«Rona, dixerne, moris Na’i nia bolun»

[blockquote style=”1″]Papa Francisco nia mensajen ba Loron Mundiál Orasaun nian ba Vokasaun sira da-55 hakarak iha kontinuidade ho tema Sínodu kona-ba joven sira, fiar no dixernimentu vokasaun nian. Amu-Papa hatudu dalan tolu atu deskobre vokasaun: rona, dixerne no moris. [/blockquote]

Maun no biin-alin sira!

Iha fulan Outubru mai, sei realiza Asembleia Jerál Ordinária XV Sínodu Bispu sira-nian, ne’ebé sei dedika ba joven sira, partikular­mente kona-ba relasaun entre joven sira, fiar, no vokasaun. Iha okaziaun ida-ne’e, ita sei iha oportunidade atu hakle’an oinsá, iha ita-nia moris nia sentru, iha bolun ba ksolok ne’ebé Maromak diriji mai ita, no ida-ne’e duni mak «Maromak nia projetu ba mane no feto sira tempu hotu nian» (Sínodo dos Bis­pos – XV Assembleia Geral Ordinária, Os jovens, a fé e o discernimento vocacional, Introdução).

Ida-ne’e notísia di’ak ida, no ninia anúnsiu nalian hikas fali ho forsa iha Loron Mundiál Orasaun nian ba Vokasaun sira ba-55: ita la mout iha akazu, lae mós iha eventu kaótiku sira nia ukun; maibé, ita-nia moris no ita-nia prezensa iha mundu mak frutu husi voka­saun divina.

Iha ita-nia tempu hakmatek-laek ida-ne’e mós, mistériu Enkarnasaun fó hanoin mai ita katak Maromak sei la pára atu mai hasoru ita: Nia Maromak ho ita, akompaña iha ita-nia moris nia lurón sira ne’ebé dalaruma nakonu ho rai-rahun no, Nia hatene ita-nia nostaljia boot ba domin no ksolok, bolu ita ba ksolok. Iha diversidade no espesifisidade vokasaun ida-idak nian, pesoál no ekleziál, presiza rona, dixerne no moris Liafuan ne’ebé bolu ita husi Leten no, tempu hanesan permiti ita atu dezenvolve ita-nia talentu sira, halo ita sai instrumentu sira salvasaun nian iha mun­du no orienta ita ba ksolok nakonu.

Aspetu tolu ne’e – raronak, dixernimentu no moris – prezente mós iha inísiu Jezús nia misaun: liutiha loron haatnulu orasaun no luta iha dezertu, Nia vizita ninia sinagoga iha Nazaré. Iha-ne’ebá, Nia rona Liafuan, dixerne konteúdu misaun nian ne’ebé Aman konfia ba Nia no haklaken katak Nia mai re­aliza misaun ne’e «ohin» (kf. Lc 4, 16-21).

Rona

Na’i nia bolun – ita halo klaru kedas – la soi evidénsia própria hanesan buat barak ne’ebé ita bele rona, haree eh kona iha ita-nia espe­riénsia loroloron nian. Maromak mai ho for­ma silensioza no diskreta, hodi la impoin nia An ba ita-nia liberdade. Nune’e bele akon­tese katak preokupasaun no solitisaun wain ne’ebé okupa ita-nia neon no fuan hanehan tiha Ninia lian.

Tanba ne’e, presiza aprende atu rona kle’an ninia Liafuan no rona moris, fó atensaun ba detalle sira ita-nia moris loroloron nian, aprende lee eventu sira ho matan sira fiar nian no atu tau ita-nia an nakloke ba surpreza Espíritu nian.

Ita sei labele deskobre bolun espesiál no pesoál ne’ebé Maromak hanoin mai ita, se ita taka metin iha an rasik, iha ita-nia toman sira no iha apatia ema sira ne’ebé soe leet de’it sira-nia moris iha sira-nia mundu ki’ik-oan an rasik nian, nune’e lakon oportunidade atu mehi boboot no sai protagonista ba istória únika no orijinál ne’ebé Maromak hakarak hakerek ho ita.

Jezús mós simu bolun no mandatu; tan ne’e duni mak Nia presiza rekolle an iha silénsiu, rona no lee Liafuan iha Sinagoga no, hodi Espíritu Santu nia roman no kbiit, Nia revela Liafuan iha ninia signifikadu tomak hodi refere ba Ninia an rasik no povu Israel nia istória.

Ohin-loron atitude ida-ne’e sai difisil ba beibeik, haree ba oinsá ita mout iha sosiedade estrondu maka’as nian, ho estímulu no informasaun naresin sira ne’ebé hakonu ita-nia moris loroloron. Ba estrondu esteriór ne’ebé dalaruma domina as ita-nia sidade no bairru sira, dalabarak akompaña ho dispersaun no konfuzaun interiór, ne’ebé la permiti atu ita para, esperimenta gostu kontemplasaun nian, reflete ho hakmatek kona-ba eventu no obra sira ita-nia moris nian no halo dixernimentu fekundu, hodi konfia iha Maromak nia planu domin nian mai ita.

