mercoledì, Giugno 18, 2025
No Result
View All Result
FMA Timor Leste
Advertisement
  • HOME
  • Destake
    • FMA News
    • Husi Kreda
    • Família Saleziana
  • Sé mak ami
    • Institutu
      • Kona-ba ami
      • Fundadór sira
        • Don Bosco
        • Madre Mazzarello
      • Husi Madre Jerál
      • Obra sira
    • Provinsia
      • FMA TIN
      • Husi Provinsiál
      • Programa Provínsia TIN
    • Komunidade
      • Komunidade Sira
      • Timor-Leste
      • Indonesia
  • Animasaun no Governasaun
    • Adminstrasaun
    • Pastorál Juveníl
    • Formasaun
    • Misaun Ad Gentes
    • Família Saleziana
    • Komunikasaun Sosiál
  • Edukomunika
    • Karizma
    • Edukomunika ohin
    • Ekolojia
  • Liturjia
    • Tinan A
    • Tinan B
    • Tinan C
  • Vida Sarani
    • Ha’u fiar
    • Na’i-Feto
    • Santu/a no Beatu/a
  • Rekursu
    • Bíblia
      • Testamentu Foun
      • Lectio Divina
      • Aprofundamentu bíbliku
      • Formasaun bíblika
    • Vida Konsagrada
      • Dokumentu Vida Konsagrada
      • Formasaun Vida Konsagrada
    • Kreda
      • Dokumentu Amu-Papa
      • Dokumentu Kreda nian
      • Formasaun litúrjika
      • Katekeze Tinan Fiar nian
    • Dokumentu FMA
      • Dokumentu Propriu Institutu FMA nian
      • Fonte
      • Renovasaun Vitál
    • Formasaun FMA
      • Formasaun Inisiál
      • Formasaun Kontínua
    • Orasaun
      • Adorasaun
      • Don Bosco
      • Kuarezma
      • Madre Mazzarello
      • Maria
      • Pentekostes
      • Retiru
      • S. José
      • Sagrado Coração de Jesus
      • Salmu sira
    • Espiritualidade Saleziana
      • Dimensaun Mariana
      • Don Bosco
      • Maria Mazzarello
      • Reitór-Mor
      • Santidade iha Família Saleziana
      • Sistema Preventivu
    • Pastorál Juveníl
      • Animadór 2013
      • Animadór 2014
      • Animadór 2015
      • Enkontru vokasionál
      • Oratóriu
        • Tinan 2013
        • Tinan 2014
        • Tinan 2015
        • Tinan 2016
        • Tinan 2021
  • Tatoli
  • Galeria
    • Photo
    • Video
    • Audio
  • HOME
  • Destake
    • FMA News
    • Husi Kreda
    • Família Saleziana
  • Sé mak ami
    • Institutu
      • Kona-ba ami
      • Fundadór sira
        • Don Bosco
        • Madre Mazzarello
      • Husi Madre Jerál
      • Obra sira
    • Provinsia
      • FMA TIN
      • Husi Provinsiál
      • Programa Provínsia TIN
    • Komunidade
      • Komunidade Sira
      • Timor-Leste
      • Indonesia
  • Animasaun no Governasaun
    • Adminstrasaun
    • Pastorál Juveníl
    • Formasaun
    • Misaun Ad Gentes
    • Família Saleziana
    • Komunikasaun Sosiál
  • Edukomunika
    • Karizma
    • Edukomunika ohin
    • Ekolojia
  • Liturjia
    • Tinan A
    • Tinan B
    • Tinan C
  • Vida Sarani
    • Ha’u fiar
    • Na’i-Feto
    • Santu/a no Beatu/a
  • Rekursu
    • Bíblia
      • Testamentu Foun
      • Lectio Divina
      • Aprofundamentu bíbliku
      • Formasaun bíblika
    • Vida Konsagrada
      • Dokumentu Vida Konsagrada
      • Formasaun Vida Konsagrada
    • Kreda
      • Dokumentu Amu-Papa
      • Dokumentu Kreda nian
      • Formasaun litúrjika
      • Katekeze Tinan Fiar nian
    • Dokumentu FMA
      • Dokumentu Propriu Institutu FMA nian
      • Fonte
      • Renovasaun Vitál
    • Formasaun FMA
      • Formasaun Inisiál
      • Formasaun Kontínua
    • Orasaun
      • Adorasaun
      • Don Bosco
      • Kuarezma
      • Madre Mazzarello
      • Maria
      • Pentekostes
      • Retiru
      • S. José
      • Sagrado Coração de Jesus
      • Salmu sira
    • Espiritualidade Saleziana
      • Dimensaun Mariana
      • Don Bosco
      • Maria Mazzarello
      • Reitór-Mor
      • Santidade iha Família Saleziana
      • Sistema Preventivu
    • Pastorál Juveníl
      • Animadór 2013
      • Animadór 2014
      • Animadór 2015
      • Enkontru vokasionál
      • Oratóriu
        • Tinan 2013
        • Tinan 2014
        • Tinan 2015
        • Tinan 2016
        • Tinan 2021
  • Tatoli
  • Galeria
    • Photo
    • Video
    • Audio
No Result
View All Result
FMA Timor Leste
No Result
View All Result

