Dili – Loron 29 Janeiru 2022 mak loron kmanek ida ba Oratorianu S. JP II no grupu voluntariadu Palomino ne’ebé ho ksolok no entuziazmu halo limpeza iha Bairo da Paz to’o terminal Tasi-tolu. Ne’e mak okaziaun furak tebes tanba hare ba ita nia rai ka ambiente nakonu ho lixu ne’ebé iha tempu udan hamosu inundasaun. Atividade ne’e nia objetivu mak hatan ba Santo Padre nia ensíklika Laudato Sí hodi sensiviliza labarik no foin-sa’e sira atu hadomi ambiente.
«Laudato Sí’, mi signore- Ema sei hahi’i Ita, ha’u-nia Na’i», hananu Saun Francisco Assis nian. iha knananuk kmanek ida-ne’e, nia fó hanoin filafali mai ita katak ita bele tanesan uma ne’ebé ita hotu nian (uma komun) ho bin ida ho se mak ita bele fahe ita-nia moris, no ho inan ida ne’ebé simu ita iha ninia liman rasik: «Ema se hahi’i Ita, ha’u-nia Na’i, tan ami nia bin rai, ami nia inan, ne’ebé tahan ami ho ai-fuan oi-ioin no aifunan koloridu no modo-tahan oioin». Bi’in ida ne’e halerik buat ne’ebé ita halo ba nia tamba ita uza la loos no abuza husi buat karan ne’ebé Maromak tau iha nia. Ita buras hodi hanoin katak ita mak rai-nain ne’e-duni ita bele ukun arbiru no iha autorizasaun atu hadau na’ok buat hotu ne’ebé nia iha. Violénsia ne’ebé iha ema nia fuan, no fuan ne’ebé kanek tanba sala, mosu momos iha sinal moras oioin 
nian iha rai, bee, anin no kriatura sira tomak. Tan ne’e, iha ema kiak-sira nia le’et, ne’ebé ema hewai no haterus, ita bele sura mós ita-nia rai, ne’ebé ema hanehan no sobu rahun, no «hakilar tanis hanesan feto atu tur ahi» (Rom.8:22). Ita haluha katak ita rasik mós rai-rahun (Gen. 2:7). Ita-nia isin-lolon mós halo hosi elementu sira planeta nian; anin fó I’is mai ita, no bee fó moris no isin diak. (Dok. Laud. Sí, 1-2). Laiha buat ida iha mundu ne’e ne’ebé laiha relasaun ho ita.
Hanoin sira ne’e mak dudu ami atu organiza atividade limpeza nian nu’udar ami nia preparasaun ba festa Aman doben Don Bosco nian. nune’e ami bele dehan “oratoriano Sentru S. João Paulo II no Joven Palomino ho Don Bosco hadomi natureza. Ho atividade ki’ik ne’ebé ami halo, ami fiar katak sai pasu dahuluk ba ami atu kontinua mehi no buka realiza iha tempu sira tuir mai. Hare ba risku inundasaun nian ne’ebé bo’ot tebes iha areia Tasi-tolu, sai hanesan bolun ida ne’ebé nalian iha ami nia tilun, atu ami hatan ba bolun ne’e. Atividade ne’e mós atu eduka ami nia-an rasik atu la soe foer arbiru, hamoos ami nia ambiente rasik no proteje uma komun. Ba ita nia rai doben ne’ebé ita moris ba, presiza tabes atu tau-matan. Nune’e mai ita tau matan ba ita nia uma komún hodi “halo buat hotu tan domin la’ós tan forsa (obriga). Ami agradese mós ba hirak ne’ebé suporta ami no liuliu ba hirak ne’ebé kolabora atu realiza atividade ne’e.
(Noemia de Deus FMA)
