Iha ema kiak ita hasoru Kristu kiak no haraik an

Iha ema kiak ita hasoru Kristu kiak no haraik an

Loron Mundiál Ema-Kiak sira nian 2017

Venilale – «Ita la hadomi ho liafuan maibé ho hahalok». Ida-ne’e mak títulu no tempu hanesan Papa Francisco nia konvite iha Mensajen ba Loron Mundiál Ema-Kiak sira nian ba dala uluk ne’ebé sei selebra iha domingu 19 Novembru 2017.

Amu-Papa Francisco harii loron ne’e iha ninia Surat apostólika “Misericordia et misera” hakerek atu taka Jubileu estraordináriu Mizerikórdia nian. Loron ida-ne’eselebr amolok loron solenidade Kristu Liurai Lalehan no Rai nian, domingu ikus tinan litúrjiku nian, tanba hanesan Amu-Papa hakerek iha nia Mensajen –«Kristu nia ukun nia signifikadu mai husi Gólgota, bainhira sala-laek ema hedi nia iha krús, kiak, isin tanan no la soi buat ida, nune’e inkarna no revela Maromak nia domin tomak».

LOGO ba Loron Mundiál ne’e esprime resiprosidade. Odamatan nakloke ida no iha nia oin ema na’in rua. Sira rua hotu lolo liman; ida husu tulun, no ida fali oferese tulun. Hotu-hotu ema kiak. Ema ne’ebé lolo liman atu atu tama husu partilla; ida ne’ebé lolo liman atu tulun simu konvite atu fahe. Liman rua ne’ebé lolo no esprime solidariedade. “Rahun di’ak ba liman sira ne’ebé loke atu simu ema kiak sira no tulun sira: liman sira-ne’e lori esperansa; rahun di’ak ba liman sira ne’ebé supera barreira hotu kultura nian, relijiaun nian no nasionalidade nian hodi hasuli mina konsolasaun nian iha umanidade nia kanek sira nia leten. Rahun di’ak ba liman sira ne’ebé loke hodi la husu selu, lahó “se”, lahó “maibé” no lahó “karik”: liman sira ne’ebé hasuli iha maun-alin sira nia leten Maromak nia bensan sira” (n. 5).

Ema kiak sira mak, defaktu, Kristu haraik an no kiak nia lian. Loron ne’e mak momentu “favoravel” ida atu kona aspetu oioin pobreza nian, kiak konkretu sira.

Ema kiak sira mak ema ne’ebé ita presiza bá hasoru, simu, hadomi. Pobreza nia oin hatudu nu’udar  “feto sira, mane sira lo labarik sira ne’ebé ema esplora tanba interese aat, hanehan sira ho lójika aat podér no osan nian”. Amu-Papa husu ita atu hatán ba situasaun sira ne’e “ho vizaun foun moris nian no sosiedade nian”.

Loron ema-kiak sira nian mak apelu ida ba nesesidade atu komprende no pratika, liuhusi karidade, solidariedade, integrasaun, akollimentu ba ema kiak nia hakilar sira, “hodi kolabora ho modu ativu ho sira, atu tulun sira sai husi pobreza no realiza forma moris nian ne’ebé soi ba ba ema nia dignidade”.

Ema kiak no pobreza liufali dezafiu ida, mak rekursu ida atu uza hodi simu no moris esénsia Evanjellu nian, hodi hanoin ba ita-nia estilu moris nian, hoidi tau iha sentru relasaun sira bazeia ba rekoñesimentu fó ba ema nia dignidade nu’udar norma absoluta.

“Komunidade sira ne’ebé rona ema kiak sira nia lian” – husi Madre Jerál nia sirkulár n. 973

«Konstituisaun sira hatudu estilu komunidade sarani dahuluk nia estilu atu ita hateke hodi husik Na’i Jezús no ezijénsia sira Evanjellu nian nakfilak ita (kf Konst 25). Sira hanorin mai ita katak pbreza mak hilin ida domin nian no la’ós situasaun nesesidade nian mak obriga. No iha roman ida-ne’e mak ita avalia se ita-nia estilu mak «nivel ida moris sóbriu no austeru, iha estilu salezianu temperansa, ksolok no simplisidade nian» (Konst 23). Sobriedadede la’ós de’it iha sentidue konómiku, hanesan baibain ema interpreta, maibé refere mós ba ita nia modu moris nian no atua nian: sobriedade iha liafuan, iha jestu sira, iha julgamentu sira, iha hilin loroloron nian. Sobriedade mak dalan privilejiadu ba solidariedade. Iha ligasaun furak entre sobriedade no solidariedade. Dalan ne’e Jezús halo tiha ona no ita hakarak tau ita-nia ain sira iha ninia ain-hakat sira, hodi halo esperiénsia komuñaun soin nian ba servisu misaun nian liuhusi dalan konkretu sira, ne’eb’e inkultura no bele avalia. Soin sira-ne’e mak rezultadu husi auto-delimitasaun prudente no koerente pesoál nune’e mós komunitária. Sira sai barak no boot se nakfilak ba espresaun solidariedade nian no abandona an iha konfiansa ba Providénsia (kf CG XXIII, n. 64).

Importante tebes formasaun fuan nian atu ita see tilun no rona ema kiak sira, lolo liman ba sira, hasoru sira, hateke iha sira-nia matan, hakohak sira, halo sira ida-idak sente  domin nia manas ne’ebé permiti atu supera solidaun. Sira-nia liman ne’ebé lolo mai ita mak konvite ida mós atu sai husi ita-nia serteza no komodizmu sira no rekoñese valór ne’ebé pobreza rasik ne’e iha.

Ita disponivel atu haree ita-nia estilu moris nian, ita-nia modu moris nian no fó sasin kona-ba sobriedade iha espíritu Evanjellu nian no karizma salezianu nian? Oinsá ita tulun malu atu moris iha sintonizasaun ho Jezús kiak no apresia rahun-di’ak ema kiak sira iha espíritu?»