Mons.Joseph Marino aprezenta “Gaudete et Exsultate” ba Relijiozu/a sira

by admin
10/09/2019
in Husi Kreda
Share on FacebookShare on TwitterEmail

Dili – “Conferência Superiores Maiores Religiosos” Timor-Leste, organiza enkontru ida ho Arsebispu Joseph Marino, Núnsiu Apostóliku ba Timor-Leste ho superiór/a sira Kongregasaun sira prezente iha Timor-Leste, iha 10 Setembru 2019, hal’o iha Salaun João Paulo II, Comoro (Dili).

Enkontru hahú ho konferénsia kona-ba Ezortasaun apostólika “Gaudete et Exsultate” ne’ebé Papa Francisco hasai iha 9 Abríl 2018, kona-ba vokasaun ba santidade. Papa Francisco hateten katka ninia finalidade mak “propoin filafali bolun ba santidade iha modu prátiku ba ita-nia tempu sira”, Don Joseph Marino hateten. Iha dokumentu ne’e Papa Francisco.

Aspetu tolu importante dokumentu “Gaudete et exsultate” mak: signifikadu santidade nian, vokasaun ba sarani hotu (LG 40); dokumentu aprezenta oinsá moris santidade ho modu konkretu; santidade ne’ebé iha signifikadu ba tempu ohin nian. Papa Francisco “hanesan iha Evangelii Gaudium, no iha Amoris Laetitiae, dokumentu importante rua seluk, nia hakarak moris sarani ida ne’ebé reflete resposta loos no vizivel ba nesesidade sira ita-nia tempu nian”, Don Joseph evidensia.

Fonte santidade nian

Iha Mons. Joseph nia aprezentasaun nia hato’o uluk saida mak fonte santidade nian, katak Batizmu, Espíritu Santu nia prezensa liuhusi Konfirmasaun ne’ebé ativa no dinámika; no moris iha Kreda, katak ita moris santidade la’ós mesak maibé nu’udar membru povu ida nian (GE 6), povu santu, “Kreda militante nia santidade (GE 7). “Ita relijiozu la moris izoladu, maibé moris iha komunidade”.

Santidade nia sasukat mak Kristu, enkuantu ita banati tuir Nia, ho Espíritu Santu nia kbiit. Espíritu Santu haruka ita hala’o misaun ida ne’ebé fó ona mai ita liuhusi Batizmu. Ho Batizmu ita tam iha família Maromak nian  ne’ebé communion ida, halo ain-hakat konstante hodi lori mensajen redensaun Kristu nian ba mundu, la’ós ho liafuan de’it, maibé, liuliu ho hahalok.