Maibé, hanesan ita hatene, Maromak nia Reinu mai hodi la halo tarutu nune’e mós hodi la dada atensaun (kf. Lc 17, 21), no ita bele kapta de’it ninia fini sira, bainhira ita hatene, hanesan profeta Elias, tama iha ita-nia espíritu nia profundeza, hodi husik atu ita loke an ba anin malirin divina ne’ebé huu neineik (kf. 1 Re 19, 11-13).

Dixerne

Bainhira Jezús, iha sinagoga Nazaré nian, lee pasajen profeta Isaías nian, Nia dixerne konteúdu misaun nian ne’ebé Nia simu nu’udar mandatu no aprezenta ba ema sira ne’ebé hein Mesias: «Na’i nia Espíritu iha Ha’u basá Nia kose tiha Ha’u ho mina atu haklaken Liafoun-Di’ak ba kiak sira; Nia haruka Ha’u atu haklaken makso’in ba dadur sira no halo matan delek sira haree; atu so’i sira ne’ebé ema hanehan, hodi haklaken Na’i nia tinan rahun kmanek nian» (Lc 4, 18-19).

Ho modu hanesan, ita ida-idak bele deskobre de’it vokasaun rasik liuhusi dixernimentu espirituál ida, «prosesu ida atu ema, iha diálogu ho Na’i no hodi rona Espíritu nia lian, to’o bá halo opsaun fundamentál sira, hahú ho ninia estadu moris nian» (Sínodo dos Bispos – XV Assembleia Geral Ordinária, Os jovens, a fé e o discernimento vocacional, II. 2).

Nune’e ita deskobre katak vokasaun sarani sempre iha dimensaun profétika. Eskritura fó sasin katak Maromak haruka profeta sira ba povu, iha situasaun inseguransa materiál boot no iha krize espirituál no morál, atu komunika ba sira hodi Maromak nia naran liafuan sira konversaun nian, esperansa nian no konsolasaun nian. Hanesan anin ida hiit sae rai-rahun, profeta perturba konxiénsia hakmatek falsu nian ne’ebé haluha Na’i nia Liafuan, dixerne eventu sira iha Maromak nia promesa nia roman no tulun povu atu haree hetan, iha nakukun istória nian, sinál sira loron foun nian.

Ohin loron mós ita iha nesesidade boot ba dixernimentu no profesia, supera tentasaun sira ideolojia no fatalizmu nian no deskobre, iha relasionamentu ho Na’i, fatin sira, instrumentu no situasaun sira ne’ebé Nia uza hodi bolu ita. Sarani hotu presiza dezenvolve kapasidade atu «lee husi laran» moris ne’e no identifika diresaun bá iha-ne’ebé no bá saida mak Na’i bolu nia, atu sai Ninia misaun nia kontinuadór.

Moris

Ikusnian, Jezús haklaken novidade oras prezente nian, ne’ebé fó entuziazmu ba ema barak no halo toos sira seluk: tempu to’o ona, basá nia mak Mesias ne’ebé Isaías haklaken, ida-ne’ebé kose mina bá atu hasai dadur sira, fó hikas matan di’ak ba matan-delek sira no haklaken Maromak nia domin mizerikordiozu ba kriatura tomak. «Ohin halo tuir duni – Jezús afirma – pasajen Eskritura ne’ebé imi foin rona» (Lc 4, 20).

Ksolok Evanjellu nian, ne’ebé loke ita ba enkontru ho Maromak no maun-alin sira, la tahan ita-nia neineik no ita-nia baruk-teen sira; la kona ita-nia moris se ita hela iha janela, ho deskulpa atu kontinua hein tempu favoravel; sei la realiza mai ita, se ohin kedas ita la foti risku atu hili. Vokasaun mak ohin! Misaun sarani ba momentu prezente! No ita ida-idak simu bolun – ba vida laikál iha matrimóniu, ba vida saserdotál iha ministériu ordenadu, ka ba vida espesiál konsagrasaun nian – atu sai sasin Na’i nian, iha-ne’e no agora.

«Ohin» ne’ebé Jezús haklaken asegura ita katak Maromak kontinua «tun» atu salva ita-nia umanidade ida-ne’e no halo ita partipante iha ninia misaun. Na’i kontinua bolu atu moris ho Nia no tuir Nia iha relasaun partikulár prosimidade nian ba ninia servisu diretu. No, se nia halo ita komprende katak Nia bolu ita atu konsagra an totalmente na ninia Reinu, ita keta ta’uk. Furak liu – no grasa boot ida – konsagra an tomak no ba nafatin ba Maromak no ba servisu maun-alin sira-nian!

Ohin-loron Na’i kontinua bolu atu tuir Nia, Ita lalika hein atu ita perfeitu lai mak fó nu’udar resposta ita-nia «ha’u mak ne’e» jenerozu, la ta’uk mós ho ita-nia limitasaun no salan sira, maibé akolle Na’i nia lian ho fuan nakloke. Rona Nia, dixerne ita-nia misaun pesoál iha Igreja no iha mundu no, finalmente, moris nia iha «ohin» ne’ebé Maromak haraik mai ita.

Maria Santíssima, menina joven periferia nian ne’ebé rona, simu no moris Maromak nia Liafuan halo an ba isin, tahan ita no akompaña nafatin ita iha ita-nia dalan.

 

Vaticano, 3 Dezembru – Domingu I Adventu – de 2017.

Franciscus