17 Outubru
Santu Inácio bispu Antioquia nian
Bispu no mártir, dixípulu S. João evanjelista no S. Pedro mak konsagra ba bispu Antioquia nian no mate iha Coliseum Roma nian, balada fuik leaun mak han.
Orijen
Moris iha Síria, afonte ruma haatenten katak nia mak labarik ne’ebé Jezús tau iha dixípulu sira nia klaran no hateten “Se imi la sai hanesan labarik, imi sei la tama iha Reinu Lalehan…” (Mt 18, 1-6). Inácio reprezenta jerasaun daruak Apóstolu sira-nian, nia koñese S. Pedro, S. Paulo no S. João, no eskolante ida ikus nian. S. Pedro konsagra Inácio bispu Antioquia nian hodi troka nia, sidade datoluk boot liu impériu romanu nian, temi dalabarak iha livru “Spóstolu sira-nia Hahalok”. Iha-ne’ebá mak maktuir sira Kristu nian hanaran an nu’udar “kristaun” ba dala uluk (Apóst 11, 26). Inácio ukun komunidade sarani Antioquia ba tinan 40. Nia santidade, místika kle’an no lideranda boot iha sarani sira leet mak karakterístika sira ne’ebé destaka husi nia.
Persegisaun
Tanba destake boot ninia lideransa nian, imperadór Trajano, persegidór boot kristuan sira-nian, deside prende nia, atu halo nia nega fiar, hodi nune’e hamenus kristianizmu ne’ebé sai buras ba beibeik. Ne’e duni, iha tinan 106, soldadu romanu na’in sanulu sira kaer Inácio Inácio no obriga nia nega nia fiar iha Kristu. Inácio hili mate duké nega Jezús, nune’e haruka nia bá Roma atu soe ba leaun sira iha Coliseum.
Viajen glória nian
Ho liman kesi ho korrente no soldadu romanu na’in sanulu ne’ebé halo guarda ba nia, sira lori Inácio de Antioquia ho Ró. Sarani sira hatene rró nia dalan, nune’e sira antesipa no hein ró ih aportu sira ne’ebé ró tenke para. Nune’e, ih aportu hotu, halibur sarani lubun-boot ne’ebé hakarak haree bispu santu ne’e, simu nia bensan no harohan ba nia. Soldadu sira husik kontaktu ida-ne’e, ho hanoin katak, ho leader ne’e nia mate iha Roma, kristianiz,u sei lakon nia kbiit.
Surat sira
Durante viajen, maski sodadu sira trata aat nia, Santu Inácio de Antioquia hakerek surat hotu, ka epístola sira ne’ebé sai riku soin loloos kristianizmu primitivu nian. Surat hitu ne;e mak: epístola ba Policarpo de Esmirna (bispu joven ne’ebé Inácio hasoru iha viajen), ba Eféziu sira, ba Magnéziu sira, ba Esmirniota sira, bá Filadélfiu sira, ba Tráliu sira no ba romanu Romanu sira. Surat sira-ne’e hatudu Inácio nia espiritualidade profunda, bazeia iha Eukaristia no uniaun místikoa ho Jezús Kristu. Surat sira mós hatudu sai nia fuan apaixonadu ba Jezús, to’o pontu entrega nia moris ba Nia. Ba sarani sira Roma nian, nia husu atu keta intervein ba ninia libertasaun, basá nia hakarak sai sasin ba Jezús Kristu. Inácio hanaran Eukaristi, “aimoruk imortalidade nian:. Nia mós dehan nu’udar “antídoto mate nian”. Kona-ba libertasaun husi aat, nia dehan: “Jezús iha krús kail demóniu hanesan ikan ida, ho nia Isin rasik nu’udar iska”.
Martíriu
Santu Inácio de Antioquia to’o iha Roma iha loron ikus jogu sira ne’ebé halo iha Coliseum. Iha -ne’eb’a sira soe nia ba balada fuik leaun sira, hanesan nia husu. Molok nia mate, nia fó sasin kona-ba fiar hodi dehan ba ema hotu katak nia la ta’uk mate basá Jezús Kristu haraik ba nia moris rohan-laek. Nia hakerek ba Romanu sira nune’e: “Husik ha’u sai hahán ba balada fuik sira, basá husi sira ha’u sei hetan Maromak. Ha’u mak Maromak nia trigu: presiza harahun ho balada fuik nnia nehan sira atu bele sai paun moos Kristu nian”. Nune’e, iha Colieseum nakonu ho espetadór laran aat sira, leaun sira tata rahun no han Santu Inácio de Antioquia. Tradisaun ida hateten katak iha nia fuan hakerek Jezús nia naran. Nia restu mortál sira lori ba Antioquia no tau iha rate ida iha sidade nia odamatan. Iha-ne’ebá, ema sarani sira venera nia to’o ohin loron, iha atuál Antakya, Turkia.