Husi santidade ba asaun

Daruak katak santidade tenke hatudu iha asaun ka hahalok, “iha ne’eb’e Maromak moris iha ita”. Tentasaun rua ne’ebé Amu-Papa aviza mak Gnostisizmu no Pelajianizmu. Gnoztisizmu hanoin santidade depende ba ema nia matenek no koñesimentu, no “ida-ne’e lori atu julga ema kona-ba ema nia kapasidade atu komprende no hatene kona-ba Maromak, la’ós kona-ba hahalok karidade nian”. Tentasaun daruak mak pelajianizmu, “kontinuasaun husi erru dahuluk” hanorin katak  moris di’ak ka perfeisaun “bazeia ba esforsu rasik”. Ema sira hanesan ne’e fiar iha sira-nia kbiit no vontade umana rasik. Nune’e la iha fatin ba frakeza, frajilidade, salan…

Papa Francisco fó hanoin iha “Gaudete et exsultate katak buar ne’e hotu erru, basá “salvasaun no sai Maromak nia oan mai hhusi Maromak de’it”. Papa Francisco hakarak atu ita “hakohak grasa ne’ebé ita simu ho haraik-an ne’ebé kle’an, no se ita hala’o nune’e ita sei iha mizerikórdia ba ema hotu ne’ebé buka moris, sinseru ho Maromak”. Ital abele julga ema ne’ebé fraku, salan maibé hatudu mizerikórdia ba sira. “Santidade mak prosesu ida, viajen no aventura ida, ho nia ksolok no nia tristeza, iha nia susesu nó mós insusesu, frakeza no forsa”, hanesan S. Paulo raisk dehan: “wainhira ha’u fraku mak ha’u forte” (2 Cor 12,10).

Asaun santidade nian

Santidade ne’ebé prátika no konkretu mak onsá loos? Nia fó hanoin kona-ba orasaun, liturjia, adorasuan eukarístika, nst, maibé nu’udar instrumentu atu hodi to’o ba finalidade. Instrumentu sira ne’e reforsa ita-nia moris iha Kristu no nia moris iha ita. Maibé, santidade tuir Papa Francisco mak “karidade ne’ebé moris iha fiar” (GE 21). Nune’e, santidade konsiste iha saida loos? Amu-Papa hateten katak “laiha buat ida ne’ebé fó ksolok liu duké filafali ba Jezús nia Liafuan atu haree oinsá nia fahe lia-loos. Jezús esplika ho simplisidade boot sai santu loloos mak saida, bainhira nia haklaken “Rahun-Di’ak sira” (GE 63).

Nia foti fali Amu-Papa nia esplikasuan kona-ba “Rahun-Di’ak sira” (GE67-70) no ninia fraze kona-ba saida mak santidade:

  • “Sai kiak iha fuan, ne’e mak santidade” (GE 70)
  • “Reaje ho laran-maus no haraik-an, ne’e mak santidade” (GE 74)
  • “Hatene tanis ho ema seluk, ne’e mak santidade” (GE 76)
  • “Buka justisa hodi hamlaha no hamrook, ne’e mak santidade” (GE 79)
  • “Haree no atua ho laran-sadia, ne;e mak santidade” (GE 82)
  • “Mantein fuan moos husi buat hotu ne’ebé bele hafoer domin, ne’e mak santidade” (GE 86)
  • “Kuda dame haleu ita, nele mak santidade” (GE 89)
  • “Hakohak loroloron dalan Evanjellu nian maski hamosu problema mai ita, ne’e mak santidade” (GE 93).

Iha parte ikus ninia konferénsia, Don Joseph Marino foti sinál sira santidade nian ne’ebé Papa Francisco hakerek iha Gaudete et Exsultate: 1) perseveransa, pasiénsia no laran-manas; 2) ksolok no sentidu umór nian; 3) barani no paixaun; 4) iha komunidade no iha orasaun kontínua.

Iha mós oportunidade ba pergunta no resposta. Iha momentu ne’e mai mós D. Virgílio, Bispu Dili nian nu’udar “moderadór” ba “CSM-TL”. Pergunta sira  kona-ba oinsá moris santidade iha kontestu atuál; difikuldade atu integra fiar iha kultura iha Timor-Leste; pergunta kona-ba moris santidade hodi defende ema kiak no rai hanesan haktuir iha Laudato Sí, oinsá konjuga mizerikórdia ho hahalok abuzu seksuál sira ne’ebé padre no relijiozu sira halo.

Ikusmai taka ho Eukaristia hamutuk no almosu.

