11 Agostu

Santa Clara de Assis

Santa Clara de Assis, (Chiara D’Offreducci), moris iha tinan 1194, iha Assis, Itália. Husi família ho rikusoin barak, nia aman, Favarone Scifi, iha títulu nobreza hanaran “conte”. Nia inan naran Hortolana Fiuni. Clara mak bei-oan no oan husi ema klase datuk nian (nobreza). NIa família moris iha palásiu iha sidade, iha propriedade barak no kastelu ida mós.

Clara nia maun alin sira iha mane rua no ho nia iha feto na’in rua tan. Nia alin feto Catarina no Beatriz, ikusmai, tama konventu hamutuk ho sira nia inan, depoizde sai faluk. Bainhira Clara iha tinan sanulu-resin-rua nune’e, nia família ba hela iha Corozano no hafoin bá iha Perugia, atu halai sees husi revolusaun ida.

Santa Clara nia moris

Clara husi kedas joven iha ona fama nu’udar ema relijioza liu no rai an. Bainhira nia tinan 18, nia ho belun feto Felipa de Guelfuccio, halai atu bá hasoru S. Francisco de Assis, iha Porziuncola, (kapeliña Santa Maria dos Anjos,fatin moris orden Fransiskanu sira-nian no orden Santa Clara nian). Iha-ne’ebá nia halo nia votus dahuluk no tama konventu fransiskanu sira-nian.

Santa Clara de Assis, S. Francisco de Assis nia dixípula ida

S. Francisco rasik mak tesi Clara nia fuuk, sinál votu pobreza nian no ezijénsia atu nia bele sai relijioza. Depoizde serimónia, sira lori nia ba Mosteiru Beneditina sira-nian. Santa Clara de Assis faan buat hotu, inkluzive ninia dote ba kazamentu no fahe ba ema kiak sira. Ne’e mak S. Francisco de Assis nia ezijénsia ida atu Clara bele tama iha vida relijioza.

Santa Clara de Assis nia família tenta lori fila nia, maibé nia lakohi atu fila ba uma, hodi hatudu ba nia tiu Monaldo nia fuuk sira ne’ebé tesi tiha ona. Entaun, nia tiu deziste atu lori hikas nia. Nune’e, nia alin Catarina mós halai ba konventu ho tinan 15. Família haruka fali tiu Monaldo atu lori hikas ho forsa. Monaldo kesi Catarina atu rasta nia ba uma.

Clara la tahan haree nia alin nia terus no husu Aman Maromak atu intervein. Entaun feto-raan ne’ebé kesi hela ne’e sai todan tebes no la iha ema ida bele hiit. Monaldo deziste. Nune’e, Catarina tama iha konventu no simu naran “Inés”. Depoizde hela iha konventu Santo Ângelo de Panço, S. Francisco lori Clara no ninia maktuir sira ba Santuáriu S. Damiano nian, fatin definitivu ba sira-nia horik-fatin.

Santa Clara de Assis nia milagre

Tanba invazaun musulmana, rejiaun Assis hasoru nesesidade barak. Irmán sira ne’ebé hamutuk na’in limanulu ona, dala ida, la iha hahán atu han. Entaun, Irmán makte’in ho laran-susar bá hasoru no dehan ba Santa Clara de Assis katak sira iha de’it paun ida iha dapur.

Santa Clara dehan ba nia: konfia iha Maromak no fahe paun ne’e ba baluk 50. Irmán makte’in, maski ala komprende, nia obedese. Entaun, derepente, paun barak mosu iha dapur no Irmán sira konsege hetan ai-han ba loron ruma.

Santa Clara de Assis nia imajen

Liuhusi Santa Clara nia interesesaun realiza milagre barak bainhira nia sei moris no mós bainhira nia mate ona. Ida ne’ebé espresivu liu mak bainhira sarasenu sira (musulmanu sira)  halo invazaun ba Assis no tenta tama iha konventu “Clarissa” sira-nian.

Santa Clara kaer ostensóriu ho Santíssimu Sakramentu no dehan ba invazór sira katak Kristu forte liu duké sira hotu. Entaun, ho modu ne’ebé labele esplika, sira hotu sai nakdedar, halai hotu no la foti buat ida husi konventu. Tanba ne’e mak,  iha ilas ne’ebé reprezenta Santa Clara ho hatais marrón foti sae ostensóriu.

Padroeira Televizaun nian

Bainhira S. Francisco mate, iha 1226, Clara hetan priviléjiu atu asiste, – projeta iha ninia kuartu nia didi-lolon – imajen solene sira ritu fúnebre S. Francisco nian, ne’ebé realiza iha igreja Santa Maria dos Anjos. Ba motivu ne’e, mak proklama Santa Clara nu’udar “Padroeira televizaun nian”. Iha 14 Fevereiru 1958, Papa Pio XII proklama ofisialmente Santa Clara de Assis nu’udar padroeira televizaun nian.

Santa Clara de Assis nia legadu

Santa Clara de Assis mak fundadora orden “Clarissas”, (uluk hanaran dama kiak sira-nian), ho konventu namkari iha fatin oioin Europa nian no ho espiritualidade ida pobreza nian, orasaun nian no tulun ba ema ne’ebé kiak liu.

Nia hakerek Regra ba feto relijioza sira (forma vida nian), regra atu moris mistériu Jezús Kristu nian deakordu ho S. Francisco de Assis nia proposta sira. Regra ne’e hetan aprovasaun husi Amu-Papa. Nia mak parte femininu fransiskanu sira-nian no to’o ohin loron sei iha Irmán “Clarissa” sira.

Nia mate

Santa Clarade Assis mate iha Assis iha loron 11 Agostu 1253, ho tinan 60. Loron ida molok nia mate, nia simu Papa Inocencio lV nia vizita, ne’ebé entrega ba nia Regra ne’ebé nia hakerek ho aprovasaun ona no aplika ba Irmán sira hotu.

Iha oras mate nian, nia dehan: “Bá ho seguru, ha’u klamar, basá ó iha hilin di’ak ida ba dalan. Bá, basá, Ida-ne’ebé kria ó santifika mós ó. No, hodi tau matan ba nia nafatin hanesan inan ida tau matan ba oan, Nia hadomi ho domin rohan-laek. No rahun di’ak ba Ita, Na’i ne’ebé hakiak ha’u”.

Amu-Papa haruka hakoi nia iha Igreja S. Jorge nian, iha-ne’ebé hakoi S. Francisco. Iha 1260 depoizde harii Bazílika Santa Clara nian, iha Igreja S. Jorge nia sorin, sira lori nia isin ho onra hotu ba iha ne’ebá.

Santa Clara de Assis nia kanonizasaun

Papa Alexandre lV mak ofisializa ninia kanonizasaun, iha tinan 1255, tinan rua depoizde nia mate. Santa Clara de Assis nia ilas  eh imajen ne’ebé hodi reprezenta nia mak hatais roupa marón (kór kafé) no véu mutin, ho kustódia/ostensóriu ho Santíssimu Sakramentu iha liman.