Maun no biin-alin sira, bondia!
Evanjellu ohin nian (kf Lc 13,22-30) aprezenta mai ita Jezús ne’ebé liu hodi hanorin iha sidade no knua sira, direzaun ba Jerusalém, iha-ne’ebé nia tenke mate iha krús bai ta hotu nia salvasaun. Iha kuadru ida-ne’e, hatama pergunta husi ema ida, ne’ebé dirije ba Nia hodi dehan: «Na’i, ema uitoan de’it mak sei salva?» (v. 23). Kestaun ne’ebé debate iha tempu ne’ebá – na’in hira mak sei salva, na’in hira lae… – no iha modu oioin atu interpreta Eskritura sira kona-ba ne’e, depende ba testu ne’ebé sira foti. Jezús nakfilak pergunta – ne’ebé husu kuantidade, katak, “ema uitoan de’it?…” – no tau fali resposta iha planu responsabilidade nian, hodi konvida atu uza di’ak tempu prezente. Nia defaktu hateten: «Imi haka’as an atu tama husi odamatan kloot, basá barak, ha’u dehan bai mi, buka atu tama, mai la konsege» (v. 24).
Ho liafuan sira-ne’e, Jezús halo komprende katak la’ós kestaun númeru nian, la iha “númeru determinadu” ida iha Lalehan! Maibé kona-ba hakat liu agora kedas husi pasajen loos nian, no pasajen loos nian ne’e ba ema hotu, maibé kloot. Ida-ne’e mak problema. Jezús lakohi habosok ita, hodi dehan: “Sim, hakmatek bá, fasil de’it, iha Estrada luan no iha nia rohan iha odamatan boot ida…”. Nia la hateten ida-ne’e: Nia ko’alia kona-ba odamatan kloot. Nia dehan mai ita oinsá sasán sira: pasajen kloot. Iha sentidu saida loos? Iha sentidu katak atu salva presiza hadomi Maromak no hadomi maluk, no ida-ne’e la’ós kómodu! Ida-ne’e “odamatan kloot” ida tanba ezjiente, domin nafatin ezjiente, husu empeñu. Liután, husu “esforsu”, katak vontade desidida no perseverante atu moris tuir Evanjellu. S. Paulo hanaran «funu di’ak fiar nian» (1Tm 6,12). Husu esforsu lorolororn, loron tomak nian atu hadomi Maromak no hadomi maluk.
No, atu esplika didi’ak, Jezús haktuir ai-kanoik ida. Iha patraun ida uma nian, ne’ebé reprezenta Na’i. Ninia uma simboliza moris rohan-laek, katak salvasaun, No iha ne’e fila fali ilas odamatan nian. Jezús hateten: «Bainhira patraun uma nian hamri’ik no taka odamatan, imi, ne’ebé iha li’ur, hahú dere odamatan, hodi dehan: “Na’i, loke mai ami”. Maibé Nia sei hatán ba imi: “Ha’u la hatene imi mai husi ne’ebé”» (v. 25). Ema sira-ne’e sei buka atu halo Na’i rekoñese sira, hodi fó hanoin ba patraun uma nian: “Ha’u han ho Ita, ha’u hemu ho Ita… ha’u rona ó-nia konsellu sira, ó-nia hanorin sira iha públiku…” (cfr v. 26); “Ha’u iha bainhira ó fó konferénsia ida-ne’e…” Maibé Na’i sei repete katak nia la koñese sira, no hanaran sira «operadór injustisa nian». Ida-ne’e mak problema! Na’i rekoñese ita la’ós ba ita-nia títulu sira – “Maibé, Na’i, ha’u hola parte ba asosiasaun ida-ne’e, ha’u bispu ida-ne’e, kardeál, amlulik ida-ne’e nia belun…”. La’e, títulu la folin, la folin. Na’i rekoñese de’it ita liu husi moris haraik-an nian, moris di’ak, moris ida fiar nian ne’ebé tradús iha obra sira.
No mai ita sarani sira, ida-ne’e signifika katak ita simu bolun atu hari’i komuñaun loos ho Jezús, hodi harohan, hodi bá kreda, hodi hakbeisk Sakramentu sira no hodi habosu an ho ninia Liafuan. Ida-ne’e mak mantein fiar, habosu ita-nia esperansa, hamoris karidade. No nune’e, ho Maromak nia grasa, ita bele no ita tenke gasta ita-nia moris ba ma’un-alin sira nia di’ak, luta hasoru forma hotu aat no injustisa nian.
Virjen Maria tulun ita iha buat ne’e, Nia liu husi dalan kloot katak Jezús. Nia simu Nia ho fuan tomak no tuir Nia loroloron iha nia moris, maski nia la komprende, maski surik ida sona borus nia klamar. Tanba ne’e mak ita invoka nia “Odamatan lalehan nian”: Maria, Odamatan lalehan nian; odamatan ida ne’ebé tuir loloos Jezús nia forma: odamatan Maromak nia fuan nian, fuan ezijente, maibé nakloke mai ita hotu.
