1 Outubru
Relijioza, místika, dramaturga, doutora Kreda nian hamutuk ho Caterina da Siena no Teresa d’Avila, patrona Fransa nian hamutuk ho Joana d’Arc, protetora morasi AIDS, tuberkuloze no moras infesaun seluk, padroeira misaun nian mós. Nia ne’ebé hili klaustru no mate foin-sa’e liu ho tuberkuloze. Istória umana no espirituál santa Teresa de Lisieux nian, koñesida liu nu’udar santa Teresinha do Menino Jesus, mak istória paradoksál ida Kreda nian ne’ebé festeja nia iha 1 Outubru.
Mate ho tuberkuloze ho tinan 25 iha mosteiru Lisieux nian no hetan venerasaun iha nivel mundiál. Bazílika iha sidade franseza dedika ba nia mak fatin daruak peregrinasaun depoizde Lourdes. Pio XI, ne’ebé kanoniza nia iha 1925, konsidera nia “fitun ba ninia pontifikadu”. S. João Paulo II iha 1997 proklama nu’udar Doutora Kreda nian iha okaziaun tinan atus ida ninia mate.
Tanba sá mak Santa Tersinha iha fama mundiál? Buat ne’ebé seguru mak nia husik hela ninia memória sira, reflesaun sira, krize espirituál sira halibur iha diáriu sira ninia biin Pauline publika, ne’ebé sai madre Agnese depozide Teresinha ninia mate. História de uma alma, ne’ebé publika ba dala uluk iha 1898, la’ós de’it testu relijiozu ida maibé halibur poezia sira, pesa teatru sira, surat no orasaun sira ne’ebé haktuir klamar exelente ne’e nia itineráriu espirituál, maski nia haraik-an no haksumik an durante nia moris iha rai.
Tama tiha iha karmelita sira Lisieux nian ho naran Ir Teresa do Menino Jesus da Santa Face”, nia deskobre katak ambiente mosteiru nian la’ós buat ne’ebé nia hein maibé, hafunu nia, nakonu ho buat aat, ladún espirituál. No bele dehan katak nia halo reforma ba ambiente ne’e, hahú husi nia an rasik.
TEOLOJIA “DALAN KI’IK NIAN”
Buat foun ninia espiritualidade nian, hanaran mós teolojia “dalan ki’ik nian” konsiste iha buka santidade, la’ós iha hahalok boboot, maibé iha hahalok loroloron nian maski insignifikante, saka katak iema halo tan domin ba Maromak. Depoizde ninia mate, karmelita haraik-an ne’e nia lian la’o iha Fransa no mundu, kona intelektuál sira, hamosu emosaun no ternura hpopulár.
Pio XI hameno ba bispu Bayeux nian: «Ita dehan no halo ema dehan katak Teresa nia espiritualidade laiha liu sabór. Maibé nia iha kbiit mane nian no forte! Santa Teresa do Menino Jesus,ne’ebé nia doutrina tomak haklaken renúnsia, mak mane boot ida». Santa Teresinha hakerek mós pesa teatru ualu ne’ebé nia pesoalmente aprezenta iha sena iha teatru Carmelo nian, hodi tau matan pesoalmente la’ós de’it ba senografia maibé mós hatais sira, dalaruma nia mak figura protagonista. Obra sira-ne’e hanaran Récréations Pieuses (Rekreu piedozu sira). Tema sira mak epizódiu evanjéliku no Santa Joana d’Arc nia moris.
PEDIDU BA AMU-PAPA ATU TAMA KONVENTU
Teresa Martin ho tinan 14 destaka iha peregrinasaun franseza, to’o iha Roma iha tinan 1887 nia rohan ba jubileu saserdotál Leão XIII nian. Maibé, iha audiénsia pontífisia ba grupu tomak, nia halo bispu sira hakfodak bainhira nia husu diretamente ba Amu-Papa atu fó lisensa nia bele tama kedas mosteiru, molok tinan 18. Leão XIII fó resposta ho prudénsia; maibé liutiha fulan haat Teresa tama iha Carmelo Lisieux nian, iha-ne’ebé nia biin na’in rua bá uluk ona (no nia la’ós ikus). Martirolójiu Romanu hanoin nia nune’e: «Nia tama sei adolexente iha Carmelo Lisieux nian iha Fransa, nia sai mestra santidade iha Kristu liuhusi pureza no simplisidade, hodi hanorin dalan infánsia espirituál nian atu bele atinje perfeisaun kristán no tau preokupasaun místika hotu ba servisu klamar sira-nian no kreximentu Kreda nian. Nia remata nia moris iha 30 Setembru, ho idade ruanulu-reisn-lima ».
