nian. Tanba ne’e mak ha’u dehan katak Ukun-Fuan Sanulu mak Ukun-Fuan Domin nian. Iha-ne’e mak núkleu Ukun-Fuan Sanulu nian: Domin ne’ebé mai husi Maromak no fó sentidu ba moris, domin ne’ebé halo ita moris la’ós nu’udar atan, maibé nu’udar oan loloos, domin ne’ebé anima relasaun hotu: ho Maromak, ho ita-nia an rasik – dalabarak ita halun ne’e – no ho ema seluk. Liberdade loos la’ós tuir ita-nia egoízmu, ita-nia paixaun delek sira, maibé ida hadomi nian, ida hili buat ne’ebé di’ak iha situasaun hotu. Ukun-Fuan Sanulu la’ós knananuk ida ba “lae”, knananuk ida “sin” nian. “Sin” ida ba Maromak, “sin” ba Domin, no tanba ha’u dehan “sin” ba Domin, ha’u dehan “lae” ba Domin-laek, maibé “lae” mak konsekuénsia ida husi “sin” ne’ebe mai husi Maromak no halo ita hadomi.
Ita deskobre fali no moris Liafuan Sanulu Maromak nian! Ita deuhan “sin” ba “dalan sanulu domin nian” ne’ebé Kristu halo sai perfeitu, atu defende ema no gia nia ba liberdade loos! Virjen Maria akompaña ita iha dalan ne’e. Husi fuan ha’u fó ha’u bia Bensan ba imi, imi-nia doben sira, imi-nia sidade sira. Obrigadu ba hotu!
Tradusaun husi link Vatican.Va
