Sakramentu sira mak sinál efikás grasa divina nian, Kristu mak institui no konfia ba Kreda. Hodi selebra sakramentu sira liuuhusi ritu sira ne’ebé fó signifikadu no realiza grasa sira sakamentu ida-idak nian, nia prodús frutu ka efeitu iha ema sira ne’ebé simu ho dispozisaun ne’ebé ezije husi nia.
“Kristu harii sakramentu sira no iha sakramentu hitu. Batizmu, Konfirmasaun ka Krizma, Eukaristia, Peniténsia, Mina Moras sira-nian, Orden, Kaben. Sakramentu hitu kona etapa hotu no momentu importante sira hotu moris nian iha Kristu: sira haraik orijen no kreximentu ba vida fiar ema sarani nian, kura no misaun. Iha ne’e mak ita bele tanesan etapa moris naturál ho moris espirituál” (kf KKK 1210).
Kreda selebra sakramentu sira nu’udar komunidade na’ilulik sira nian ne’ebé saserdósiu batismál haraik ba nia no liuhusi ministru ordenadu sira.
Espíritu Santu prepara atu simu sakramentu sira liuhusi Maromak nia Liafuan no liuhusi fiar ne’ebé simu Liafuan iha ema sira ho fuan disponivel.
Sakramentu sira mak Maromak nia jestu iha ita-nia moris. Sira realiza buat ne’ebé simbolikamente sira espresa. Nune’e sakramentu sira mak sinál sagradu,tanba esprime realidade sagrada, espirituál; sinál efikás, tanba aleinde simboliza efeitu ida, sira prodús loloos duni; sinál grasa nian, tanba tranzmite don oioin grasa divina nian; sinál fiar nian, la’ós de’it tanba husu fiar husi ema ne’ebé simu, maibé mós tanba fó ai-han, habiit no esprime nia fiar; sinál sira Kreda nian, tanba Jezús konfia ba Kreda, selebra iha Kreda no hodi Kreda nia naran, esprime vida kreda nian, harii Kreda, sai profisaun fiar iha Kreda.
Sakramentu Inisiasaun Kristán
Liuhusi sakramentu inisiasaun kristán – Batizmu, Konfirmasaun no Eukaristia – mak tau fundamentu ba moris sarani tomak. Partisipasaun iha natureza divina, ne’ebé ema sira simu nu’udar don liuhusi Kristu nia grasa, aprezenta analojia ho orijen, dezenvolvimentu no sustentasaun vida naturál nian. Defaktu, sarani sira, moris hi’as iha Batizmu, hetan kbiit liuhusi sakramentu Konfirmasaun no, hafoin habosu an ho ai-han moris rohan-laek nian iha Eukaristia. Nune’e, hodi sakramentu inisasaun kristán nia efeitu sira, ema sarani sira moris iha kondisaun atu koko ba beibeik rikusoin sira vida divina nian no halo progresu iha moris to’o hetan perfeisaun iha karidade.
Sakramentu Kura nian
Liuhusi sakramentu inisiasaun kristán, ema simu moris foun iha Kristu. Maibé, ita lori moris ne’e iha “sanan rai sira” (2Cor 4, 7). Oras-ne’e, moris divina sei “haksumik an ho Kristu iha Maromak” (Cl 3, 3). Ita sei hela iha “horik-fatin rai nian” (kf. 2Cor 5, 1), hela iha sofrimentu, moras no mate nia ukun. Salan bele halo sai fraku to’o lakon moris foun Maromak oan sira-nian.
Na’i Jezús Kristu, médiku ita-nia klamar no isin nian, ne’ebé kasu ema isin-maten nia salan sira no fó isin di’ak ba nia (kf. Mc 2, 1-12), hakarak atu nia Kreda kontinua, hodi Espíritu Santu nia kbiit, nia obra kura no salvasaun nian, ba ninia membru sira mós. Ne’e mak finalidade sakramentu rua kura nian: Sakramentu Peniténsia no Sakramentu Mina Sarani/Moras nian.
Sakramentu Servisu no Komuñaun nian
Batizmu, Konfirmasaun no Eukaristia mak sakramentu sira insiasaun Krist’an nian. Sira mak baze vokasaun komún Kristu nia dixípulu sira hotu, vokasaun ba santidade no ba misaun atu evanjeliza mundu. Sakramnetu insiasaun haraik grasa sira ne’ebé presiza atu moris tuir vida espíritu nian iha ita-nia pergrinasaun iha rai ne’e to’o ba Pátria Lalehan.
Sakramentu rua Orden no Matrimóniu, nia finalidade ba ema seluk nia salvasaun. Sira kontribui mós ba salvasaun pesoál, no ida-ne’e liuhusi servisu ba ema seluk. Sakramentu sira Servisu nian konfere misaun partikulár ba Kreda no serve atu harii Maromak nia Povu.
Iha sakramentu sira-ne’e, ema sira ne’ebé Maromak konsagra ona iha Batizmu no Konfirmasaun ba saserdósiu komún sarani hotu nian bele simu konsagrasaun espesífika. Sira ne’ebé simu sakramentu Orden simu konsagrasaun atu sai, hodi Kristu nia naran, hodi Maromak nia Liafuan no grasa, bibi-atan sira Kreda nian. Kaben-na’in sarani sira fali, atu kumpre ho dignu devér sira estadu kaben-na’in nian, hetan kbiit no hetan konsagrasaun liuhusi sakramentu espesiál, sakramentu Matrimóniu.
