Maun no biin-alin sira, “buongiorno, Buona Festa!”
Horisehik ita selebra Natál Na’i nian no liturjia, atu tulun ita simu di’ak liután Natál ne’e, hanaruk durasaun festa nian to’o 1 Janieru: ba loron ualu. Maibé, ho modu surprendente, iha loron sira-ne’e duni ita hanoin figura dramátika Santu mártir ruma. Ohin, porezemplu, Santu Estevão, mártir kristaun dahuluk; bairua Santu Inosente sira, labarik sira ne’ebé liurai Erodes haruka oho, tanba ta’uk katak Jezús hasai ninia tronu (kf Mt 2,1-18). Hodi habadak, liturjia hanesan hakarak hadook ita husi mundu nabilan, han-hemu no prezente sira ne’ebé iha loron hirak ne’e bele halo ita iha kómodu uitoan. Tanba sá?
Tanba Natál la’ós ai-knanaoik kona-ba liurai ida nia moris, maibé Makso’in nia hiit an mai, ne’ebé liberta ita husi aat hodi foti ba nia an rasik ita-nia aat: egoízmu, salan, mate. Ne’e mak ita-nia aat: egoízmu ne’ebé ita lori iha laran, salan, basá ita hotu maksalak sira, no mate. No mártir sira hanesan liu ho Jezús. Defaktu, liafuan mártir signifika sasin: mártir sira mak sasin, katak maun no biin-alin sira ne’ebé, liuhusi sira-nia moris, hatudu Jezús mai ita, ne’ebé manán aat ho mizerikórdia. No mós iha ita-nia loron sira mártir sira barak liu, liufali tempu dahuluk sira. Ohin ita harohan ba ita-nia maun no biin-alin mártir sira ne’ebé hetan persegisaun, ne’ebé fó sasin Kristu. Maibé halo di’ak mai ita atu husu: ha’u fó sasin Kristu? No oinsá ita bele di’ak liután iha ne’e, iha fó sasin di’ak liután Kristu? Figura Santu Estevão nian bele tulun ita.
Uluknanai Apóstolu sira-nia Hahalok dehan mai ita katak nia mak diákonu na’in hitu ne’e ida ne’ebé komunidade Jerusalém nian konsagra ba servisu meza sira-nian, katak ba karidade (kf 6,1-6). Ne’e signifika katak ninia sasin dahuluk la’ós fó ho liafuan, maibé liuhusi domin ne’ebé nia iha hodi serví ema sira ne’ebé presiza liu. Maibé Estevão la limita an de’it ba obra asisténsia nian. Ba ema sira ne’ebé nia hasoru nia ko’alia kona-ba Jezús: nia partilla fiar iha Maromak nia Liafuan nia roman no Apóstolu sira-nia hanorin (kf Apóst 7,1-53.56). Ne’e mak dimensaun daruak ninia sasin nian: simu Liafuan no komunika ninia fafurak, haktuir oinsá enkontru ho Jezús muda moris. Ida-ne’e ba Estevão importante liu, ne’ebé la husik atu nia ta’uk hasoru persegidór sira-nia ameasa, lae mós bainhira nia haree katak buat sira la’o laloos ba nia (kf v. 54). Karidade no anúnsiu, ne’e mak Estevão. Maibé, ninia sasin boot liu mak buat seluk: kona-ba hatene liga hamutuk karidade no anúnsiu. Nia husik ne’e iha pontu mate nian, bainhira hodi tuir Jezús nia ezemplu, nia perdua ema sira ne’ebé oho nia (kf v. 60; Lc 23,34).
Ne’e mak ita-nia resposta ba pergunta: ita bele hadi’ak liután ita-nia sasin liuhusi karidade ba maluk sira, fidelidade ba Maromak nia liafuan no perdaun. Karidade, Liafuan, perdaun. Perdaun mak dehan se ita pratika duni karidade ba ema seluk no se ita moris tuir Jezús nia Liafuan. “Perdaun” mak defaktu, nu’udar liafuan rasik hatudu, don ida boot liu, don ida ne’ebé ita halo ba ema seluk basá ita Jezús nian, simu perdaun husi Nia. Ha’u perdua tanba ha’u hetan perdaun: ita keta haluha ida-ne’e… Ita hanoin, ita ida-idak hanoin ba ninia kapasidade rasik atu perdua: oinsá ha’u-nia kapasidade atu perdua, iha loron hirak ne’e iha-ne’ebé ita hasoru, entre ema barbarak, ema ruma ne’ebé ita la la’o deakordu, ne’ebé hakanek ita, ne’ebé iha la konsege kesi fali relasaun sira. Ita husu ba Jezús ne’ebé foin moris kapasidade atu perdua: ita hotu presiza fuan ida ne’ebé perdua! Ita husu ba Na’i grasa ida-ne’e: Na’i, halo ha’u aprende atu perdua. Ita husu forsa atu harohan ba ema ne’ebé halo aat mai ita, harohan ba ema sira ne’ebé hakanek ita, no atu halo ain-hakat sira abertura no rekonsiliasaun nian. Atu Na’i haraik mai ita grase ne’e ohin.
No Maria, Liurai-Feto mártir sira-nian, tulun ita atu sai boot iha karidade, iha domin ba Liafuan no iha perdaun.
