Papa Francisco nia lia-menon molok harihan Angelus, iha Domingu I Adventu nian

(27 Novembru 2022)

Maun no biin-alin sira, buongiorno, buona domenica!

Iha Evanjellu Liturjia ohin nian ita rona promesa furak ida ne’ebé introdús ita iha Tempu Adventu nian: «Imi-nia Na’i sei mai» (Mt 24,42). Ne’e mak fundamentu ita-nia esperansa nian, buat ne’ebé tahan ita iha momentu difisl no haterus liu mós iha ita-nia moris: Maromak besik no mai. Keta haluha ida-ne’e! Na’i nafatin mai, Na’i halo vizita mai ita, Na’i besik ba ita, no sei filahikas iha tmepu nia rohan atu simu ita iha ninia liman sira. Iha liafuan ne’e nia oin, ita husu: oinsá mak Na’i mai? No oinsá iha rekoñese no simu Nia” Mai ita konsentra lalais iha pergunta rua ne’e.

Pergunta dahuluk: oinsá mak Na’i mai? Dalabarak ita rona dehan katak Na’i prezente iha ita-nia dalan, katak Nia akompaña ita no ko’alia mai ita. Maibé karik, nu’udar ema distraída ho buat barak, lia-loos ne’e sai de’it teoria mai ita; loos, ita hatene katak Na’i mai maibé ita la moris lia-loos ida-ne’e eh ita imajina katak Na;i mai ho modu sensasionál, karik ho sinál milagre nian, No Jezús fali hateten katak sei sai hanesan iha “loron Noé nian” (kf v. 37). No saida mak sira halo iha loron Noé nian? Simplesmente buat normál sira no hahalok moris loroloron nian, hanesan baibain: «han no hemu, hola feto no hola mane» (v. 38). Ita tau atensaun ba ida-ne’e: Maromak haksumik iha ita-nia moris, Nia iha nafatin, nia haksumik iha situasaun komún no ordinária ita-nia moris nian. Nia la mai iha eventu estraordináriu sira, maibé iha sasán sira lorolron nian. Nia manifesta an iha sasán sira moris loroloron nian. Nia iha ne’ebá, iha ita-nia serbisu loroloron nian, iha enkontru okazionál ida, iha ema ne’ebé iha nesesidade, bainhira ita enfrenta loron sira ne’ebé parese malahuk no monóstonu mós, iha-ne’ebá duni mak Na’i iha, bolu ita, ko’alia mai ita no inspira ita-nia hahalok sira.

Maski nune’e, iha pergunta daruak: oinsá rekoñese no simu Na’i? Ita tenke hadeer, atenta, vijilante. Jezús fó hanoin mai ita” iha perigu atu la haree katak Nia mai no la prepara an ba Ninia vizita. Ha’u fó hanoin iha okaziaun seluk kona-ba saida mak Santu Agostinho hateten: «Ha’u ta’uk Na’i ne’ebé liu» (Serm. 88,14.13), katak ha’u ta’uk bainhira Nia liu no ha’u la rekoñese Nia! Defaktu, ema sira tempu Noé nian, Jezús dehan katak sira han no hemu «no sira la konxiente kona-ba buat ida to’o rai-nabeen mai no hamout sira hotu» (v. 39). Ita halo atensaun ba buat ne’e: sira la konxiente kona-ba buat ida! Sira fadigadu ho sira-nia sasán no sira la konxiente katak rai-nabeen atu mai. Defaktu Jezús dehan katak, bainhira Nia mai, «mane na’in rua iha to’os: sei lori ida no sei husi ida seluk» (v. 40). Iha sentidu sá loos? Sá loos nia diferensa? Simplesmente katak ida vijilante, hein, iha kapasidade atu haree Maromak nia preznsa iha moris loroloron nian; ida seluk fali, distraídu, “moris hodi la hanoin” no nia la nota kona-ba buat ida.

Maun no biin-alin sira, iha tempu Adventu nian ida-ne’e, ita husik atu Na’i doko no fanun ita husi dukur! Ita koko husu  ba an rasik: ha’u konxiente kona-ba saida mak ha’u hala’o, ha’ouema atentu’a, ha’u hadeer? Ha’u buka rekoñese Maromak nia prezensa iha situasaun loroloron nian, eh ha’u distraída no uitoan husi sasán sira hamout ha’u? Se ohin ita la nota kona-ba Na’i ne’ebé mai, ita sei la preparada/u mós bainhira Nia mai iha tempu nia rohan. Ne’e duni, maun no biin-alin sira, ita vijilante nafatin! Hodi hein atu Na’i mai, hodi hein atu Na’i hakbesik ita, basá Nia iha, maibé hein Nia ho matan moris. No atu Virjen Santa, Feto ne’ebé hein, ne’ebé hatene kapta Na’i ne’ebé liu iha moris umilde no haksumik Nazaré nian no simu Nia iha nia knotak, tulun ita iha dalan ida-ne’e, dalan atu sai atenta/u atu hein Na’i ne’ebé iha ita leet no liu.