Tema Solenidade “Sagrado Coração de Jesus”
Liturjia loron ne’e nian konvida ita atu kontempla Maromak nia bondade, ternura no mizerikórdia ba ema sira – ba ema hotu, lahó exesaun. Nu’udar ilas privilejiada atu esprime realidade ne’e, Maromak nia Liafuan uza figura bibi-atan nian: Maromak mak bibi-atan ne’ebé, ho domin, tau matan ba nia bibi sira.
Leitura dahuluk aprezenta Maromak nu’udar “bibi-atan di’ak” (kontrapostu ho lider Israel sira-nian, bibi-atan aat ne’ebé lori Povu iha dalan egoizmu no mate nian) ne’ebé preokupa ho bibi sira nia moris di’ak; iha kontestu ne’e, profeta haklaken Bibi-Atan/Maromak nia obra: libertasaun Povu nian, ézodu ba rai Liberdade nian, lori bibi sira ba duut matak no kuidadu sira domin nian husi Bibi-Atan ba bibi ida-idak.
Leitura daruak fó hanoin kona-ba Maromak nia domin ne’ebé kontinua haraik ba ema sira. Prova totál domin ne’e nian mak Jezús Kristu, ne’ebé Aman haruka atu hasai ita husi egoízmu no salan no saran moris rasik atu Aman nia projetu domin nian bele konkretiza no to’o ba umanidade tomak.
Evanjellu foti ilas Maromak Bibi-Atan nian, no sujere katak Maromak la esklui ema ida husi proposta salvasaun nian, ida ne’ebé “fraku” liu mak destinatáriu privilejiadu Maromak nia domin nian.
EVANJELLU – Lc 15,3-7
«Imi ida ne’ebé mak, iha karik bibi atus ida no lakon tiha ida, la husik sia nulu resin sia seluk iha rai fuik maran, hodi ba buka to’o hetan ida ne’ebé lakon? Hetan tiha, nia tau bibi ne’e ho ksolok iha nia kbaas. To’o tiha uma, nia bolu belun no maluk sira, hodi dehan ba sira: ‘Haksolok ho ha’u ba, basá ha’u hetan fali ona ha’u nia bibi ne’ebé lakon.’ Ha’u dehan ba imi katak iha lalehan mós sei iha ksolok tanba ema maksalak ida ne’ebé hakribi nia sala, liu fali tanba ema diak sia nulu resin sia ne’ebé la kuran atu hakribi sala» (Lc 15,3-7).
AMBIENTE
Istória ne’ebé Lucas haktuir mai ita tau iha kontestu “dalan bá Jerusalém”, katak, iha dalan “espirituál”, iha-ne’ebé durante tempu tomak Jezús prepara ninia dixípulu sira, atu depoizde ninia filahikas ba Aman, sira mak sai sasin “Reinu” nian iha ema sira leet. Iha lisaun oioin Jezús revela sé mak Aman no aprezenta ba sira valór fundamentál sira “Reinu” nian; iha lisaun ohin nian, Jezús aprezenta katekeze ida ne’ebé revela Aman nia domin no mizerikórdia.
Kapítulu 15 tomak Lucas nian dedika atu hatudu Maromak nia domin nia kbiit. Iha ai-knanoik tolu, Jezús dezenvolve tema atu buka no hetan buat ne’ebé lakon, atu hatudu Maromak nia domin no atensaun lais ba ema hotu, liuliu maksalak sira no marjinál sira. Ne’e mak tema ida Lucas gosta liu.
“Ai-knanoik bibi ne’ebé lakon” ne’ebé aprezenta iha-ne’e, hetan mós iha Mateus (kf. Mt 18,12-14); maibé, enkuantu Mateus aplika ba xefe sira Kreda nia responsabilidade kona-ba “ki’ik-oan sira” komunidade nian, iha Lucas, ai-knanoik uza atu hatudu Maromak nia mizerikórdia no ninia kuidadu ba ema maksalak sira.
Ai-knanoik ohin nian nia enkuadramentu mak observasaun husi eskriba no farizeu sira ne’ebé, haree oinsá ema publikanu no maksalak sira hakbesik Jezús atu rona nia, sira komenta: “ema ne’e simu ema maksalak sira no han ho sira”. Ba farizeu sira, kobradór impostu nian, labele halo parte ba komunidade farizeu sira-nian; labele sai juiz, labele fó sasin iha tribunál, no kompara sira hanesan atan sira; sira mós la iha direitu síviku, políitku no relijiozu sira… Jezús hatudu ba farizeu sira ne’ebé kritika nia, katak lójika farizeu sira-nian ne’ebé kria eskluzaun no marjinalidade kontráriu ho Maromak nia lójika.
MENSAJEN
Ai-knanoik bibi-atan ne’ebé husik nia bibi 99 iha rai-fuik atu buka bibi ida ne’ebé lakon, no to’o iha uma, bolu belun no viziñu sira atu selebra tanba hetan fali bibi ne’ebé lakon, mak ai-knanoik estrañu ida, se ita haree ba kritériu sira koerénsia no lójika nian. La iha sentidu husik bibi 99 atu buka ida no mós lakon bibi buat ruma baibain no tansá tenke bolu viziñu no belun hotu atu halo festa? Parese ezajeradu, maibé iha ezajeru sira-ne’e mak ita haree mensajen esensiál ai-knanoik nian.
Iha Lucas nia perspetiva, Jezús mak Maromak nia domin ne’ebé halo An ba ema no bá hasoru ema sira – ema hotu – atu liberta sira husi mizéria no aprezenta ba sira realidade moris foun katak projetu “Reinu” nian. Jezús nia atensaun lais ba ema maksalak sira hatudu katak Maromak hadomi ita, la rejeita ita, katak Maromak konvida ita atu halo parte ba ninia família no integra iha komunidade “Reinu” nian. Projetu salvasaun nian mak projetu universál, iha-ne’ebé mane no feto hotu hetan fatin, basá – ema aat no di’ak – mak Maromak nia oan doben sira. Maromak nia lójika mak lójika domin nian.
Ai-knanoik bibi ne’ebé lakon” hakarak hatudu realidade ne’e: atitude husik bibi 99 iha rai-fuik atu bá buka ida de’it ne’ebé lakon, subliña Maromak nia preokupasaun intensa ba ema ida-idak ne’ebé hadook an husi komunidade salvasaun nian, no Maromak nia domin ba ema sira ne’ebé presiza libertasaun. Hahalok tau “bibi iha nia kabaas” signifika kuidadu no atensaun lais Maromak nian ne’ebé trata ho domin no kuidadu Aman nian, oan sira ne’ebé kanek no kudeik; ksolok boot ne’ebé “bib-atan” iha signifika Maromak nia ksolok boot bainhira ema ida fila fali ba dalan ksolok no vmoris nakonu nian.
Jezús haklaken Maromak nia salvasaun ba maksalak sira, la’ós tanba sira merese ho sira-nia obra sira, maibé tanba Maromak rasik mak sai solidáriu ho eskluidu no marjinalizadu sira no oferese salvasaun ba sira.