(J. Gusmao)

Tags: Gaudete et ExsultateKredaRelijiozu/a
Previous Post

Kongresu Federasaun Antigos/a Alunos/as FMA TL

Next Post

Dom Virgílio da Silva SDB, nomeado 1º Arcebispo de Díli

Related Posts

AMO PAPA LEÃO IHA ANJELUS HATETEN : “MAI ITA REZA BA PAZ IHA MEDIO ORIENTE, UKRAINA NO BA MUNDO TOMAK”.

AMO PAPA LEÃO IHA ANJELUS HATETEN : “MAI ITA REZA BA PAZ IHA MEDIO ORIENTE, UKRAINA NO BA MUNDO TOMAK”.

by Redasaun

Iha prasa Saun Pedro, molok atu hahu orasaun mariana, Papa Leão XIV konvita atu ukun nain sira bele iha dialogu...

JESUS KRISTU ITA-NIA ESPERANSA. BARTIMEU. “ATEN-BRANI! HAMRIIK, NIA BOLU Ó!” (MC 10:49)

JESUS KRISTU ITA-NIA ESPERANSA. BARTIMEU. “ATEN-BRANI! HAMRIIK, NIA BOLU Ó!” (MC 10:49)

by Redasaun

Amu-Papa: Laiha hakilar ida ne’ebé Maromak la rona, mai ita lori ba Nia todan husi sira ne’ebé sente lakon. Katekeze...

OMELIA PAPA LEÃO XIV, BA MISA PENTEKOSTE, PRASA SAUN PEDRO VATICANO ROMA

OMELIA PAPA LEÃO XIV, BA MISA PENTEKOSTE, PRASA SAUN PEDRO VATICANO ROMA

by Redasaun

Papa Leão XIV: "Espíritu Santu bele halakon prejuizu sira, halakon ódiu no tulun ita atu harii dame" Pontífise, prezide Misa...

Copyright FMATIN© 2025 All rights reserved

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
No Result
View All Result
  • HOME
  • Destake
    • FMA News
    • Husi Kreda
    • Família Saleziana
  • Sé mak ami
    • Institutu
      • Kona-ba ami
      • Fundadór sira
      • Husi Madre Jerál
      • Obra sira
    • Provinsia
      • FMA TIN
      • Husi Provinsiál
      • Programa Provínsia TIN
    • Komunidade
      • Komunidade Sira
      • Timor-Leste
      • Indonesia
  • Animasaun no Governasaun
    • Adminstrasaun
    • Pastorál Juveníl
    • Formasaun
    • Misaun Ad Gentes
    • Família Saleziana
    • Komunikasaun Sosiál
  • Edukomunika
    • Karizma
    • Edukomunika ohin
    • Ekolojia
  • Liturjia
    • Tinan A
    • Tinan B
    • Tinan C
  • Vida Sarani
    • Ha’u fiar
    • Na’i-Feto
    • Santu/a no Beatu/a
  • Rekursu
    • Bíblia
      • Testamentu Foun
      • Lectio Divina
      • Aprofundamentu bíbliku
      • Formasaun bíblika
    • Vida Konsagrada
      • Dokumentu Vida Konsagrada
      • Formasaun Vida Konsagrada
    • Kreda
      • Dokumentu Amu-Papa
      • Dokumentu Kreda nian
      • Formasaun litúrjika
      • Katekeze Tinan Fiar nian
    • Dokumentu FMA
      • Dokumentu Propriu Institutu FMA nian
      • Fonte
      • Renovasaun Vitál
    • Formasaun FMA
      • Formasaun Inisiál
      • Formasaun Kontínua
    • Orasaun
      • Adorasaun
      • Don Bosco
      • Kuarezma
      • Madre Mazzarello
      • Maria
      • Pentekostes
      • Retiru
      • S. José
      • Sagrado Coração de Jesus
      • Salmu sira
    • Espiritualidade Saleziana
      • Dimensaun Mariana
      • Don Bosco
      • Maria Mazzarello
      • Reitór-Mor
      • Santidade iha Família Saleziana
      • Sistema Preventivu
    • Pastorál Juveníl
      • Animadór 2013
      • Animadór 2014
      • Animadór 2015
      • Enkontru vokasionál
      • Oratóriu
  • Tatoli
  • Galeria
    • Photo
    • Video
    • Audio


Copyright FMATIN © 2025. All Rights Reserved.